Odpowiedź:
Zgodnie z przepisem § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 229) - dalej r.z.w.z.l., lekarz wystawia zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub konieczności osobistego sprawowania przez pracownika opieki nad chorym członkiem rodziny na formularzu „ZUS ZLA”. W razie zagubienia zaświadczenia lekarskiego, lekarz, który wydał zagubione zaświadczenie, na wniosek ubezpieczonego, sporządza wypis z kopii tego zaświadczenia. Jako że zaświadczenia i orzeczenia lekarskie stanowią element dokumentacji medycznej o charakterze indywidualnym zewnętrznym, to zaakceptować należy tezę o konieczności stosowania w opisywanym przypadku przepisów ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.) - dalej u.p.p., zgodnie z którymi dokumentacja medyczna udostępniania jest w szczególności poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii. Za udostępnienie zaś dokumentacji medycznej w formie wyciągu lub odpisu podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych może pobierać opłatę – obecnie 7,56 zł.
Uzasadnienie:
Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 1 i 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), świadczeniobiorcy na podstawie ustawy nie przysługują orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli nie są wydawane dla celów pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, orzecznictwa o niepełnosprawności, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, lub ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie, a także zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną, wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są wydawane dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. A contrario przyjąć zatem należy, iż świadczeniobiorcy, na jego życzenie, przysługują nieodpłatnie te orzeczenia i zaświadczenia lekarskie, które związane są z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane dla celów pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, orzecznictwa o niepełnosprawności, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, lub ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną, wydawane dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Jednocześnie wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 5 ust. 1 r.z.w.z.l., lekarz wystawia zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub konieczności osobistego sprawowania przez pracownika opieki nad chorym członkiem rodziny, na formularzu, według wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia „ZUS ZLA”. Jak stanowi z kolei § 5 ust. 3 r.z.w.z.l., w razie zagubienia zaświadczenia lekarskiego, lekarz, który wydał zagubione zaświadczenie, na wniosek ubezpieczonego, sporządza wypis z kopii tego zaświadczenia. Zauważyć w tym miejscu należy, iż zgodnie z przepisami § 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 177 z późn. zm.), zaświadczenia i orzeczenia lekarskie stanowią element dokumentacji medycznej o charakterze indywidualnym zewnętrznym. Ustalenie takie zdaje się przesądzać kolejno o konieczności stosowania w opisywanym przypadku przepisów art. 27-28 u.p.p., zgodnie z którymi dokumentacja medyczna udostępniania jest w szczególności poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii, zaś za udostępnienie dokumentacji medycznej w taki sposób podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych może pobierać opłatę. Co istotne, maksymalna wysokość opłaty za jedną stronę wyciągu lub odpisu dokumentacji medycznej nie może przekraczać 0,002 przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, począwszy od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.), co obecnie stanowi 7,56 zł. Podkreślenia wymaga także, iż w razie zagubienia zaświadczenia lekarskiego, lekarz, który wydał zagubione zaświadczenie, na wniosek ubezpieczonego, sporządza wypis z kopii tego zaświadczenia, nie zaś zwykłą kopię zaświadczenia. Ta ostatnia zawierałaby bowiem numer statystyczny choroby, będącej przyczyną niezdolności do pracy, który objęty jest ochroną danych osobowych i jako taki nie podlega udostępnieniu pracodawcy.
Artur Paszkowski, autor współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 3 lutego 2015 r.