Odpowiedź

W przypadku urodzenia dziecka martwego szpital obowiązany jest do wystawienia pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka. Obowiązek taki dotyczy sytuacji urodzenia dziecka w podmiocie leczniczym jak i sytuacji, w których matka dziecka martwo urodzonego zgłosiła się do podmiotu leczniczego bezpośrednio po porodzie.

Uzasadnienie

Na wstępie należy wyjaśnić, że rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobów jej przetwarzania (Dz. U. Nr 252, poz. 1697 z późn. zm.) rozróżnia sytuację poronienia od urodzenia martwego. Zgodnie z treścią załącznika nr 1 do tego rozporządzenia poronieniem określa się wydalenie lub wydobycie z ustroju matki płodu, który nie oddycha ani nie wykazuje żadnego innego znaku życia, jak czynność serca, tętnienie pępowiny lub wyraźne skurcze mięśni zależnych od woli, o ile nastąpiło to przed upływem 22. tygodnia ciąży (21 tygodni i 6 dni). Z kolei za urodzenie martwe uważa się całkowite wydalenie lub wydobycie z ustroju matki płodu, o ile nastąpiło po upływie 22. tygodnia ciąży, który po takim wydaleniu lub wydobyciu nie oddycha ani nie wykazuje żadnego innego znaku życia, jak czynność serca, tętnienie pępowiny lub wyraźne skurcze mięśni zależnych od woli.
Należy jednak zauważyć, że powyższe rozróżnienie, jak wynika z treści samego rozporządzenia, ma znaczenie jedynie przy dokonywaniu wpisów w dokumentacji medycznej. W innych przypadkach, np. dla celów postępowania w zakresie wydawania aktów stanu cywilnego rozróżnienie pomiędzy poronieniem a martwym urodzeniem (zgonem płodu) nie znajduje zastosowania. Z treści zadanego pytania wynika, iż dotyczy ono obowiązku wydania przez szpital dokumentów innych niż dokumentacja medyczna.

W związku z powyższym należy zauważyć, że zarówno w przypadku poronienia jak i urodzenia martwego dziecka jego matce przysługują różnego rodzaju prawa, jak np.:
- prawo do urlopu macierzyńskiego;
- prawo pochowania dziecka;
- prawo do zasiłku pogrzebowego.

W celu realizacji ww. praw matka musi dysponować dokumentem poświadczającym fakt urodzenia martwego dziecka. Dokumentem takim jest pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka, którego wzór i sposób wypełnienia określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2005 r. w sprawie pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka (Dz. U. Nr 27, poz. 232 z późn. zm.) - dalej r.z.u.d.
Obowiązek wystawienia przez podmiot leczniczy pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka wynika z treści § 2 r.z.u.d. Zgodnie z jego treścią obowiązek ten spoczywa na podmiocie, w którym dziecko się urodziło lub do którego została przyjęta kobieta z dzieckiem bezpośrednio po urodzeniu poza podmiotem leczniczym.

Zgodnie z treścią § 4 r.z.u.d. zgłoszenie w dwóch egzemplarzach wypełnia się dla każdego dziecka. Rozporządzenie nie uzależnia obowiązku wystawienia zgłoszenia od czasu trwania ciąży. Fakt ten potwierdza § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. Nr 153, poz. 1783 z późn. zm.), zgodnie z którym za zwłoki uważa się ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzonych, bez względu na czas trwania ciąży. Jak słusznie wskazała J. Haberko "w istocie de lege lata mamy do czynienia z dwiema definicjami martwego urodzenia: inną definicją posługiwać należy się w zakresie spraw obejmujących dokumentację medyczną, a inną definicją posługiwać należy się w przypadku akt stanu cywilnego. Na podstawie ustawy Prawo o aktach stanu oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie pisemnego zgłoszenia urodzenia powstaje obowiązek zgłoszenia każdego martwego urodzenia, bez względu na czas trwania ciąży. Dlatego nieuzasadnione jest powoływanie się przez szpital na niemożność zgłoszenia martwego urodzenia w sytuacji nieosiągnięcia przez płód 22. tygodnia ciąży, jako że obowiązek zgłoszenia wynika nie z konieczności wpisu w dokumentacji medycznej, ale z obowiązku mającego swe źródło w Prawie o aktach stanu. Przyjąć należy dalej, że skoro pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka nie stanowi dokumentacji medycznej, nie mają do niego zastosowanie definicje zawarte w rozporządzeniu w sprawie dokumentacji medycznej i wprowadzające rozróżnienie na martwe urodzenie i poronienie." (PiM.2007.3.64, Konsekwencje prawne żywego i martwego urodzenia).

Uwagi

Zasady, tryb i terminy wydania pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka oraz jego zgłoszenia do urzędu stanu cywilnego określa rozporządzenie w sprawie pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka oraz ustawa z dnia 29 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264 z późn. zm.) - dalej u.a.s.c.

Z powyższych aktów wynika, że jeżeli urodzenie dziecka nastąpiło w podmiocie leczniczym, do zgłoszenia urodzenia jest obowiązany podmiot leczniczy, co oznacza, iż w przypadku gdy martwe dziecko urodziło się w podmiocie leczniczym jest on obowiązany zarówno do wystawienia pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka oraz jego zgłoszenia we właściwym urzędzie stanu cywilnego z terminie 3 dni od urodzenia.

W przypadku zaś, gdy matka zgłosiła się do podmiotu leczniczego bezpośrednio po urodzeniu martwego dziecka poza podmiotem leczniczym, przedmiotowe zaświadczenie wydaje się jedynie na żądanie rodziców, gdyż w takiej sytuacji to na nich spoczywa obowiązek zgłoszenia powyższego faktu w urzędzie stanu cywilnego.

W obu ww. przypadkach podmiot leczniczy jest obowiązany wystawić pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka na żądanie jego rodziców w celu realizacji uprawnień i obowiązków innych, niż te wynikające z ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego, chociażby w celu pochówku (patrz. § 8 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi).

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie