Prawidłowość wystawiania zwolnień lekarskich (orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby) podlega kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - kontrolę wykonują lekarze orzecznicy ZUS (art. 59 i nast. ustawy z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
Przypomnieć trzeba, że w toku kontroli lekarz orzecznik ZUS może m.in. zażądać od lekarza wystawiającego zaświadczenie udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia lekarskiego lub udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie.
Czytaj w LEX: Upoważnienie asystentów medycznych do wydawania zaświadczeń w imieniu lekarza >
Czytaj także na Prawo.pl: Lekarz wystawiający „L4 w 5 min” naraża się na zarzuty korupcyjne>>
Cofnięcie upoważnienia
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wystawianiu zwolnień lekarskich, w szczególności gdy zaświadczenie lekarskie zostało wystawione:
- bez przeprowadzenia bezpośredniego badania ubezpieczonego,
- bez udokumentowania rozpoznania stanowiącego podstawę orzeczonej czasowej niezdolności do pracy
Zakład Ubezpieczeń Społecznych może, w formie decyzji, cofnąć upoważnienie do ich wystawiania, na okres nieprzekraczający 12 miesięcy od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. Od tej decyzji ZUS, można złożyć odwołanie do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego
Sprawdź w LEX: Czy ZUS kontroluje celowość wydawania zwolnienia lekarskiego dla funkcjonariuszy Straży Granicznej? >
Obowiązki lekarza
Przypomnieć trzeba, że orzekanie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne lub o konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny:
- powinno nastąpić po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub chorego członka rodziny
- musi zostać odpowiednio dokumentowane w dokumentacji medycznej
Zobacz orzeczenia w LEX:
- II OSK 1352/19, Uznanie administracyjne w zakresie cofnięcia upoważnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich. - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego >
- VII SA/Wa 1153/18, Możliwość odstąpienia od cofnięcia uprawnień do wystawiania zwolnień lekarskich. - Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie >
Tryb i sposób orzekania o czasowej niezdolności do pracy oraz wystawiania zaświadczenia lekarskiego szczegółowo określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim.
Lekarz wydając orzeczenie ma obowiązek brać pod uwagę wszystkie okoliczności istotne dla oceny stanu zdrowia i upośledzenia funkcji organizmu powodujące czasową niezdolność do pracy ubezpieczonego (pacjenta), ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i warunków pracy (§ 3 ww. rozporządzenia w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy).
Sprawdź w LEX: Czy pracodawca ma prawo wypłacić świadczenie chorobowe, jeśli zwolnienie lekarskie jest wystawione na panieńskie nazwisko? >
Karol Kolankiewicz, adwokat; specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym i ochroną danych osobowych; nieprzerwanie do 2009r. prowadzi szkolenia z zakresu prawa medycznego, karnego oraz z zakresu ochrony danych medycznych; Współautor publikacji książkowych: „Kodeks Etyki Lekarskiej. Komentarz” (2021), „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia” (2021), „Wykonywanie zawodów lekarza i pielęgniarki w Polsce przez medyków z Ukrainy. Poradnik dwujęzyczny” (2022), „Zgoda na leczenie i inne oświadczenia pacjenta. Wzory pism z omówieniem” (2023).