Odpowiedź:

Lekarz może wystawić receptę refundowaną nie mając podpisanej umowy z NFZ na wystawianie leków refundowanych. NFZ nie zawiera już z lekarzami umów upoważniających do wystawienia recept na refundowane leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne. Obowiązek odnotowania na recepcie odpłatności za lek wynika ze znowelizowanych przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 345 z późn. zm.) - dalej u.r.l. i ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 z późn. zm.) - dalej u.p.f.

Uzasadnienie:

Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw  (Dz. U. poz. 1991) wprowadziła szereg zmian m.in. w ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 464) - dalej u.z.l.l.d. oraz w ustawie - Prawo farmaceutyczne i ustawie refundacyjnej.
Zgodnie z dodanym nowelizacją art. 45 ust. 1a. u.z.l.l.d., lekarz wystawia recepty na leki na zasadach określonych w art. 95b-96b u.p.f. Zgodnie natomiast z art. 45 ust. 2a u.z.l.l.d., w przypadku wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne określone w wykazach refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, lekarz jest obowiązany do odnotowania na recepcie, w sposób określony w art. 96a ust. 8 pkt 7 u.p.f., odpłatności, jeżeli lek, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny występuje w tych wykazach w co najmniej dwóch odpłatnościach, o których mowa w art. 6 ust. 2 u.r.l.
Zgodnie z art. 96a ust. 8 pkt 7 u.p.f. na recepcie, na której co najmniej jeden z przepisanych produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych, jest objęty refundacją, wpisuje się odpłatność produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego, określoną w następujący sposób:
a)  jeżeli produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny występuje w wykazie, o którym mowa w art. 37 u.r.l., w jednej odpłatności, osoba wystawiająca receptę może nie wpisać tej odpłatności,
b)  jeżeli produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrób medyczny występuje w wykazie, o którym mowa w art. 37 u.r.l., w więcej niż jednej odpłatności, osoba wystawiająca receptę:
- wpisuje symbol "P" w przypadku przepisywania tego produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego za najniższą odpłatnością wynikającą z wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych,
-  może nie wpisać poziomu odpłatności w przypadku przepisywania tego produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego za najwyższą odpłatnością wynikającą z wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych
-  wpisuje odpłatność określoną w wykazie refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, w przypadkach innych niż wskazane w tiret pierwsze i drugie.
Odpłatność, o której mowa w pkt 7, może także być określona w następujący sposób:
a)  B lub równoważne - dla produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego bezpłatnie,
b)  R lub równoważne - dla produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego za odpłatnością ryczałtową,
c)  30% - dla produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego za odpłatnością 30% limitu finansowania,
d)  50% - dla produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego wydawanego za odpłatnością 50% limitu finansowania;
Zmiany dokonane nowelizacją w ustawie refundacyjnej, obejmują m.in. uchylenie art. 48 ust. 2 u.r.l., z którego wynikał obowiązek zawierania przez lekarzy z NFZ umów upoważniających do wystawienia recept z refundacją na refundowane leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne. Dotychczasowe umowy zawarte przez lekarzy z NFZ wygasają 31 grudnia 2016 r.
Zatem w obecnym systemie prawnym NFZ nie zawiera już z lekarzami umów upoważniających do wystawienia recept na refundowane leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne. Obowiązek odnotowania na recepcie odpłatności za lek wynika z cytowanych wyżej przepisów.

Monika Kwiatkowska

Odpowiedzi udzielono 14.01.2016 r.