Ustawa o składkach zdrowotnych rolników powstała po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w 26 października 2010 roku , sygn. akt K 58/07 (Dz. U. z 2010 r. Nr 205, poz. 1363), który stwierdził niezgodność art. 86 ust. 2 w związku z art. 86 ust. 1 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) z art. 32 ust. 1 w związku z art. 84 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w zakresie, w jakim wskazany przepis ustawy określa zobowiązanie budżetu państwa do finansowania składek na ubezpieczenie zdrowotne wszystkich wskazanych w nim rolników i ich domowników, podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, prowadzących działalność rolniczą bez względu na wysokość osiąganych przez nich przychodów.
W uzasadnieniu wyroku Trybunał stwierdził, że sytuacja ekonomiczna rolników jest zróżnicowana. Znajdują się wśród nich osoby o dochodach nieodbiegających od poziomu dochodów osób będących podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych, jednostki o bardzo wysokich dochodach oraz nadal pokaźna liczba osób prowadzących gospodarstwa rolne o bardzo niskiej wydajności i dochodowości. Zdolność opłatowa tych trzech grup rolników objętych dziś jednolitym finansowaniem ich ubezpieczenia zdrowotnego przez budżet państwa jest w rzeczywistości zasadniczo różna, w czym Trybunał Konstytucyjny upatruje niezgodności zaskarżanej regulacji z art. 32 ust. 1 w związku z art. 84 i art. 2 Konstytucji.
Wyrok wszedł w życie z upływem 15 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, czyli 4 lutego 2012 roku.
13 stycznia 2012 roku ustawa o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za 2012 rok przyjęła rozwiązanie polegające na ustaleniu miesięcznej składki na ubezpieczenie zdrowotne rolników i członków ich rodzin w kwocie 1 zł za każdą osobę za każdy hektar przeliczeniowy użytków rolnych, z jednoczesnym zwolnieniem gospodarstw rolnych o powierzchni poniżej 6 ha. Składkę za rolników prowadzących takie gospodarstwa i członków ich rodzin miała opłacać Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Odrębnie potraktowano członków rodzin rolników prowadzących działalność wyłącznie w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej. Ich składka była wyliczana od podstawy równej kwocie 33,4 procent przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Ustawodawca pierwotnie zdecydował, że wprowadzona regulacja miała obowiązywać do końca 2012 roku, a następnie ustawą z 7 grudnia 2012 roku o zmianie ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za 2012 roku oraz ustawą z 22 listopada 2013 roku o zmianie ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za lata 2012 i 2013 przedłużył jej obowiązywanie do końca 2014 roku.