Program będzie realizowany do połowy 2021 r. Jego celem jest przetestowanie w ciągu tych trzech lat nowych warunków organizacji i sposobu finansowania opieki psychiatrycznej, poprzedzających wprowadzenie rozwiązań systemowych. Pilotaż będzie realizowany w 29 ośrodkach obejmujących obszar zamieszkały łącznie przez ok. 3 mln osób.

Zadaniem CZP będzie zapewnienie kompleksowej opieki psychiatrycznej osobom dorosłym zamieszkującym określoną jednostkę (lub kilka jednostek) podziału administracyjnego kraju. Może to być miasto, dzielnica wielkiego miasta, powiat. Łączna liczba mieszkańców nie powinna przekraczać 200 tys. Optymalna wielkość mieści w granicach 50-150 tys.

W skład CZP wchodzi co najmniej: poradnia zdrowia psychicznego, zespół leczenia środowiskowego (domowego), oddział dzienny i oddział całodobowy. W przypadku, gdy CZP nie ma w swojej strukturze którejś z wymienionych komórek musi zawrzeć umowę z podwykonawcą. Przez całą dobę w CZP będzie dostępny przynajmniej jeden lekarz.

Zamiast rejestratorki, profesjonalista

Istotną nowością jest obowiązek utworzenia Punktu Zgłoszeniowo-Koordynacyjnego (PZK) czynnego nie krócej niż od 8 do 18 w dni robocze. Na jeden PZK nie może przypadać więcej niż 80 tys. mieszkańców.

Osoba zgłaszająca się do CZP w pierwszej kolejności trafi nie do rejestracji, a do PZK, w którym czeka profesjonalista (psycholog, pielęgniarka psychiatryczna, terapeuta środowiskowy). Po dokonaniu oceny potrzeb ustali on wstępny plan pomocy i terminy jej udzielenia, w przypadkach pilnych nie później niż w ciągu 72 godz. PZK będzie również udzielał informacji o możliwościach leczenia, a także miejscach uzyskania świadczeń pomocy społecznej.

CZP będzie zapewniało koordynację udzielanych świadczeń. Pacjenci objęci pomocą czynną i długoterminową będą mieli opracowywane indywidualne plany terapii i koordynatorów opieki. Nowością będzie możliwość zatrudniania asystentów zdrowienia, tj. osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego po odpowiednim przeszkoleniu.

 

Nowy sposób finansowania

Działalność CZP będzie finansowana na podstawie ryczałtu na populację stanowiącego iloczyn określonej stawki i liczby mieszkańców obszaru działania. Początkowa stawka w skali rocznej wynosi 75 zł. Nie będzie rozliczania poszczególnych świadczeń, punktów czy osobodni. Nie będzie też odrębnych harmonogramów pracy dla poszczególnych form opieki.

O sposobie wydatkowania środków i podziału na różne formy opieki będzie decydować CZP, z zastrzeżeniem przeznaczania ich wyłącznie na pokrycie własnych kosztów działania.

Odpowiedzialność za mieszkańców

Wprowadzona zasada odpowiedzialności terytorialnej oznacza zobowiązanie objęcia pomocą każdego zgłaszającego się dorosłego mieszkańca z obszaru działania, z wyłączeniem uzależnień. Pacjenci z obszaru CZP będą jednak mogli (z pewnymi ograniczeniami) leczyć się w innych miejscach, poza tym obszarem. Koszty ich leczenia będzie wówczas potrącał NFZ z ryczałtu.

Z placówkami zlokalizowanymi na obszarze CZP, które miały umowę z NFZ powinna zostać podpisana umowa na podwykonawstwo, aby zapewnić ciągłość opieki. Pacjenci spoza obszaru CZP będą również mogli również korzystać z jego pomocy na ogólnych zasadach i z dodatkowym finansowaniem przez NFZ.

Marek Balicki, kierownik Wolskiego Centrum Zdrowia Psychicznego w Warszawie