NSA: badania kliniczne podlegają opodatkowaniu VAT

Usługi świadczone w ramach prowadzonych badań klinicznych, bez względu na to, czy stanowią eksperyment leczniczy, czy też eksperyment badawczy, nie korzystają ze zwolnienia od podatku VAT wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny.

Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (SP ZOZ) zadał pytanie czy na gruncie ustawy o VAT usługi polegające na przeprowadzaniu badań produktów leczniczych, w postaci eksperymentu medycznego przeprowadzanego na ludziach podlegają zwolnieniu od podatku VAT.

Zdaniem SP ZOZ, opisane usługi spełniają przesłanki do zakwalifikowania ich jako wolnych od podatku od towarów i usług, bowiem są usługami: z zakresu opieki medycznej, są świadczone przez zakład opieki zdrowotnej oraz służą w szczególności ratowaniu, jak również zachowaniu, przywracaniu i poprawie życia pacjentów.

Organ stanął na stanowisku, że usługi świadczone przez zakład opieki zdrowotnej na rzecz sponsora, w ramach prowadzonych badań klinicznych, bez względu na to, czy stanowią eksperyment leczniczy, czy też eksperyment badawczy, nie korzystają ze zwolnienia od podatku VAT.

Zatem badania kliniczne podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w wysokości 23 procent.

SP ZOZ wniósł skargę do sądu administracyjnego. NSA uznał skargę za niezasadną. Sąd podkreślił, iż przede wszystkim to cel, w jakim podjęte zostały zabiegi i badania lekarskie, decydować będzie o zakresie zwolnienia podatkowego. Jeśli z okoliczności, w których dany zabieg bądź badanie lekarskie zostało podjęte wynika, że miało ono inny cel niż przywrócenie zdrowia ludzkiego, zwolnienie nie będzie przysługiwać.

Podstawowym celem badań klinicznych jest badanie kliniczne skuteczności leków. To że przy okazji badań klinicznych leków może niekiedy dojść do poprawy stanu pacjenta, któremu podaje się leki w ramach badań klinicznych, nie oznacza, że cel usług w zakresie badań klinicznych jest taki sam jak szpitala na rzecz pacjenta.

Badania kliniczne stanowią ostatni etap wdrożenia do obrotu produktów leczniczych. Są one więc ściśle związane z działalnością gospodarczą sponsora, który jest przedsiębiorcą z branży farmaceutycznej.


Czytaj: NIK: niewielki procent badań klinicznych stanowią badania niekomercyjne>>>

Nie ma przy tym znaczenia to, że pacjenci, biorący udział w tych badaniach korzystają nieodpłatnie z leków dostarczonych przez sponsora.

Sponsor, czyli firma farmaceutyczna, nie płaci szpitalowi wynagrodzenia za leczenie pacjentów, lecz za badania kliniczne skuteczności leków, gdyż to jest podstawowym celem badań klinicznych – podkreślił sąd.

 Wyrok NSA z 4 grudnia 2015 roku, sygn. akt I FSK 1374/14, prawomocny.