Odpowiedź:
Decyzja o przyznaniu podwyżek podjęta przed 8 września 2015 r. może uniemożliwić pracodawcy wykazanie, że źródłem finansowania podwyżek były środki przekazane przez NFZ na podstawie przepisów rozporządzenia. Wymaga to jednak każdorazowo indywidualnej analizy trybu przyznania wcześniejszych podwyżek w danym podmiocie.

Uzasadnienie:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. poz. 1400) – dalej r.o.w.u. określa sposób przyznawania oraz podziału określonych środków finansowych. Nie mówi ono o podwyższeniu wynagrodzeń pielęgniarek i położnych bez względu na źródło finansowania (jak miało to miejsce w przypadku ‘ustawy 203’ z 2000 r.), lecz o przekazaniu świadczeniodawcy przez Narodowy Fundusz Zdrowia środków na określony cel, a następnie o obowiązku wykazania przez świadczeniodawcę odpowiedniego wykorzystania tych właśnie środków. W § 2 ust. 4 i 5 r.o.w.u. mówi się o określeniu sposobu przekazania otrzymanych środków, a w ust. 3 pkt 2 – o konieczności ich zwrotu w przypadku niewykorzystania zgodnie z umową.
Biorąc pod uwagę, że środki na podwyżki przekazane zostaną świadczeniodawcy dopiero po przekazaniu Funduszowi podpisanego aneksu do umowy (§ 2 ust. 3 r.o.w.u.), oraz uwzględniając terminy wykonywania poszczególnych czynności na podstawie rozporządzenia, środki te będą trafiać do świadczeniodawcy najwcześniej w październiku 2015 r. Decyzja o podwyższeniu wynagrodzeń podjęta w pierwszej połowie roku będzie zaś wskazywać jednoznacznie na fakt, iż dokonane na jej podstawie podwyżki nastąpiły z innych źródeł, a nie ze środków przekazanych na postawie rozporządzenia.
Nie można jednak wykluczyć sytuacji, co jednak można ustalić wyłącznie na podstawie analizy działań pracodawcy, które doprowadziły do wcześniejszego wprowadzenia podwyżek oraz trybu i podstaw prawnych tych działań, iż w poszczególnych tego typu przypadkach możliwe będzie wykorzystanie środków otrzymanych na postawie rozporządzenia na realizację podwyżek wprowadzonych przed 8 września 2015 r. Wymaga to jednak zawsze analizy określonej trybu przyznania wcześniejszych podwyżek w danym podmiocie.
Na gruncie ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) –  dalej u.s.u.s., 50% składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz 100% składek na ubezpieczenie wypadkowe finansują płatnicy składek ‘ze środków własnych” (art. 16 u.s.u.s.). Jednak w jednym z orzeczeń do ustawy z 22 lipca 2006 r. o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń (Dz. U. Nr 149, poz. 1076) Sąd Najwyższy stwierdził, iż wolą ustawodawcy było obciążenie kosztami pracy w powiększonej części wyłącznie NFZ, przy czym istotą tej regulacji było podwyższenie kwoty zobowiązania NFZ wobec świadczeniodawców o kwoty stanowiące dodatkowe koszty wynagrodzeń, bez wpływu na cenę świadczeń (wyrok SN z 6 kwietnia 2011, sygn. akt I CSK 470/10). Zwraca uwagę, iż w wyroku tym, wydanym na kanwie ustawy regulującej zasady przekazywania przez NFZ środków na wzrost wynagrodzeń dla pracowników, Sąd ten wypowiedział się o ‘wszystkich kosztach pracy’, co wskazuje na możliwość zawarcia w wyliczeniach podziału otrzymanej kwoty również składek na ubezpieczenie społeczne opłacanych ze środków własnych płatnika.  Przedstawienie uwarunkowań prawnych podziału środków na podwyżki oraz składników wynagrodzenia jakie mogą zostać nią objęte przekracza jednak ramy odpowiedzi na pytanie.

Iwona Kaczorowska-Kossowska, autorka współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 21.09.2015 r.