Król.SChiS-Polska. Umowa dotycząca stosunków prawnych obywateli obu Stron. Belgrad.1923.05.04.

UMOWA

między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Serbów, Kroatów i Słoweńców, dotycząca stosunków prawnych obywateli obu Stron, podpisana w Belgradzie dnia 4 maja 1923 r.

Przekład.

(Ratyfikowana zgodnie z ustawą z dn. 14 maja 1924 r. Dz. U. R. P. Nr. 44, poz. 462)

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, STANISŁAW WOJCIECHOWSKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia czwartego maja tysiąc dziewięćset dwudziestego trzeciego roku podpisana została w Belgradzie między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Serbów, Kroatów i Słoweńców umowa dotycząca stosunków prawnych obywateli obu Stron o następującem brzmieniu dosłownem:

UMOWA

między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Serbów, Kroatów i Słoweńców dotycząca stosunków prawnych obywateli obu Stron.

Rzeczpospolita Polska i Królestwo Serbów, Kroatów i Słoweńców, pragnąc uregulować stosunki prawne swych obywateli w sprawach cywilnych i karnych, postanowiły zawrzeć umowę.

W tym celu Wysokie Strony umawiające się zamianowały swymi pełnomocnikami:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej:

P. Zdzisława Okęckiego, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Rzeczypospolitej w Belgradzie.

Jego Królewska Mość

Król Serbów, Kroatów i Słoweńców:

P. Dragoljouba Arangélovitch'a, Profesora Wydziału prawnego w Belgradzie,

P. Janko Babnika, Prezydenta Sądu Apelacyjnego w Lublanie, którzy po wymianie pełnomocnictw, uznanych za dobre i należyte co do formy, zgodzili się co do następujących postanowień:

DZIAŁ  I.

SPRAWY CYWILNE.

Rozdział  I.

Ochrona prawna w sprawach cywilnych.

Art.  1.

Obywatele każdej ze Stron umawiających się będą na obszarze drugiej Strony w sprawach cywilnych pod względem ustawowej i sądowej ochrony osoby i mienia traktowani narówni z obywatelami własnymi.

W tym celu zapewnia się im swobodny dostęp do sądów przed któremi mogą występować pod temi samemi warunkami, jak krajowcy.

Art.  2.

Na obywateli jednego z Państw umawiających się, którzy występują przed sądami drugiej Strony jako powodowie lub interwenjenci, nie wolno nakładać obowiązku zabezpieczenia lub deponowania pod jakąkolwiek nazwą, czy to z tytułu ich charakteru cudzoziemców, czy też z powodu, iż nie mają w danem Państwie miejsca zamieszkania lub pobytu.

Ta sama zasada stosuje się do składania zaliczki, której należałoby zażądać od powoda lub interwenjenta celem zabezpieczenia kosztów sądowych.

Art.  3.

Jeżeli w jednem z Państw umawiających się zasądzono na zwrot kosztów sporu powoda lub interwenjenta, który w myśl art. 2 niniejszej umowy lub w myśl ustawy obowiązującej w Państwie, gdzie wniesiono skargę, był uwolniony od dania zabezpieczenia, deponowania lub złożenia zaliczki, wówczas wspomniane orzeczenia o zwrocie kosztów sporu na żądanie, zgłoszone w drodze dyplomatycznej lub nawet bezpośrednio przez stronę interesowaną, będą na obszarze drugiej Strony umawiającej się uznane za wykonalne przez władzę właściwą, za co nie można żądać żadnych kosztów.

Ta sama zasada stosuje się do orzeczeń sądowych, któremi później ustalono wysokość kosztów sporu.

Pod orzeczeniami sądowemi rozumieć należy również uchwały ustalające koszta, które w granicach swej właściwości wydają pisarze (sekretarze) sądowi.

Art.  4.

Orzeczenia o kosztach będą bez wysłuchania stron jednak z zastrzeżeniem dla strony skazanej prawa rekursu uznane za wykonalne na zasadzie ustawodawstwa obowiązującego w Państwie, w którem mają być wykonane.

Władza powołana do rozstrzygnięcia wniosku o uznanie wykonalności winna przy rozpoznawaniu sprawy ograniczyć się do następujących kwestyj:

1) czy wygotowanie orzeczenia odpowiada warunkom przepisanym dla jego mocy dowodowej w ustawach Państwa, w którem orzeczenie wydano;

2) czy orzeczenie ze stanowiska tych ustaw uzyskało prawomocność.

Dla wykazania tych warunków wystarcza zawiadomienie właściwej władzy Państwa wzywającego, że orzeczenie uzyskało prawomocność.

Do wniosku należy dołączyć uwierzytelniony przekład na język oficjalny władzy wezwanej tenoru orzeczenia oraz zaświadczenia jego prawomocności. Przekład winien być uwierzytelniony przez dyplomatycznego lub konsularnego przedstawiciela Państwa wzywającego lub przez tłumacza zaprzysiężonego Państwa wzywającego lub wezwanego. Każdej Stronie umawiającej się wolno także swoich sędziów upoważnić do tego rodzaju uwierzytelnień.

Za język oficjalny w znaczeniu niniejszej umowy będzie uważany po Stronie polskiej język polski, po Stronie Królestwa Serbów, Kroatów i Słoweńców język serbsko-kroacko-słoweński.

Art.  5.

Obywatele jednej Strony umawiającej się będą na obszarze drugiej Strony dopuszczeni do korzystania z prawa ubogich pod temi samemi warunkami, jak własni obywatele.

Art.  6.

Świadectwo ubóstwa musi być wystawione przez władze zwykłego miejsca pobytu proszącego, albo w braku takiego miejsca pobytu przez władze chwilowego miejsca pobytu.

Jeżeli proszący nie przebywa na obszarze Stron umawiających się, wówczas wystarcza świadectwo właściwego przedstawiciela dyplomatycznego lub konsularnego.

Art.  7.

Władza powołana do wydawania świadectwa ubóstwa może u władz drugiej Strony umawiającej się zasięgnąć wyjaśnień o stosunkach majątkowych proszącego.

Władzy, która ma rozstrzygnąć o wniosku w przedmiocie przyznania prawa ubogich, służy w granicach jej atrybucyj urzędowych prawo badania przedłożonych jej świadectw i wyjaśnień.

Jeżeli obywatelowi jednej ze Stron umawiających się przyznały właściwe władze prawo ubogich, w takim razie prawo to będzie mu przysługiwało także przy wszystkich czynnościach proceduralnych, dotyczących tej samej sprawy, które będą przedsięwzięte przed władzami sądowemi drugiej Strony.

Rozdział  2.

Pomoc prawna w sprawach cywilnych.

I.

Postanowienia ogólne.

Art.  8.

Obie Strony umawiające się będą sobie wzajemnie na żądanie udzielały pomocy prawnej w sprawach cywilnych, handlowych i sądownictwa niespornego, przyczem władze sądowe będą porozumiewały się bezpośrednio.

Do bezpośredniego wysyłania wniosków o doręczenia i pism rekwizycyjnych są powołane wszystkie władze sądowe, do ich przyjmowania Prezesi Trybunałów pierwszej instancji. Załatwienie należy zawsze wysyłać bezpośrednio do władzy wzywającej.

W razie niewłaściwości władzy wezwanej należy wezwanie przesłać z urzędu do właściwej władzy tego samego Państwa.

Art.  9.

Wnioski o doręczenie i pisma rekwizycyjne należy wystosować w języku oficjalnym Strony wzywającej. Uwierzytelnienia nie potrzeba; pismo należy jednak zaopatrzyć pieczęcią urzędową władzy wzywającej.

Dokumenty i inne pisma sporządzone w wykonaniu rekwizycji należy wystosować w języku oficjalnym Strony wezwanej albo, jeżeli to nie miało miejsca, zaopatrzyć w uwierzytelniony przekład na ten język.

Art.  10.

Pismo rekwizycyjne winno zawierać: określenie przedmiotu wezwania, oraz w razie potrzeby krótkie przedstawienie sprawy i oznaczenie stron według ich nazwiska, zawodu i miejsca zamieszkania lub pobytu.

We wnioskach o doręczenie należy wymienić także adres odbiorcy i rodzaj pisma, które należy doręczyć.

Art.  11.

Władza sądowa, zarządzająca wykonanie danego wniosku, zastosuje pod względem form postępowania ustawy krajowe.

Wnioskowi władzy wzywającej, aby zastosowano pewną formę szczególną, należy jednak uczynić zadość, jeżeli ustawy Strony wezwanej formy tej nie zabraniają.

Art.  12.

We wszystkich wypadkach, w których władza wezwana nie wykona wezwania, zawiadomi ona o tem niezwłocznie władzę wzywającą, przyczem w wypadku art. 20 poda powody odmowy a w wypadku art. 8 wymieni władzę, której wniosek odstąpiono.

Art.  13.

Za wykonanie doręczeń i załatwienie pism rekwizycyjnych nie będą żądane żadne należytości ani zwrot jakichkolwiek wydatków; wyjątek stanowią należytości wypłacone świadkom i znawcom.

Opłatę pocztową za korespondencję spowodowaną wnioskiem pokrywa władza wysyłająca pismo.

Art.  14.

We wszystkich wypadkach, w których wedle niniejszej umowy tłumaczenia winny być uwierzytelnione przez zaprzysiężonego tłumacza, mogą Strony umawiające się, także sędziów swoich upoważnić do tego rodzaju uwierzytelnień.

II.

Doręczenia.

Art.  15.

Pisma przeznaczone do doręczenia, winny być sporządzone w języku oficjalnym Strony wezwanej lub w języku francuskim, albo zaopatrzone w przekład uwierzytelniony przez zaprzysiężonego tłumacza na jeden z tych języków.

W przeciwnym razie władza wezwana może ograniczyć się do tego, że wykona doręczenie przez oddanie pisma odbiorcy, o ile on zechce je przyjąć.

Art.  16.

Doręczenia można odmówić tylko wtenczas, jeżeli ono według zapatrywania Państwa, na którego obszarze ma być wykonane, mogło naruszyć jego prawa zwierzchnicze lub jego bezpieczeństwo.

Art.  17.

Jako dowód doręczenia służyć będzie albo zaopatrzone datą i uwierzytelnione potwierdzenie odbioru ze strony odbiorcy albo też poświadczenie władzy wezwanej, stwierdzające fakt, formę i czas doręczenia.

Jeżeli pismo przeznaczone do doręczenia przesłano w dwóch egzemplarzach, należy potwierdzenie odbioru lub poświadczenie umieścić na jednym z tych egzemplarzy lub do niego dołączyć.

Art.  18.

Każda Strona umawiająca się może własnym obywatelom przebywającym na obszarze drugiej Strony, uskuteczniać doręczenia przez swych przedstawicieli dyplomatycznych lub konsularnych, jednak bez użycia środków przymusowych.

III.

Odezwy rekwizycyjne.

Art.  19.

Władza sądowa, do której skierowano rekwizycję, winna przy jej wykonaniu użyć takich samych środków przymusowych, jak przy załatwianiu rekwizycji własnych władz albo wniosku przedstawionego w tym samym celu przez stronę interesowaną. Tych środków przymusowych nie potrzeba stosować, jeżeli chodzi o osobiste stawiennictwo stron procesowych.

Władzę wzywającą należy na jej żądanie zawiadomić o czasie i miejscu wykonania żądanej czynności, aby strona interesowana mogła być przy tem obecną.

Art.  20.

Wykonania rekwizycji można odmówić tylko wtenczas, jeżeli wykonanie żądanej czynności w państwie wezwanem nie należy do zakresu działania władzy sądowej, albo jeżeli załatwienie rekwizycji mogłoby według zapatrywania Państwa wezwanego naruszyć jego prawa zwierzchnicze lub bezpieczeństwo.

Przesłania akt i innych dokumentów można również odmówić, jeżeliby z powodu ich ważności zachodziły w tym względzie szczególniejsze wątpliwości, a Ministerstwo Sprawiedliwości na odmowę się zgodzi.

Art.  21.

Ministerstwa Sprawiedliwości obu Stron będą na żądanie udzielały sobie wyjaśnień co do prawa obowiązującego na obszarze ich Państw.

Rozdział  3.

Sprawy spadkowe.

Art.  22.

Obywatele każdej ze Stron umawiających się mogą na wypadek śmierci narówni z krajowcami rozporządzać w drodze testamentu, zapisu, darowizny lub w inny sposób całym majątkiem, który posiadają na obszarach drugiej Strony umawiającej się.

Wolno im sporządzać swe rozporządzenia ostatniej woli na terytorjum drugiej Strony umawiającej się przez swych właściwych funkcjonariuszy konsularnych.

Rozporządzenia ostatniej woli sporządzone przez właściwych funkcjonariuszy konsularnych mają na obszarach Stron umawiających się przed sądami i innemi władzami tę samą moc i to samo znaczenie, jak gdyby były sporządzone przed urzędnikiem publicznym jednej lub drugiej Strony umawiającej się, pod warunkiem, że sporządzono je w formie przepisanej ustawami Strony, która zamianowała funkcjonariusza konsularnego.

Art.  23.

Obywatele jednej ze Stron umawiających się dopuszczeni będą w drugiem Państwie narówni z krajowcami do spadkobrania i do obejmowania w posiadanie spadku, który ma im przypaść na obszarach Strony drugiej z mocy ustawy lub rozporządzenia ostatniej woli.

Art.  24.

Rozstrzyganie o prawach spadkowych odnośnie do majątku ruchomego należy wyłącznie do władz Państwa ojczystego spadkodawcy. Za prawa spadkowe uważa się: dziedziczenie ustawowe, dziedziczenie części obowiązkowej, dziedziczenie testamentowe, darowiznę na wypadek śmierci oraz zapis.

Jeżeli do ruchomego majątku spadkowego z innego tytułu podniesione będą roszczenia przez obywateli lub mieszkańców Państwa, w którem się spadek znajduje, rozstrzygnięcie o takich roszczeniach należy wyłącznie do władz tego Państwa.

Art.  25.

Rozstrzyganie wszelkich spraw odnoszących się do spadku nieruchomego należy do władz Państwa, w którem majątek nieruchomy się znajduje.

Władze te, rozstrzygając o sprawach spadkowych, winny jednak zawsze stosować prawo ojczyste spadkodawcy.

Art.  26.

Majątki, któremi spadkodawca nie może rozporządzać na przypadek swej śmierci (ordynacje), podlegają prawu Państwa, w którem się znajdują.

To samo prawo stosować należy w zakresie ograniczeń publiczno-prawnych, którym ulega spuścizna lub jej część pod względem zwrotu.

Art.  27.

We wszystkich wypadkach, w których stosownie do art. 24 do przewodu spadkowego powołane są władze ojczyste spadkodawcy, władze Państwa, w którem znajduje się spadek, na żądanie soby wykazującej swe prawa spadkowe, a zamieszkałej w tem Państwie lub posiadającej jego obywatelstwo postępować będą ze spadkiem tak, jak gdyby pozostał po własnym obywatelu, stosując jednak przytem prawo ojczyste spadkodawcy.

Zadanie takie można jednak tylko wtedy uwzględnić, jeżeli żaden z pozostałych spadkobierców nie wniesie przeciw temu sprzeciwu, mimo należytego zawiadomienia.

Art.  28.

Majątek, według ojczystego prawa spadkobiercy bezdziedziczny, podlega jako spuścizna bezdziedziczna prawu Państwa, w którego obrębie znajduje się w chwili śmierci spadkodawcy.

Za bezdziedziczny uważa się majątek, który według prawa ojczystego spadkodawcy w braku innych spadkobierców, przypada z ustawy Państwu lub innym osobom prawnym.

Art.  29.

Jeżeli obywatel jednej ze Stron umawiających się umrze, pozostawiając cały majątek lub część jego na obszarze drugiej Strony umawiającej się, władze tej drugiej Strony ograniczą się w zasadzie do koniecznego zabezpieczenia spuścizny i o otwarciu się spadku zawiadomią niezwłocznie właściwą władzę konsularną, przytem winne władzy tej donieść, co im jest wiadome o spadkobiercach, ich miejscu pobytu, o istnieniu rozporządzenia na wypadek śmierci tudzież o tem, czy i jakie zarządzenia zabezpieczające zostały wydane.

Jeżeli władza konsularna o wypadku śmierci najpierw otrzyma wiadomość, winna ze swej strony przesłać podobne zawiadomienie władzy miejscowej.

Art.  30.

Względem majątku ruchomego władza konsularna ma prawo rzeczy spadkowe, nawet gdyby były zabezpieczone przez władzę miejscową, wziąć w posiadanie i jest obowiązaną starać się o prawidłowy zarząd spadkiem; w tym względzie może się zwracać w razie potrzeby o pomoc konieczną do władz miejscowych.

Władza konsularna winna, o ile stosunki na to pozwalają, dać władzy miejscowej sposobność do wzięcia udziału przy opieczętowaniu spadku i sporządzeniu inwentarza.

Art.  31.

Egzekucja przymusowa na rzeczach spadkowych pozostaje dopuszczalną, choćby się rzeczy te znajdowały w posiadaniu władzy konsularnej. Wykluczone jest jednak zastosowanie bezpośredniego przymusu przeciw konsulowi; w wypadkach, w których wydanie takich rzeczy koniecznem jest dla celów egzekucji przymusowej, władza miejscowa winna zwracać się do władzy konsularnej z prośbą o ich wydanie.

Art.  32.

We wszystkich kwestjach, wywołanych otwarciem się, zarządem i likwidowaniem spadków pozostałych po obywatelach jednej ze Stron umawiających się na obszarze Strony drugiej, zastępują właściwi funkcjonarjusze konsularni z mocy prawa nieobecnych na miejscu spadkobierców, o ile ci ostatni są obywatelami państwa, które funkcjonarjusza konsularnego wysłało i nie ustanowili innych pełnomocników.

Art.  33.

Wydanie spuścizny wykazanym spadkobiercom lub za granicę może nastąpić dopiero po zaspokojeniu lub należytem zabezpieczeniu podatku spadkowego oraz zgłoszonych wierzytelności do spadku i wykazanych praw spadkowych obywateli i mieszkańców Państwa, w którem spuścizna się znajduje.

Władza konsularna jest jednak upoważniona pokryć zgóry z masy spadkowej koszta ostatniej choroby spadkodawcy i jego pogrzebu, półroczny czynsz mieszkalny, należytości sądowe, konsularne i inne podobne i w razie koniecznej potrzeby niezbędne koszta utrzymania rodziny zmarłego.

Wierzyciele spadkowi nie mogą dalej sprzeciwiać się wydaniu spadku, jeżeli do 9 miesięcy po śmierci spadkodawcy nie zdołają udowodnić, że roszczenia ich zostały przez spadkobierców uznane lub sądownie prawomocnie przyznane albo przynajmniej, że o te roszczenia wniesiono w sądzie skargę.

Rozdział  4.

Spory w przedmiocie ślubności pochodzenia.

Art.  34.

Spory w przedmiocie ślubności pochodzenia dziecka należą do władz tej Strony umawiającej się, której dziecko jest obywatelem.

Orzeczenia tych władz będą uznawane na obszarze drugiej Strony.

Rozdział  5.

Opieka i kuratela.

Art.  35.

Władze każdej z umawiających się Stron sprawują opiekę (kuratelę) nad osobą i całym majątkiem własnych obywateli.

Art.  36.

Jeżeli zajdzie potrzeba ustanowienia opieki (kurateli) nad obywatelem jednej ze Stron umawiających się, który lub którego majątek znajduje się na obszarze drugiej Strony, władze tej Strony ograniczą się tylko do niecierpiących zwłoki zarządzeń opiekuńczych i zawiadomią o tem właściwą władzę ojczystą Strony, która wspomniane zarządzenie może uchylić.

Art.  37.

Właściwa władza ojczysta może, jeśli to leży w interesie pupila, całą opiekę (kuratelę) lub poszczególne zarządzenia opiekuńcze (kuratelarne) odnośnie do osoby, lub odnośnie do majątku, przenieść na władze drugiej Strony za ich Zgodą stosownie do obowiązujących w tym względzie przepisów.

Art.  38.

Przepisy zawarte w artykułach 35 do 37 stosują się w równej mierze do opieki, ubezwłasnowolnienia, zarządzenia kurateli, ustanowienia sądowego doradcy jak niemniej do wszelkich zarządzeń podobnych, o ile one powodują ograniczenie zdolności do działań prawnych.

Art.  39.

Orzeczenia właściwych władz wydane na zasadzie art. 35 do 37 będą uznane na obszarze drugiej Strony.

Rozdział  6.

Uznanie za znikłego lub zmarłego.

Art.  40.

Do uznania osoby za znikłą lub zmarłą właściwe są władze Państwa, którego obywatelem osoba ta była w czasie zaginienia.

Orzeczenie wydane przez władze wymienione w ustępie poprzednim będą uznawane na obszarze drugiej Strony umawiającej się.

W razie konieczności władze jednej ze Stron umawiających się mogą według swych ustaw uznać obywatela drugiej Strony umawiającej się za znikłego lub zmarłego, jeżeli chodzi o skutki takiego orzeczenia w obrębie Państwa orzekającego.

Rozdział  7.

Postanowienia ogólne.

Art.  41.

We wszystkich wypadkach, w których niniejsza umowa powołuje się na ustawy ojczyste, rozumieć należy w obu Państwach ustawodawstwo tej dzielnicy, któremu wedle prawa odnośnego Państwa podlega dana osoba.

Art.  42.

Przewidziane w niniejszej umowie zawiadomienia władz obu Stron będą przesyłane w drodze ustalonej w art. 8.

Rozdział  8.

Szczególne postanowienia o dokumentach.

Art.  43.

Dokumenty sporządzone lub wystawione przez sądy jednej Strony, a zaopatrzone pieczęcią urzędową nie potrzebują do użycia ich na obszarze drugiej Strony uwierzytelnienia (legalizacji).

To samo odnosi się:

1) do dokumentów urzędów ksiąg gruntowych i urzędów depozytowych, o ileby urzędy te nie należały do władz wymienionych już w ustępie 1-szym;

2) do protestów wekslowych notarjuszy, sekretarzy sądowych (urzędników kancelaryjnych) i komorników sądowych.

Art.  44.

Dokumenty sporządzone lub wystawione przez notarjusza, sekretarza sądowego (urzędnika kancelaryjnego) lub komornika, który w sądzie do tego jest upoważniony, wyjąwszy protesty wekslowe (art. 43, ustęp 2 p. 2), winny być uwierzytelnione, jeżeli mają być użyte na obszarze drugiej Strony. Uwierzytelnienia dokonuje Prezes Trybunału pierwszej instancji, w którego okręgu notarjusz, sekretarz sądowy (urzędnik kancelaryjny) lub komornik ma swą siedzibę urzędową.

Art.  45.

Przepisy art. 43 i 44 należy odpowiednio stosować do dokumentów prywatnych, na których podpis jest uwierzytelniony przez sąd, notarjusza lub sekretarza sądowego (urzędnika kancelaryjnego).

Art.  46.

Dokumenty sporządzone, wystawione lub uwierzytelnione na obszarze jednej Strony przez centralną władzę administracyjną wymienioną w dołączonym (jako aneks) wykazie i zaopatrzone jej pieczęcią urzędową, nie potrzebują dalszego uwierzytelnienia do użycia ich na obszarze drugiej Strony.

Wykaz może być przez każdą z umawiających się stron za zgodą obu Ministerstw Sprawiedliwości zmieniany lub uzupełniany.

Dokumenty sporządzone, wystawione lub uwierzytelnione przez inną władzę administracyjną aniżeli wymienione w wykazie winny być uwierzytelnione przez jedną z wymienionych w wykazie władz, która jest bezpośrednio przełożoną tamtej władzy.

Art.  47.

Dokumenty wystawione na podstawie urzędowych rejestrów stanu cywilnego przez urzędnika stanu cywilnego jednej Strony mogą być użyte na obszarze drugiej Strony, o ile są uwierzytelnione przez właściwy sąd lub przez właściwą władzę administracyjną pierwszej instancji, która jest powołaną do wykonywania nadzoru nad urzędnikiem stanu cywilnego.

Wyciągi z ksiąg kościelnych, dotyczące stanu cywilnego, zaopatrzone pieczęcią kościelną, o ile nie są już objęte przepisem ustępu 1, winny być uwierzytelnione przez sąd miejscowy właściwy dla odnośnego zarządu kościelnego i zaopatrzone poświadczeniem, że wystawca wyciągu jest uprawniony do udzielenia tegoż.

Art.  48.

Wierzytelne odpisy dokumentów, służące do użytku na obszarze drugiej Strony, winny być sporządzone przez tę samą władzę, która dokument oryginalny sporządziła lub wystawiła. Jeżeli powyższe postanowienia przepisują dla sporządzenia lub wystawienia tego rodzaju dokumentów pewien szczególny sposób uwierzytelnienia, natenczas należy go zastosować również do wierzytelnych odpisów.

Jeżeli władza, która dokument sporządziła lub wystawiła, już nie istnieje, uwierzytelnienia odpisu winna dokonać władza w miejsce tamtej właściwa.

Gdyby i taka władza nie istniała, uwierzytelnienie należy do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

DZIAŁ  II.

SPRAWY KARNE.

Rozdział  1.

Wydawanie przestępców.

Art.  49.

Strony zawierające umowę zobowiązują się na żądanie wydawać sobie wzajemnie znajdujące się na ich obszarze osoby ścigane lub skazane przez sądy drugiej Strony za czyny karygodne, które według ustaw Państwa wzywającego i wezwanego - obowiązujących chociażby tylko w jednej ich dzielnicy - zagrożone są co najmniej karą ograniczenia wolności przez przeciąg jednego roku lub karą cięższą.

Dla ocenienia obowiązku wydania przestępcy miarodajną jest jedynie okoliczność, czy czyn karygodny, z powodu którego żąda się wydania, jako taki jest w Państwie wezwanem zagrożony karą, natomiast bez znaczenia jest kwestja, czy osoba wydać się mająca także w Państwie wezwanem mogłaby być za ten czyn ścigana.

Art.  50.

Rzeczpospolita Polska nie wydaje obywateli własnych tudzież obywateli Wolnego Miasta Gdańska. Królestwo Serbów, Kroatów i Słoweńców nie wydaje własnych obywateli.

Jeżeli przed nadejściem żądania wydania osoba wymieniona w tem żądaniu podała u Strony wezwnej prośbę o nadanie jej obywatelstwa, natenczas załatwienie żądania można odłożyć aż do ostatecznego załatwienia prośby, o nadanie obywatelstwa.

Art.  51.

Wydanie jest niedopuszczalne:

a) z powodu czynów karygodnych, zagrożonych karą tylko w wojskowych ustawach karnych;

b) z powodu czynów, które ulegają karze wyłącznie według ustaw prasowych;

c) z powodu wykroczeń przeciwko ustawom celnym, podatkowym lub innym ustawom skarbowym;

d) z powodu przestępstw politycznych lub przestępstw pozostających z niemi w związku. Wydania można jednak dozwolić, jeżeli czyn karygodny wykazuje znamiona zarówno przestępstwa politycznego, jak i pospolitego, a te ostatnie przeważają, o czem rozstrzyga władza wezwana wedle swobodnego ocenienia. Za przestępstwo polityczne nie będzie jednak uważany zamach na życie naczelnika jakiegokolwiek Państwa lub członków jego rodziny.

Art.  52.

Ponadto wydanie nie nastąpi:

a) jeżeli ściganie z powodu tego czynu według ustaw Państwa wezwanego zastrzeżone jest wyłącznie własnemu sądownictwu;

b) jeżeli według ustaw obowiązujących we wszystkich dzielnicach Strony wezwanej ściganie lub wykonywanie kary uległo przedawnieniu;

c) jeżeli co do danej osoby na obszarze Strony wezwanej z powodu tego samego przestępstwa toczyło się postępowanie karne i zostało zakończone wyrokiem lub w inny sposób - chyba, że zachodzą warunki, pod któremi według ustaw Państwa wezwanego dopuszczalne jest wznowienie postępowania karnego. Wyrok uwalniający lub umorzenie postępowania nie są jednak przeszkodą w wydaniu, jeżeli takie orzeczenie zapadło tylko z powodu, że przestępstwo popełniono zagranicą.

Art.  53.

Wydania można odmówić, jeżeli przeciw osobie, której wydania zażądano, na obszarze Strony wezwanej toczy się postępowanie karne z powodu tego samego przestępstwa.

Art.  54.

Jeżeli osoba, której wydania zażądano na obszarze Strony wezwanej z powodu innego przestępstwa jest ścigana lub skazana, natenczas można wstrzymać wydanie aż do ukończenia wdrożonego postępowania i wykonania lub darowania kary. Mimo to o wydaniu należy orzec jak najrychlej.

Art.  55.

Jeżeli rządy kilku państw żądają równocześnie pewnej osoby z powodu tego samego czynu karygodnego, należy ją wydać rządowi tego państwa, na którego obszarze czyn karygodny popełniono. Jeżeli czyn karygodny popełniono na obszarze kilku państw, lub jeżeli zachodzą wątpliwości co do miejsca popełnienia czynu, mają odpowiednie zastosowanie postanowienia ustępu 2.

Jeżeli rządy kilku państw żądają wydania pewnej osoby z powodu różnych czynów karygodnych, należy ją wydać ternu państwu, którego ona jest obywatelem. Jeżeli to państwo nie żąda wydania, należy osobę ściganą wydać temu państwu, które żąda wydania z powodu czynu surowszą karą zagrożonego. Jeżeli wszystkie czyny zagrożone są karą równie surową, wydanie nastąpi do tego państwa, które wcześniej wydania zażądało.

Art.  56.

Strona wezwana może jednak bez względu na postanowienia artykułu poprzedniego dać pierwszeństwo temu państwu, którego obywatelem jest osoba wydać się mająca, jeśli na niej ciąży obowiązek z mocy traktatu zawartego z danem państwem.

Art.  57.

Osobę wydaną wolno tylko o tyle ścigać, skazać lub wydać trzeciemu państwu z powodu czynu karygodnego popełnionego przed wydaniem, do którego wydanie się nie odnosiło:

a) jeżeli Strona, która przestępcę wydała, na to dodatkowo zezwoli, przyczem zezwolenia nie można odmówić, jeżeli wydanie także z powodu tego czynu karygodnego w myśl tej umowy mogłoby być dozwolone;

b) jeżeli osoba wydana wyrazi do protokółu sądowego zgodę swą na to Stronie, która przestępcę wydała, należy przesłać uwierzytelniony odpis tego protokółu.

Art.  58.

Jeżeli osoba, wydana w ciągu miesiąca od chwili, kiedy z powodu czynu, za który ją wydano, postępowanie karne przeciw niej ukończono lub karę wykonano albo darowano, z własnej winy nie opuści obszaru państwa, któremu ją wydano, albo jeżeli osoba wydana dobrowolnie tam powróci, natenczas sądowe ściganie i wykonanie kary dopuszczalne będzie także z powodu takich czynów karygodnych, do których wydanie się nie odnosiło.

Art.  59.

Wniosek o wydanie może być przesłany przez Ministerstwo Sprawiedliwości Strony wzywającej bezpośrednio do Ministerstwa Sprawiedliwości Strony wezwanej. Także wszelka inna korespondencja w sprawach o wydanie przestępcy może być prowadzoną bezpośrednio między Ministerstwami Sprawiedliwości obu Stron.

Art.  60.

Do wniosku o wydanie należy dołączyć sędziowski nakaz aresztowania osoby, której wydania żąda się, albo prawomocny wyrok przeciw niej wydany. W dokumentach tych winno być określone przestępstwo, z powodu którego żąda się wydania, z przedstawieniem stanu rzeczy i powołaniem przepisów karnych, które mają być zastosowane. Przy przestępstwach przeciw własności należy, o ile możności, podać wysokość szkody wyrządzonej lub zamierzonej. Jeżeli powyższe okoliczności nie wynikają ze wspomnianych dokumentów, należy dołączyć dalsze pismo sądowe, które zawiera okoliczności brakujące.

Wymienione pisma należy sporządzić w formie przepisanej dla Strony wzywającej w oryginale lub uwierzytelnionym odpisie i uwierzytelnić przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Brzmienie przepisów karnych, które mają być zastosowane, należy również dołączyć w uwierzytelnionym odpisie.

We wniosku należy, o ile możności, zamieścić również opis osoby, której wydania się żąda, oraz przytoczyć inne okoliczności, mające znaczenie dla stwierdzenia jej tożsamości.

Art.  61.

Do wniosku o wydanie tudzież do dokumentów wspomnianych w art. 60, o ile pisma te nie są sporządzone w oficjalnym języku Państwa wezwanego, należy dołączyć uwierzytelnione tłumaczenie na ten język lub na język francuski. Przepis ten ma zastosowanie także do innej korespondencji w sprawach o wydanie.

Art.  62.

W razie wątpliwości, czy zachodzą warunki wydania przewidziane w niniejszej umowie, należy zażądać od Strony wzywającej dodatkowych wyjaśnień.

Jeżeli ściganą osobę z powodu wniosku o jej wydanie zaaresztowano, można ją wypuścić na wolność, skoro w ciągu 6 tygodni po wysłaniu pisma żądającego wyjaśnień potrzebne wyjaśnienia nie nadejdą do wezwanego Ministerstwa Sprawiedliwości.

Art.  63.

O ile wydanie nie przedstawia się zgóry jako niedopuszczalne, należy niezwłocznie po otrzymaniu wniosku o wydanie zarządzić środki potrzebne do zabezpieczenia wydania.

Art.  64.

Nawet przed otrzymaniem wniosku o wydanie można pewną osobę tymczasowo przytrzymać, jeżeli druga Strona tego zażąda z powołaniem się na sędziowski nakaz aresztowania lub prawomocny wyrok i wymieni rodzaj czynu karygodnego, a wydanie nie przedstawia się zgóry jako niedopuszczalne.

Sądy i urzędy prokuratorskie Strony wzywającej mogą wniosek taki przesłać na piśmie lub telegraficznie bezpośrednio do właściwych władz Strony wezwanej.

Także i bez takiego wniosku należy zarządzić tymczasowo przytrzymanie osoby wyśledzonej w Państwie, w którego dzienniku policyjnym zamieszczono o niej ogłoszenie na żądanie drugiego Państwa.

Art.  65.

O dniu tymczasowego przytrzymania (art. 64) oraz o miejscu aresztu należy niezwłocznie i bezpośrednio zawiadomić władzę wzywającą lub ścigającą tudzież własne Ministerstwo Sprawiedliwości.

Osobę tymczasowo przytrzymaną należy wypuścić na wolność, jeżeli najpóźniej w przeciągu 15 dni od dnia przytrzymania nie nadejdzie nakaz aresztowania lub wyrok karny do władzy, w której areszcie dana osoba się znajduje.

Ministerstwo Sprawiedliwości tej Strony, która dokonała przytrzymania, może zarządzić uwolnienie osoby tymczasowo przytrzymanej, jeżeli w przeciągu 6 tygodni od dnia przytrzymania nie otrzyma wniosku o wydanie.

Art.  66.

Strona, której przestępcę wydano, winna Stronę wydającą zawiadomić o ostatecznym wyniku postępowania karnego.

Art.  67.

Wraz z przestępcą należy Stronie wzywającej wydać wszelkie przedmioty zajęte, które w chwili przytrzymania znajdowały się w posiadaniu wydanego i zostały przezeń uzyskane w drodze czynu karygodnego oraz przedmioty mogące służyć do udowodnienia czynu karygodnego.

To samo odnosi się do wszystkich przedmiotów wspomnianego rodzaju, któreby później odnaleziono.

Wydanie wyżej oznaczonych przedmiotów nastąpi na wniosek również i wtedy, gdy wydanie przestępcy wprawdzie byłoby dopuszczalne, lecz z powodu jego śmierci lub ucieczki nie mogło nastąpić.

Prawa osób trzecich do takich przedmiotów pozostają w mocy.

Po ukończeniu przewodu sądowego należy przedmioty te zwrócić bez kosztów osobom uprawnionym. W wypadku, gdyby tych osób w sposób niewątpliwy nie można było stwierdzić, przedmioty, o których mowa, winny być wydane Stronie wezwanej bez kosztów, skoro tego zażąda.

Państwo, od którego zażądano tych przedmiotów, może je zatrzymać czasowo, jeśli są mu one potrzebne do postępowania karnego.

Art.  68.

Kosztów i opłat, powstałych dla jednej ze Stron umawiających się na jej obszarze wskutek postępowania w sprawie wydania przestępcy lub przedmiotów wymienionych w art. 67, nie zwraca się.

Władza wydająca winna jednak sumę powstałych kosztów podać do wiadomości władzy wzywającej, aby władza ta mogła je ściągnąć od osoby zobowiązanej do zwrotu. Sumy ściągnięte zatrzymuje Strona wzywająca.

Art.  69.

Jeżeli trzecie państwo wydaje jaką osobę jednej ze Stron umawiających się, natenczas druga Strona na żądanie zezwoli na przewiezienie tej osoby przez swój obszar, o ile osoba ta nie jest jej obywatelem.

Do wniosku o zezwolenie na przewiezienie stosują się odpowiednio przepisy art. 50 do 52 i 60.

Rozdział  2.

Pomoc prawna w sprawach karnych.

Art.  70.

Sądy zwyczajne i urzędy prokuratorskie obu Stron umawiających się będą sobie wzajemnie na żądanie udzielały pomocy prawnej w sprawach karnych w myśl postanowień następujących:

Art.  71.

Pomoc prawna obejmuje:

a) doręczanie wszelkich pism, dotyczących przewodu, nie wyłączając wyroków;

b) badanie obwinionych, świadków lub znawców, wizję lokalną, rewizje i zajęcie przedmiotów oraz wszelkie inne czynności śledcze;

c) przesyłanie dokumentów, akt sądowych, odpisów z tychże, dowodów rzeczowych oraz przedmiotów wytworzonych przez czyn karygodny lub podlegających konfiskacie;

d) udzielanie wyjaśnień z rejestrów kar.

Wyroków karnych Strony drugiej nie wykonywa się.

Art.  72.

Pomocy prawnej można odmówić:

a) jeżeli czyn karygodny, będący przedmiotem sprawy karnej według ustaw Strony wezwanej nie podlega karze lub stanowi przestępstwo polityczne lub ściśle wojskowe; albo

b) jeżeli chodzi o ściganie obywatela Strony wezwanej, nie znajdującego się na obszarze Strony wzywającej.

Jeżeli w wezwaniu o pomoc prawną żąda się rewizji lub zajęcia dowodów rzeczowych, natenczas uczyni mu się zadość tylko wtedy, jeżeli zachodzą warunki, pod któremi według postanowień tej umowy byłoby dopuszczalne wydanie.

Art.  73.

Przedmioty wymienione w art. 71 ust. 1 p. c) należy zwrócić bez kosztów, o ile władza wezwana inaczej nie postanowi. Prawa osób trzecich pozostają w każdym razie zastrzeżone.

Art.  74.

Do pomocy prawnej w sprawach karnych stosują się odpowiednio przepisy art. 8 do 20 niniejszej umowy.

Rozdział  3.

Zawiadamianie o skazaniu.

Art.  75.

Strony umawiające się będą sobie wzajemnie przesyłały odpisy kart karnych lub wyciągi z prawomocnych wyroków skazujących, które dotyczą obywateli drugiej Strony.

Postanowienie to nie będzie miało zastosowania, o ile wyrok wedle przepisów obowiązujących w sądzie orzekającym nie podlega wpisaniu do rejestru karnego.

Nadto będą sobie obie Strony przesyłały zawiadomienia o dalszych orzeczeniach, odnoszących się do takich wyroków, o ile orzeczenia te notowane są również w rejestrze karnym.

Wspomniane odpisy i wyciągi przesyłane będą do władzy prowadzącej w drugiem Państwie rejestr karny, a gdyby ta władza nie była znana władzy przesyłającej, do Ministerstwa Sprawiedliwości drugiego Państwa.

Wiadomości, jako też żądania wyjaśnień z rejestru karnego, należy kierować do Ministerstwa Sprawiedliwości drugiego Państwa, o ile władza prowadząca rejestr karny nie jest znaną władzy wzywającej.

Umowa niniejsza będzie ratyfikowana, a dokumenty ratyfikacyjne zostaną wymienione w Warszawie w czasie możliwie najkrótszym. Umowa ta wejdzie w życie w miesiąc po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych. Może ona być wypowiedzianą przez każdą ze Stron umawiających się; w tym wypadku będzie obowiązywała jeszcze przez sześć miesięcy od daty wypowiedzenia.

Na dowód czego Pełnomocnicy obu Stron podpisali niniejszą umowę i wycisnęli na niej swe pieczęcie.

Sporządzono w Belgradzie, w języku francuskim, w dwóch zgodnych oryginałach, dnia czwartego maja 1923 roku.

Aneks

Do art. 46 ustęp 1.

WYKAZ

centralnych władz administracyjnych Rzeczypospolitej Polskiej i Królestwa Serbów, Kroatów i Słoweńców, których dokumenty nie wymagają żadnego uwierzytelnienia dla użytku na terytorjum drugiej Strony umawiającej się.

A. RZECZPOSPOLITA POLSKA:

1. Wszystkie Ministerstwa,

2. Prokuratorja Generalna Rzeczypospolitej Polskiej,

3. Główny Urząd Statystyczny,

4. Główny Urząd Ziemski,

5. Główny Urząd Likwidacyjny,

6. Kancelarja Prezydenta Rzeczypospolitej,

7. Kancelarja Sejmu i Senatu.

B. KRÓLESTWO SERBÓW, KROATÓW I SŁOWEŃCÓW:

1. Wszystkie Ministerstwa,

2. Kancelarja Dworu Królewskiego,

3. Kancelarja Parlamentu.

PROTOKÓŁ.

Przy podpisaniu umowy z daty dzisiejszej Pełnomocnicy obu Stron umawiających się złożyli następujące zgodne oświadczenie:

1. Za język serbo-kroacko-słoweński w rozumieniu art. 4 niniejszej umowy będzie uważany język serbski, język kroacki i język słoweński.

2. Z uwagi na znaczne różnice, zachodzące pomiędzy ustawodawstwami dzielnicowemi obu Stron umawiających się pod względem kwalifikacji prawnej niektórych przestępstw, właściwe władze Polski i Królestwa Serbów, Kroatów i Słoweńców, stosując postanowienia niniejszej umowy, winny na to zważać i szczególnie baczyć, aby przestępstwa mniejszego znaczenia nie były przedmiotem żądań o wydanie stawianych na podstawie umowy.

Sporządzono w Belgradzie dnia czwartego maja 1923 r.

Zaznajomiwszy się z powyższą umową, uznaliśmy ją i uznajemy za słuszną zarówno w całości, jak i każde z zawartych w niej postanowień; oświadczamy, że jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona i przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

W Warszawie, dn. 10 lutego 1926.

Przez Prezydenta Rzeczypospolitej

Prezes Rady Ministrów

Minister Spraw Zagranicznych

• Identyfikator: Dz.U.1929.2.16
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Król.SChiS-Polska. Umowa dotycząca stosunków prawnych obywateli obu Stron. Belgrad.1923.05.04.
• Data aktu: 04/05/1923
• Data ogłoszenia: 14/01/1929
• Data wejścia w życie: 28/12/1928