Tryb sprzedaży gospodarstw wzorowych, utworzonych przy parcelacji nieruchomości ziemskich, przeprowadzanej przez okręgowe urzędy ziemskie.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 27 kwietnia 1927 r.
w sprawie trybu sprzedaży gospodarstw wzorowych, utworzonych przy parcelacji nieruchomości ziemskich, przeprowadzanej przez okręgowe urzędy ziemskie.

Na mocy cz. 3 art. 60 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. z 1926 r. № 1, poz. 1) zarządza się co następuje:
§  1.
Utworzone na mocy postanowień, zawartych w pierwszych dwóch zdaniach cz. 2 art. 60 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej gospodarstwa wzorowe (ośrodki), o ile nie otrzymają specjalnego przeznaczenia (na cele szkolne, społeczne i t. p.), sprzedane będą przez okręgowe urzędy ziemskie osobom prywatnym.
§  2.
Prawo nabycia gospodarstw wzorowych, utworzonych przy parcelacji nieruchomości ziemskiej, wykupionej na mocy wykazu imiennego, służy krewnym pierwszego stopnia b. właścicieli tej nieruchomości, po cenie jej wykupu, pod warunkiem posiadania przez tych krewnych kwalifikacyj rolniczych, jeżeli ci krewni nie są właścicielami samodzielnych gospodarstw rolnych, lub jeżeli zobowiążą się do sprzedania posiadanego samodzielnego gospodarstwa nabywcy względnie nabywcom, zatwierdzonym przez okręgowy urząd ziemski.
§  3.
Wezwanie pomienionych krewnych do kupna utworzonych gospodarstw wzorowych dokonane będzie przez ogłoszenie w "Monitorze Polskim", w gazecie właściwego województwa oraz w jednem piśmie fachowo-rolniczem i jednem codziennem, które wyznaczy prezes okręgowego urzędu ziemskiego.
§  4.
W ogłoszeniu należy wskazać obszar i cenę, utworzonych gospodarstw wzorowych oraz wyznaczyć co najmniej czterotygodniowy okres czasu, w ciągu którego pomienieni krewni mogą złożyć do okręgowych urzędów ziemskich oświadczenie na piśmie, iż pragną być nabywcami sprzedawanych gospodarstw wzorowych i gotowi są wpłacić stosownie do art. 72 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej najmniej 25% ceny kupna; do deklaracji tej winny być dołączone dokumenty, stwierdzające stopień pokrewieństwa, kwalifikacje rolnicze oraz oświadczenie, że zgłaszający się nie jest właścicielem samodzielnego gospodarstwa rolnego lub też zobowiązuje się do sprzedania posiadanego gospodarstwa nabywcy względnie nabywcom, zatwierdzonym przez okręgowy urząd ziemski.
§  5.
Po uznaniu złożonych oświadczeń i dokumentów za dostateczne okręgowe urzędy ziemskie wyznaczą na nabywców tych, których kwalifikacje rolnicze uznane będą za najwyższe oraz którzy dają największą pewność, że będą osobiście prowadzili nabyte gospodarstwo wzorowe. Przy równych kwalifikacjach pierwszeństwo służy zasłużonym żołnierzom i inwalidom Armji Polskiej oraz polskich formacyj ochotniczych, a następnie, rodzinom (wdowom i sierotom), pozostałym po poległych żołnierzach Armji Polskiej oraz polskich formacyj ochotniczych.
§  6.
W razie braku pomienionych krewnych, niezgłoszenia się ich w terminie wskazanym w ogłoszeniu (§ 4), uznania zgłaszających się za nieposiadających kwalifikacyj rolniczych, lub też odmowy albo odstąpienia z ich strony od nabycia sprzedawanych gospodarstw wzorowych, okręgowe urzędy ziemskie zarządzą sprzedaż tych gospodarstw z przetargu.
§  7.
Do udziału w przetargu dopuszczeni będą dotychczasowi dzierżawcy parcelowanych majątków oraz zawodowo wykształceni rolnicy, nie będący właścicielami samodzielnych (niekarłowatych) gospodarstw rolnych, którzy:
a)
zobowiążą się utrzymywać przynajmniej w dotychczasowym stanie zakłady przemysłu rolnego, trwałe zabudowania lub specjalne cenne kultury, których istnienie spowodowało utworzenie gospodarstwa wzorowego;
b)
zobowiążą się osobiście zarządzać gospodarstwem wzorowem;
c)
zobowiążą się wpłacić w ciągu 7 dni po wykonalności przetargu najmniej 25% ofiarowanej ceny tytułem zadatku, przewidzianego w art. 72 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej;
d)
złożą wadjum przetargowe w wysokości 10% ogłoszonej ceny szacunkowej sprzedawanego gospodarstwa.
§  8.
Za dotychczasowych dzierżawców parcelowanych majątków w rozumieniu § 7 niniejszego rozporządzenia uznaje się nietylko dotychczasowych dzierżawców majątku, z którego wydzielono sprzedawany ośrodek, lecz wszystkich tych dzierżawców, którzy stracili dzierżawy w związku z akcją parcelacyjną lub osadniczą, prowadzoną na mocy ustaw o wykonaniu reformy rolnej i o nadaniu ziemi. Za zawodowo wykształconych w rozumieniu tegoż § 7 uznaje się rolników, którzy ukończyli średnią lub wyższą szkołę rolniczą lub ogrodniczą albo też szkołę rolniczą lub ogrodniczą niższą, lecz przynajmniej przez 5 lat gospodarowali z dobrym wynikiem w jednostkach gospodarczych o typie, zbliżonym do objektu, stanowiącego przedmiot przetargu. Za posiadających kwalifikacje rolnicze w rozumieniu niniejszego rozporządzenia uznaje się tych, którzy albo posiadają zawodowe wykształcenie wedle określeń niniejszego paragrafu, albo ukończyli niższą szkołę rolniczą lub ogrodniczą, albo też co najmniej w ciągu pięciu lat prowadzili gospodarstwa rolne lub ogrodnicze.
§  9.
1)
Stawający do przetargu winni przed oznaczonym w ogłoszeniu (§ 10) terminem złożyć we właściwym okręgowym urzędzie ziemskim w opieczętowanej kopercie oświadczenie, jaką najwyższą cenę ofiarowują za sprzedawane gospodarstwa.
2)
Do oznaczonego w cz. 1 niniejszego paragrafu oświadczenia winny być dołączone:
a)
dokumenty, stwierdzające, że stawający do przetargu należy do dzierżawców parcelowanych majątków lub zawodowo wykształconych rolników;
b)
deklaracja, że nie jest właścicielem samodzielnego gospodarstwa rolnego, lub że zobowiązuje się do sprzedania posiadanego gospodarstwa;
c)
zobowiązania, oznaczone w punktach a, b i c § 7 niniejszego rozporządzenia;
d)
dowody udziału w pracy społecznej-zwłaszcza w dziedzinie rolniczej;
e)
dowód złożenia wadjum (p. d § 7).
§  10.
1)
Zarządzenie przetargu dokonane będzie:
a)
przez zamieszczenie ogłoszenia w "Monitorze Polskim", w gazecie właściwego województwa, w jednem piśmie fachowo-rolniczem i jednem codziennem, których wybór należy do prezesa okręgowego urzędu ziemskiego;
b)
przez równoczesne wywieszenie ogłoszenia w lokalach wszystkich okręgowych urzędów ziemskich oraz w lokalach powiatowego urzędu ziemskiego i starostwa wedle położenia sprzedawanego gospodarstwa.
2)
W ogłoszeniu o przetargu należy wskazać:
a)
nazwę, położenie i obszar sprzedawanego gospodarstwa;
b)
cenę szacunkową tego gospodarstwa, ustaloną na zasadach art. 68 i 69 ustawy o wykonaniu reformy rolnej;
c)
warunki obowiązujące stawających do przetargu (§ 7 i § 9);
d)
dzień, godzinę i miejsce przetargu.
3)
Przetarg nie może być wyznaczony w terminie krótszym, niż po upływie 30 dni po ogłoszeniu w "Monitorze Polskim".
§  11.
1)
Po otwarciu kopert okręgowy urząd ziemski w orzeczeniu ustali, którą ze złożonych ofert nie bierze pod uwagę przy przetargu, jako nie odpowiadających wymogom niniejszego rozporządzenia, poczem wyznaczy na nabywcę tę osobę z pośród odpowiadających wymogom § 7 i § 9, która zgłosiła najwyższą cenę za sprzedawane gospodarstwa.
2)
Dotychczasowemu dzierżawcy gruntów, z których wydzielono sprzedawane gospodarstwo służy prawo po otwarciu kopert podnieść zaofiarowaną cenę do wysokości najwyższej ze zgłoszonych cen. Prawo to przysługuje jednakże tylko tym dzierżawcom majątków państwowych, którzy uzyskali zaświadczenie od władzy państwowej, która wykonywała zarząd nad dzierżawioną nieruchomością, że wywiązali się należycie ze stosunku dzierżawnego.
3)
Przy zgłoszeniu jednakowej ceny przez dotychczasowego dzierżawcę nieruchomości, z której zostało wydzielone sprzedawane gospodarstwo, oraz przez innych oferentów - pierwszeństwo przysługiwać będzie temu dzierżawcy. Przy zgłoszeniu jednakowej ceny przez innych oferentów mieć będą analogiczne zastosowanie postanowienia § 5.
4)
Przy otwieraniu kopert mogą być obecni wszyscy stawający do przetargu.
5)
O wyznaczeniu nabywcy należy niezwłocznie ogłosić ustnie obecnym przy przetargu.
§  12.
Osobom, które nie zostały wyznaczone na nabywców gospodarstwa wzorowego, mimo że zaofiarowały w oświadczeniu, odpowiadającem wymogom § 9, wyższą cenę od tej, którą zaofiarowała osoba wyznaczona na nabywcę, służy prawo odwołania w terminie i trybie, przewidzianym w art. 11 ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o zakresie działania Ministra Reform Rolnych i organizacji urzędów i komisyj ziemskich (Dz. U. R. P. № 90, poz. 706). Bieg przewidzianego w tym artykule terminu liczy się od dnia ustnego ogłoszenia o wyniku przetargu.
§  13.
W razie niedojścia przetargu do skutku w terminie, oznaczonym w ogłoszeniu o przetargu (§ 10), z powodu braku odpowiednich zgłoszeń, okręgowe urzędy ziemskie zarządzą przetarg w drugim terminie w trybie i na warunkach, ustalonych w § 7, 9, 10, 11 i 12 niniejszego rozporządzenia, z tą różnicą, że do przetargu w tym terminie dopuszczone będą, poza osobami, odpowiadającemi warunkom, podanym w § 8 również i te osoby, które uznane zostaną przez urzędy ziemskie za uzdolnione do prawidłowego prowadzeniu danego gospodarstwa. W razie niedojścia przetargu do skutku w drugim terminie okręgowy urząd ziemski może wycofać ośrodek będący przedmiotem przetargu ze sprzedaży względnie wyznaczyć dalsze przetargi na warunkach, ustalonych dla przetargu zarządzonego w terminie drugim.
§  14.
Gdy orzeczenie, wyznaczające nabywcę, stanie się wykonalne, a nabywca zadeklarowaną część ceny kupna za nabywane gospodarstwa wzorowe uiści, okręgowy urząd ziemski wyda w trybie art. 61 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej orzeczenie o przeniesieniu prawa własności sprzedawanego gospodarstwa na wyznaczonego nabywcę z zastosowaniem art. 72 i 88 tejże ustawy.
§  15.
Oznaczone w § 14 orzeczenie zawierać może klauzule, że nabywca obowiązany jest osobiście zarządzać nabyłem gospodarstwem wzorowem oraz nie będzie mógł bez zezwolenia właściwej władzy zmienić dotychczasowego stanu zakładu przemysłu rolnego, zaniechać prowadzenia tego przemysłu oraz uszczuplić lub zmienić trwałe zabudowania lub specjalne cenne kultury, których istnienie spowodowało utworzenie gospodarstwa wzorowego, z zastrzeżeniem zastosowania do nabywcy, jak również do jego następców prawnych rygorów, przewidzianych w art. 56 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej.
§  16.
Wszelkie opłaty skarbowe, samorządowe, notarjalne i hipoteczne oraz koszta ogłoszeń, przewidzianych w niniejszem rozporządzeniu, obciążają nabywców.
§  17.
Zasada przetargu oraz przepisy §§ 1 i 7 do 16 włącznie niniejszego rozporządzenia stosować się będą i do gospodarstw wzorowych, tworzonych przy parcelacji nieruchomości ziemskich, stanowiących własność Skarbu Państwa z innych tytułów, niż wykup z mocy wykazu imiennego.
§  18.
Jeżeli na mocy decyzji Ministra Reform Rolnych zostanie przeznaczone do sprzedaży gospodarstwo wzorowe, utworzone na mocy postanowień, zawartych w dwóch końcowych zdaniach cz. 2 art. 60 ustawy o wykonaniu reformy rolnej, to sprzedaż takiego gospodarstwa odbywać się będzie, z zastosowaniem §§ 6 do 16 włącznie niniejszego rozporządzenia. W tym przypadku orzeczenie przewidziane w § 14 winno zawierać klauzulę, iż nabywca zobowiązuje się zamieszkiwać w nabyłem gospodarstwie, o ile tego zażąda okręgowy urząd ziemski.
§  19.
Wykonanie niniejszego rozporządzenia powierza się Ministrowi Reform Rolnych.
§  20.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1927.44.390

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Tryb sprzedaży gospodarstw wzorowych, utworzonych przy parcelacji nieruchomości ziemskich, przeprowadzanej przez okręgowe urzędy ziemskie.
Data aktu: 27/04/1927
Data ogłoszenia: 20/05/1927
Data wejścia w życie: 20/05/1927