Odpowiedź:
Żaden z przepisów ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.) - dalej u.p.p. oraz ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1435 z późn. zm.) - dalej u.z.p.p. nie zobowiązuje podmiotu wykonującego działalność leczniczą do odbierania od pacjenta oświadczenia o zapoznaniu go z prawami pacjenta, czy też do potwierdzenia w jakikolwiek inny sposób faktu zapoznania pacjenta z jego prawami. Obowiązek taki należy zatem rozpatrywać wyłącznie w kontekście dobrego zwyczaju oraz należytej staranności w dokumentowaniu przez podmiot czynności podejmowanych w związku z udzielanymi świadczeniami opieki zdrowotnej.
Pacjent, po kilkugodzinnym, jednorazowym, pobycie w szpitalnym oddziale ratunkowym, nie musi dysponować nowym skierowaniem do objęcia pielęgniarską opieką długoterminową domową wydanym przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.
Uzasadnienie:
Zgodnie z przepisem art. 11 ust. 1 u.p.p., pacjent ma prawo do informacji o prawach pacjenta określonych w ustawie oraz w przepisach odrębnych, uwzględniającej ograniczenia tych praw określone w tych przepisach, przy czym informację tę udostępnia się w formie pisemnej, poprzez umieszczenie jej w swoim lokalu, w miejscu ogólnodostępnym. Co istotne jednak, jak stanowi art. 11 ust. 2 u.p.p. przepisu dotyczącego udostępniania informacji o prawach pacjenta w formie pisemnej, nie stosuje się w szczególności do wykonywanych wyłącznie w miejscu wezwania indywidualnych praktyk pielęgniarek oraz indywidualnych specjalistycznych praktyk pielęgniarek. W tym miejscu wskazać również należy, iż w przypadku pacjenta niemogącego się poruszać informację o prawach pacjenta udostępnia się w sposób umożliwiający zapoznanie się z nią w pomieszczeniu, w którym pacjent przebywa. Niezależnie od obowiązku konstytuowanego przepisem art. 11 u.p.p. podkreślenia wymaga, iż podobnej treści regulację odnaleźć można w przepisach ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej. Jak stanowi bowiem art. 16 pkt 1 u.z.p.p., pielęgniarka i położna są obowiązane informować pacjenta o jego prawach zgodnie z przepisami ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Uwzględniając brzmienie zarówno art. 11 u.p.p., jak i art. 16 u.z.p.p. stwierdzić należy, iż ustawodawca w żadnym miejscu nie zobowiązał podmiotu wykonującego działalność leczniczą do odbierania od pacjenta oświadczenia o zapoznaniu go z prawami pacjenta, czy też potwierdzenia w jakikolwiek inny sposób faktu zapoznania pacjenta z jego prawami. Obowiązek taki należy zatem rozpatrywać wyłącznie w kontekście dobrego zwyczaju oraz należytej staranności w dokumentowaniu czynności podejmowanych w związku z udzielanymi świadczeniami opieki zdrowotnej.
Odnosząc się kolejno do kwestii ewentualnej konieczności ponownego wystawiania skierowania do objęcia pacjenta pielęgniarską opieka długoterminową domową w przypadku kilkugodzinnego pobytu pacjenta w szpitalnym oddziale ratunkowym przyjąć należy, iż zgodnie z postanowieniami § 13 ust. 2 pkt 1 zarządzenia Nr 69/2014/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 6 listopada 2014 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej (NFZ poz. 69), pielęgniarska opieka długoterminowa stanowi opiekę nad przewlekle chorymi przebywającymi w domu, którzy nie wymagają hospitalizacji w oddziałach lecznictwa stacjonarnego, a ze względu na istniejące problemy zdrowotne wymagają systematycznej opieki pielęgniarskiej udzielanej w warunkach domowych. Przedmiotowe świadczenia pielęgniarskiej opieki długoterminowej domowej udzielane są na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, którego wzór stanowi załącznik nr 7 do zarządzenia Nr 69/2014/DSOZ. Co istotne, lekarz ubezpieczenia zdrowotnego wystawiając skierowanie do objęcia pielęgniarską opieką długoterminową domową, stwierdza wprost, że pacjent wymaga pielęgnacji i w chwili wystawienia skierowania nie wymaga hospitalizacji. Z drugiej jednak strony pamiętać należy, iż zgodnie z przepisem § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. poz. 1520 z późn. zm.) przez hospitalizację rozumieć należy “całodobowe” udzielanie świadczeń gwarantowanych w trybie planowym albo nagłym, obejmujące proces diagnostyczno-terapeutyczny oraz proces pielęgnowania i rehabilitacji, od chwili przyjęcia świadczeniobiorcy do chwili jego wypisu albo zgonu. Również i użycie w treści § 13 ust. 2 pkt 1 zarządzenia Nr 69/2014/DSOZ sformułowania “nie wymagają hospitalizacji w oddziałach lecznictwa stacjonarnego” zdaje się przesądzać, iż rato legis przywoływanej normy nie obejmowało sytuacji udzielenia na rzecz pacjenta jednorazowego świadczenia w szpitalnym oddziale ratunkowym i to w przypadku, gdy sam pobyt pacjenta w szpitalnym oddziale ratunkowym trwał kilka jedynie godzin. W konsekwencji przyjąć należy, iż pacjent nie musi dysponować nowym skierowaniem do objęcia pielęgniarską opieką długoterminową domową po kilkugodzinnym pobycie w szpitalnym oddziale ratunkowym.
Artur Paszkowski, autor współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie
Odpowiedzi udzielono 26 lutego 2015 r.