Odpowiedź:

Zgodnie z postanowieniami załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej (Dz. U. poz. 1522) - dalej r.ś.g.r.l., „Wykaz oraz warunki realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej” skierowania do oddziału dziennego mogą wystawianie zwykle przez lekarzy udzielających świadczeń w niektórych oddziałach oraz poradniach specjalistycznych. Warunkiem zatem samego już rozpoczęcia udzielania świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu rehabilitacji leczniczej w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego jest uprzednie wystawienie skierowania przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego wskazanego w załączniku nr 1 do r.ś.g.r.l. „Wykaz oraz warunki realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej”. Przyjęcie takiego założenia staje na przeszkodzie możliwości wykonania na rzecz pacjenta konsultacji w ramach oddziału dziennego celem wydania skierowania do tego właśnie oddziału. Skoro bowiem pacjent musi już dysponować skierowaniem, aby zostać w ogóle przyjętym do ośrodka lub oddziału dziennego, to oczywistym jest, że nie można przyjmować pacjenta bez skierowania na oddział dzienny tylko w tym celu, by przeprowadzić konsultację zmierzającą do wydania skierowania.

Autor zwraca jednak uwagę, co wynika z wieloznaczności sformułowanego pytania, iż możliwym będzie oczywiście wykonanie konsultacji i wydanie skierowania w ramach oddziału szpitalnego celem dalszej rehabilitacji leczniczej w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego, jak również wydanie w ramach poradni specjalistycznej skierowania przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, będącego np. poprzez spółkę prawa handlowego, której jest udziałowcem, stroną umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia, jeśli lekarz ten udziela świadczeń zdrowotnych także w ośrodku lub oddziale dziennym u innego świadczeniodawcy.

Uzasadnienie:

Już na wstępie niniejszych rozważań wskazać należy, iż treść pytania nie zawiera żadnego wskazania, czy przedmiotem udzielonej odpowiedzi miałyby zostać objęte świadczenia rehabilitacji leczniczej czy też świadczenia opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień. Zgodnie bowiem z postanowieniami rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej raz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz. U. poz. 1386 z późn. zm.), świadczenia gwarantowane zarówno w jednym jak i w drugim rodzaju świadczeń mogą być realizowane w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego. W konsekwencji autor przyjął założenie, że odpowiedź dotyczyć będzie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej, przy czym jej istotę rozciągać należy także i na płaszczyznę świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień.

Zgodnie z przepisem art. 59 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z., świadczeniobiorca ma prawo do rehabilitacji leczniczej u świadczeniodawcy, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Jak stanowi z kolei norma art. 5 pkt 14 u.ś.o.z., przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego rozumieć należy lekarza oraz lekarza dentystę będącego świadczeniodawcą, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo lekarza i lekarza dentystę, który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Bez wątpienia zatem lekarza zatrudniony w oddziale podmiotu leczniczego pozostającego stroną umowy o udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w tym właśnie zakresie, jako lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, uprawniony będzie do wystawienia skierowania na rehabilitację leczniczą.

W tym miejscu wskazać jednak należy, iż zakres podmiotowy osób uprawnionych do wystawienia skierowania do ośrodka lub oddziału dziennego dookreślony został przepisami załącznika nr 1 do r.ś.g.r.l. I tak w przypadku świadczeń rehabilitacji ogólnoustrojowej skierowanie wystawić może lekarz oddziału urazowo-ortopedycznego, chirurgicznego, neurochirurgicznego, neurologicznego, reumatologicznego, chorób wewnętrznych, onkologicznego, urologicznego, pediatrii, endokrynologii dziecięcej, diabetologii dziecięcej, rehabilitacji ogólnoustrojowej, neurologicznej, pulmonologicznej i kardiologicznej oraz ginekologicznego (lub lekarze w niektórych poradniach specjalistycznych a także lekarz podstawowej opieki zdrowotnej w przypadku zaostrzeń chorób przewlekłych). Skierowanie z kolei do oddziału dziennego rehabilitacji dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego wystawia lekarz następujących oddziałów szpitalnych i poradni specjalistycznych: neonatologicznej, rehabilitacyjnej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, neurologicznej, reumatologicznej, chirurgii dziecięcej, endokrynologii dziecięcej oraz diabetologii dziecięcej lub lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. W odniesieniu do rehabilitacji osób z dysfunkcją narządu słuchu i mowy skierowanie może być wydane przez lekarza oddziału lub poradni otolaryngologicznej, otolaryngologicznej dziecięcej, audiologii i foniatrii, audiologicznej, foniatrycznej, neurologicznej i rehabilitacyjnej. Z kolei skierowanie na rehabilitację osób z dysfunkcją narządu wzroku wystawia wyłącznie lekarz poradni okulistycznej, neurologicznej lub rehabilitacyjnej. W przypadku rehabilitacji kardiologicznej realizowanej w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego skierowanie może być wystawione przez lekarza oddziału kardiologii, oddziału kardiochirurgii, oddziału chorób wewnętrznych, poradni kardiologicznej oraz poradni rehabilitacyjnej. Wreszcie dla świadczeń rehabilitacji pulmonologicznej, z wykorzystaniem metod subterraneoterapii, skierowanie wystawia lekarz poradni lub oddziału rehabilitacji, gruźlicy i chorób płuc, alergologii, laryngologii, pulmonologii oraz pediatrii.

Uwzględniając powyższe ustalenia w zakresie przepisów rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej stwierdzić należy, iż warunkiem rozpoczęcia udzielania świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu rehabilitacji leczniczej w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego jest uprzednie wystawienie skierowania przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego wskazanego w załączniku nr 1 do r.ś.g.r.l. Przyjęcie takiego założenia staje na przeszkodzie możliwości wykonania na rzecz pacjenta konsultacji w ramach oddziału dziennego celem wydania skierowania do tego właśnie oddziału. Skoro bowiem pacjent musi już dysponować skierowaniem, aby zostać w ogóle przyjętym do ośrodka lub oddziału dziennego, to oczywistym jest, że nie można przyjmować pacjenta bez skierowania na oddział dzienny tylko w tym celu, by przeprowadzić konsultację zmierzającą do wydania skierowania. Autor zwraca jednak uwagę, co wynika z wieloznaczności sformułowanego pytania, iż możliwym będzie oczywiście wykonanie konsultacji i wydanie skierowania w ramach oddziału szpitalnego celem dalszej rehabilitacji leczniczej w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego, jak również wydanie w ramach poradni specjalistycznej skierowania przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, będącego np. poprzez spółkę prawa handlowego, której jest udziałowcem, stroną umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia, jeśli lekarz ten udziela świadczeń zdrowotnych także w ośrodku lub oddziale dziennym u innego świadczeniodawcy.

Artur Paszkowski

Odpowiedzi udzielono 28.10.2015 r.