Projekt nowelizacji rozporządzenia z 27 września 2023 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2025 r. poz. 782) został opublikowany w poniedziałek (numer RCL – MZ1820). W uzasadnieniu do projektu wskazano, że celem zmian jest zapobieganie głównie rakowi szyjki macicy, a także innym nowotworom wywoływanym przez wirusa HPV oraz konieczność zapewnienia wyższego odsetka dzieci objętych szczepieniem. Już obecnie szczepienia przeciwko HPV przysługują dzieciom i młodzieży w wieku 9-14 lat. Są one jednak dobrowolne, można je wykonać w każdej przychodni lekarza rodzinnego, a od września ubiegłego roku także w szkole. Obecnie szczepienia przeciwko HPV są bezpłatne.

W uzasadnieniu projektu resort przypomina, że do zakażenia HPV dochodzi drogą płciową, najczęściej w początkowym okresie po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Zakażenia są przenoszone przez osoby obojga płci. W ciągu swojego życia 80 proc. aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV. Zakażenia HPV mogą prowadzić również do raka odbytu, pochwy, sromu, prącia, przestrzeni ustno-gardłowej oraz okolic głowy i szyi. Wszystkie przypadki raka szyjki macicy są poprzedzone przewlekłą infekcją HPV. Według szacunków - podanych w uzasadnieniu projektu - rocznie na świecie dochodzi do ok. 300 milionów nowych zakażeń HPV u ludzi, które w ogromnej większości są bezobjawowe, nie wywołują żadnych zmian chorobowych i ulegają samowyleczeniu. Ocenia się, że w Polsce corocznie ok. 3000 zachorowań na nowotwory jest związanych z zakażeniami HPV.

Resort zdrowia wyjaśnia, że szczepienie przeciw HPV jest najskuteczniejsze, jeśli nastąpi przed potencjalnym narażeniem, do którego dochodzi głównie drogą kontaktów seksualnych. MZ zaznaczyło, że skuteczność szczepionki jest najwyższa w najmłodszych grupach wiekowych, dlatego szczepienie powinno być przeprowadzone przed inicjacją seksualną, czyli przed potencjalnym kontaktem z wirusem.

Ponadto projekt przewiduje poszerzenie katalogu chorób objętych obowiązkiem szczepień ochronnych o inwazyjne zakażenia Neisseria meningitidis. Będą one dla osób do dziewiętnastego roku życia – które nie były szczepione przeciw inwazyjnym zakażeniom Neisseria meningitidis typu typu B i ACWY – z grup ryzyka analogicznie jak ma to zastosowanie do inwazyjnej choroby pneumokokowej i szczepień przeciw pneumokokom oraz osoby urodzone przez matki zakażone wirusem HIV. Zmiany dotyczące szczepień antypneumokokowych i HPV zaczęłyby obowiązywać od 1 stycznia 2027 r. Oznacza to objęcie obowiązkowym szczepieniem HPV populacji osób urodzonych z rocznika 2018 r. i młodszych.

Regulacja zakłada też m.in. przyspieszenie o dwa lata terminu drugiej dawki przypominającej szczepienia przeciw krztuścowi, młodzież przyjmie ja już w wieku 12 lat. Dodatkowo - według projektu - wprowadzona będzie trzecia dawka przypominająca szczepienia przeciw krztuścowi u osób od ukończenia siedemnastu lat w miejsce odpowiedniej dawki przypominającej przeciw tężcowi i błonicy. Te zmiany w programie szczepień nastąpiłyby już od stycznia. W 2024 r. odnotowano bowiem aż ok. 32 tysiące przypadków ksztuśca, aż 35-krotnie więcej niż rok wcześniej.