Czy obowiązek zatrudnienia w zakładzie pracownika mającego przeszkolenie przeciwpożarowe, może być od dnia 1 stycznia 2009 r. spełniany poprzez zawarcie z taką osobą umowy zlecenia?
Pracodawca nie musi zatrudniać inspektorów ochrony przeciwpożarowej, ani na zlecenie, ani też nie musi kierować wyznaczonego przez siebie pracownika na kurs ochrony przeciwpożarowej, aby mógł wypełniać obowiązki inspektora ppoż w jego zakładzie. Wystarczy, że do takich zadań wskaże pracownika, który ukończył zwykłe szkolenie bhp (zgodnie z art. 2372 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), w którym w ramowych programach szkolenia uwzględniona jest także problematyka ochrony przeciwpożarowej. Natomiast pracodawcy zatrudniający wyłącznie pracowników młodocianych lub niepełnosprawnych nie muszą nawet wskazywać pracownika odpowiedzialnego za ochronę przeciwpożarową, gdyż obowiązki te mogą wykonywać sami. Wynika to ze znowelizowanego 7 maja 2009 r. Kodeksu pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 958). Nowela obowiązuje od dnia 5 sierpnia 2009 r. Nowela nie umożliwia jednak zatrudniania na podstawie umowy cywilnoprawnej osób, które miałyby pełnić takie funkcje. A zatem pracodawca prowadzący sam swój zakład będzie sam wykonywał obowiązki związane z ochroną przeciwpożarową, podobnie jak w przypadku gdy zatrudnia wyłącznie młodocianych i niepełnosprawnych. Firmy nie będą musiały więc ponosić dodatkowych kosztów związanych z koniecznością zatrudniania inspektorów ochrony przeciwpożarowej, czy też kierowania pracowników na kursy ochrony przeciwpożarowej.
W ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy (Dz. U. Nr 223, poz. 1460) wprowadzono zmiany w art. 2091 Kodeksu pracy, z których jednoznacznie wynikało, iż osoba zajmująca się czynnościami z zakresu ochrony przeciwpożarowej ma być wyznaczona spośród pracowników do ich wykonywania. Ustawodawca używając pojęcia "pracownik" nie pozostawił wątpliwości, co do charakteru zatrudnienia takiej osoby. Pracownik taki musiał zatem pozostawać w stosunku pracy, co oznaczało, że pracodawca nie mógł zatrudniać inspektora ds. przeciwpożarowych na podstawie umowy cywilnoprawnej. Co więcej przepisy, wymagały, aby taki pracownik legitymował się wykształceniem co najmniej średnim, a przeszkolenie odbył w Państwowej Straży Pożarnej. Kolejna nowela Kodeksu pracy (jaką planowano w zasadzie już w momencie wejścia omawianych przepisów) zniosła obowiązek nie tylko wykształcenia "co najmniej" średniego, ale również obowiązek odbycia obowiązkowego szkolenia w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Obecnie pracodawca może wyznaczyć do pełnienia tych obowiązków jedną z zatrudnianych przez siebie osób, a wystarczającymi kompetencjami będzie odbycie przez nią zwykłego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Nowela nie wprowadziła jednak zmian co do charakteru umów, na podstawie których osoba pełniąca omawiane funkcje może być zatrudniona. Nadal więc musi to być pracownik - osoba pozostająca w stosunku pracy.
Alicja Brzezińska