Jakie są konsekwencje prawne w przypadku stwierdzenia przez Sanepid braku prowadzenia dokumentacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych (w tym wyników kontroli wewnętrznej) przez kierownika podmiotu leczniczego?
Kierownik podmiotu leczniczego, który nie prowadzi kontroli wewnętrznej i związanej z nią dokumentacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych może zostać ukarany grzywną, na podstawie art. 50 pkt 3 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.) – dalej u.z.z.z. Ponadto, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) – dalej u.p.i.s. w przypadku naruszenia obowiązków (o których mowa w art. 14 ust. 1 i 2 w związku z art. 11 u.z.z.z.) państwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień, a jeżeli naruszenie wymagań spowodowało bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, inspektor sanitarny nakazuje unieruchomienie zakładu pracy lub jego części, np. stanowiska pracy, zamknięcie obiektu użyteczności publicznej, albo nakazuje podjęcie lub zaprzestanie innych działań w terminie natychmiastowym. Gdyby w wyniku braku działań zapobiegających szerzenie się zakażeń i chorób zakaźnych doszło do zakażenia pacjenta w związku z udzielanymi mu świadczeniami zdrowotnymi kierownik podmiotu leczniczego może ponieść odpowiedzialność karną oraz materialną w procesie odszkodowawczym, mimo że podmiotem zobowiązanym do zapłaty odszkodowania jest podmiot leczniczy – pracodawca może dochodzić roszczeń w wysokości 3-krotności wynagrodzenia, gdy kierownik jest zatrudniony na umowie o pracę albo w wysokości ustalonej inną umową np. w kontrakcie.
Kierownik podmiotu leczniczego jest adresatem obowiązków określonych w art. 11 u.z.z.z., w tym w szczególności obowiązku obejmującego opracowanie, wdrożenie i nadzór nad systemem zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych oraz chorób zakaźnych. Zakres działań związanych z tworzeniem systemu określa art. 11 ust. 2 u.z.z.z., a uszczegóławiają je kolejne przepisy ustawy. Jednym z elementów tego systemu jest prowadzenie dokumentacji potwierdzającej opracowanie, wdrożenie i stosowanie systemu, m.in. w oparciu o kontrolę wewnętrzną w sposób określony przez rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie zakresu, sposobu i częstotliwości prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych (Dz. U. Nr 100, poz. 646).
Obowiązki związane z prowadzeniem przedmiotowej dokumentacji dotyczą zarówno przedsiębiorców, np. lekarzy prowadzących indywidualną praktykę lekarską, jak i dyrektorów szpitali. Sposób ich wykonywania jest przedmiotem kontroli sprawowanej przez właściwe organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Uchylanie się od obowiązków skutkuje nałożeniem mandatu karnego, w trybie ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 z późn. zm.) oraz wydaniem decyzji nakazującej usunięcie uchybień.
Alicja Brzezińska