W 2022 r. Biuro Rzecznika Praw Pacjenta zrealizowało ponad 100 tys. porad telefonicznych, 15 tys. porad bezpośrednich i 5 tys. interwencji - powiedziała PAP Katarzyna Kozioł, zastępczyni dyrektora Departamentu Postępowań Wyjaśniających w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta . Niezmiennie od lat pacjenci najczęściej zgłaszają naruszenia prawa do świadczeń zdrowotnych. Najwięcej zgłoszeń w zakresie tego prawa dotyczyło podstawowej opieki zdrowotnej (28 proc.), leczenia szpitalnego (21 proc.) i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (19 proc.) - wynika ze wstępnych szacunków zgłoszeń do Rzecznika w 2022 r.
Czytaj w LEX: Prawa rodziny pacjenta w przepisach regulujących zasady udzielenia świadczeń zdrowotnych >
Na co skarżą się pacjenci?
Zgłoszenia pacjentów w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej dotyczyły najczęściej m.in. odmowy rejestracji, przyjęcia lub udzielenia pomocy, zastrzeżeń do jakości leczenia lub pielęgnacji. W leczeniu szpitalnym najczęściej poruszane były kwestie: odmowy rejestracji, przyjęcia lub udzielenia pomocy, skargi na długi czas oczekiwania i jakość leczenia lub pielęgnacji. Sygnały od pacjentów, w zakresie leczenia specjalistycznego dotyczyły natomiast przede wszystkim długiego czasu oczekiwania na udzielenie świadczeń zdrowotnych.
Wpływ na przestrzeganie praw pacjentów ma kilka kluczowych czynników, takich jak: edukacja pacjentów i personelu medycznego, budowanie kultury bezpieczeństwa, wprowadzanie programów kompleksowej opieki nad pacjentem, a także rozwój technologii cyfrowej. "W celu poprawy sytuacji pacjentów, można wprowadzić szereg zmian" - zaznaczyła zastępczyni dyrektora.
Zmiany mogą zmniejszyć liczbę naruszeń
Jedną z najważniejszych i koniecznych zmian jest zwiększanie świadomości pacjentów o ich prawach, co pozwoli na skuteczniejsze ich egzekwowanie. Równie ważna jest edukacja personelu medycznego - poznanie praw pacjentów i wynikających z nich zobowiązań. Ponadto kluczowe staje się wprowadzenie mechanizmów monitorowania i oceny jakości opieki medycznej, aby doprowadzić do zmniejszenia liczby naruszeń praw pacjentów do świadczeń zdrowotnych.
- Pacjenci mają większą świadomość na temat sowich uprawnień i dlatego więcej sygnałów jest kierowanych do rzecznika praw pacjenta. Z roku na rok było ich coraz więcej - powiedziała Katarzyna Kozioł.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Jak uniknąć naruszeń praw pacjenta w placówce - wskazówki dla personelu i kadry zarządzającej >
Sytuacja pacjentów jest ściśle powiązana z pandemią koronawirusa. Spowodowała ona, że zgłoszeń od pacjentów w latach 2020-2021 było więcej, niż w latach poprzednich. Nastąpiła jednak pewna stabilizacja po najtrudniejszym okresie, związanym z pandemią COVID-19. Liczba sygnałów i zgłoszeń napływających od pacjentów spadła, w stosunku do rekordowego pod tym względem roku 2021 - dodała Katarzyna Kozioł.
Sprawdź w LEX: Czy udostępnianie dokumentacji medycznej zawsze jest obowiązkiem podmiotu, który udzielał świadczeń? >
Jak wynika z postępowań wyjaśniających prowadzonych przez Rzecznika Praw Pacjenta, w sprawach indywidualnych w latach 2019-2021 naruszenie prawa do świadczeń zdrowotnych stanowiło średnio 57 proc. badanych naruszeń. Kolejnym było prawo do dokumentacji medycznej (20 proc.), które znalazło się w co piątej sprawie badanej przez Rzecznika, a następnie prawo do informacji (17 proc.), które obejmuje informacje o stanie zdrowia, rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych, a także wyrażenie zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego.
Czytaj też: Sanatorium dla bogatych? Resort zapowiada i... wycofuje się z kontrowersyjnych planów >
Zasadnicza część stwierdzonych naruszeń prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych w latach 2019-2021 dotyczyła przede wszystkim: medycyny ratunkowej (14,5 proc.), medycyny rodzinnej (13,76 proc.), ginekologii i położnictwa (12,73 proc.) oraz chirurgii (10,2 proc.).
Sprawdź w LEX: Jaką karę Rzecznik Praw Pacjenta może nałożyć na prywatny podmiot leczniczy? >
W Polsce prawa pacjenta wpisane są w ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a Rzecznik czuwa nad ich przestrzeganiem. Prawa pacjenta wpisują się także w realizację konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia, zawartego w art. 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a ich celem jest zapewnienie pacjentowi maksymalnego zabezpieczenia w procesie leczenia.
Zobacz nagranie szkolenia: Postępowanie z trudnym pacjentem w placówce medycznej >
Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem pacjenci mają prawo do: świadczeń zdrowotnych; informacji; wyrażania zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych; tajemnicy informacji; zgłaszania niepożądanych działań produktów leczniczych; zgłaszania sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza. Majmy też prawo do dokumentacji medycznej; do poszanowania intymności i godności, a także do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Pacjenci mają też prawo do opieki duszpasterskiej i prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie
Więcej informacji można odszukać na stronie: https://www.gov.pl/web/rpp/prawa-pacjenta
Gdzie zgłosić naruszenie?
Każdy pacjent, który uważa, że jego prawo zostało naruszone - ma możliwość kontaktu z Biurem Rzecznika Praw Pacjenta. Pod bezpłatnym ogólnopolskim numerem Telefonicznej Informacji Pacjenta 800 190 590 (wspólny numer telefonu RPP oraz Narodowego Funduszu Zdrowia). Pod tym numerem można też uzyskać szybką, kompleksową i informację dotyczącą praw pacjenta oraz funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w Polsce. Z Biurem Rzecznika Praw Pacjenta można też skontaktować się poprzez stronę internetową https://www.gov.pl/web/rpp/kontakt . Osoby pracujące w biurze pomogą wyjaśnić sprawę, wskażą możliwości rozwiązania problemu, złożenia skargi czy podejmą interwencję. (am/pap)
Sprawdź w LEX: Czy Rejestratorka medyczna jest uprawniona do dokonania wpisu w dokumentacji medycznej pacjenta na temat jego agresywnego zachowania? >