Renta wyrównawcza to świadczenie okresowe ustalane jako różnica pomiędzy tym co pacjent poszkodowany uzyskiwał przed datą hospitalizacji, a tym co uzyskuje ze świadczeń należnych z tytułu niepełnosprawności, jakiej doznał z powodu błędu w procesie leczenia.
Przykład:
Przed uszkodzeniem ciała uniemożliwiającym kontynuację pracy pacjent otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 3000 zł. Po uszkodzeniu ciała otrzymuje z ZUS świadczenie np. 1000 zł. Różnica w wysokości 2000 zł. powinna być pokryta przez sprawcę. Takiego też postanowienia obligującego sprawcę do wypłaty należy oczekiwać.
Renta na zwiększone potrzeby to świadczenie okresowe, należne z tytułu zwiększonych potrzeb mających swój związek z uszkodzeniem ciała w procesie leczenia, jeśli to uszkodzenie ciała spowodowało niesamodzielność i konieczność opieki ze strony osób trzecich.
Bez znaczenia jest w takim przypadku, czy pacjent poszkodowany korzysta z pomocy osób bliskich czy też osób trzecich. Nawet jeśli opiekę nad nim sprawuje małżonek, to wartość takiej opieki można wyliczyć i otrzymać świadczenie rentowe.
Przykład:
W wyniku uszkodzenia ciała pacjent jest niesprawny i nie jest w stanie zajmować się sobą. Opiekuje się nim żona. Należy więc wyliczyć wartość tej opieki.
Przyjmijmy, że stan pacjenta wymaga opieki w zakresie 3 godz. dziennie ( nie jest to wygórowany czas). Mnożąc go przez liczbę dni w miesiącu otrzymujemy 90 godz. Należy zdobyć ofertę dotyczącą opieki, jaka dostępna jest na rynku z tytułu opieki i załączyć ją do sprawy. Jest dużo firm świadczących usługi a informację o cenie usługi można pozyskać z internetu. Przykładowo jeśli godzina opieki kosztuje 18 zł to wartość tej renty wyniesie 90godz.*18zł.=1620 zł.
W związku z uszkodzeniem ciała pacjent może potrzebować zabiegów rehabilitacyjnych. Jeśli znana jest liczba zabiegów (np. 14 zabiegów w miesiącu po 1 godz. każdy) to miesięczny koszt wynika z przemnożenia stawki godzinowej przez liczbę godzin. Przykładowo gdy koszt 1 godziny zabiegu z dojazdem wynosi 150 zł. to miesięczna renta w tym zakresie wynosić będzie 14godz.*150zł.=2100 zł.
Jak się zabezpiecza koszty leczenia?
Koszt leczenia do pokrycia, którego z góry może być zobowiązany sprawca uszkodzenia ciała (najczęściej szpital ponosi taką odpowiedzialność) pełni taką samą funkcję jak renta na zwiększone potrzeby w części odnoszącej się do wydatków na leczenie.
Tyle tylko, że w przypadku renty na zwiększone potrzeby chodzi o wydatki, rozłożone w czasie (nie ponoszone jednorazowo) lub których nie da się z góry przewidzieć z uwagi na nieprzewidywalność okresu w jakim zabiegi mają być przeprowadzane lub wiadomym jest, że poszkodowany będzie wymagał zabiegów do końca życia. W takich przypadkach koszty zabiegów (leczenia) nie są znane. Wtedy takie wydatki pokrywane są z renty na zwiększone potrzeby.
Natomiast jeśli koszty leczenia są znane (np. operacja polegająca na rekonstrukcji szczęki), to sąd może jednorazowo na wniosek poszkodowanego przyznać zabezpieczenie, określając pełną kwotę kosztów leczenia.
Formułując więc roszczenie o zabezpieczenie należy więc wyraźnie wskazać o jaki rodzaj zabezpieczenia chodzi, czy o zabezpieczenie związane z jednorazowym wydatkiem związanym ze znanymi kosztami leczenia, czy też chodzi o koszty, które są rozłożone w czasie i nie można do końca przewidzieć czasu ich ponoszenia, chociaż miesięczna ich wysokość jest znana (np. rehabilitacja).
Do wniosku o zabezpieczenie należy załączyć ofertę z ceną usług medycznych, co uzasadni postanowienie o zabezpieczeniu w części odnoszącej się do zabezpieczenia kosztów leczenia.
Jak prowadzi się postępowanie zabezpieczające?
Należy złożyć wniosek o zabezpieczenie renty lub kosztów leczenia i go opłacić. Wniosek jest pismem procesowym i musi spełniać wymagania takiego pisma określone w kodeksie postepowania cywilnego. Opłata od wniosku wynosi 100 PLN od zabezpieczanego roszczenia. Wniosek składa się według właściwości miejscowej pozwanego do sadu rejonowego (roszczenie poniżej 74 tys. PLN) albo do okręgowego (roszczenie powyżej 74 tys. PLN).
Formułując wniosek należy starannie go uzasadnić i powołać dowody wskazujące na sprawcę szkody, zawinione działanie lub zaniechanie i szkodę z która takie działanie lub zaniechanie jest wiązane. Poniżej wskazuję elementy niezbędne wniosku.
Wykazanie szkody
Sam fakt wykazania szkody pomimo jej ewidentnego powstania może powodować pewne trudności i nie należy poprzestawać wyłącznie np. na zaświadczeniach z ZUS. We wniosku należy wskazać takie zaświadczenie np. w postaci orzeczenia lekarza orzecznika ZUS (np. orzeczenie o niepełnosprawności) ale dodatkowo dobrze jest powołać świadków np. z grona rodziny najbliższej. Osoby te dokładnie odpowiadając na pytania sądu stanowią cenny dowód.
Sąd często też przesłuchuje informacyjnie osobę pokrzywdzoną, nie zawsze jednak jest taka możliwość. Osoba taka może nie być w stanie składać wyjaśnienia. Nie ma natomiast potrzeby powoływania biegłego na okoliczność stanu zdrowia. Taki biegły pojawi się dopiero w procesie sądowym.
Ze szkody wynikają potrzeby. Następnie istotnym krokiem jest więc wskazanie zakresu potrzeb, jakie się pojawiły w związku z sytuacją w jakiej znalazła się osoba pokrzywdzona. I tu należy bardzo uważać, aby starannie te potrzeby wykazać.
W zakresie renty wyrównawczej należy załączyć zaświadczenie o zarobkach np. z ostatnich 3 miesięcy uwzględniające nie tylko kwotę wynagrodzenia podstawowego otrzymywanego przed pójściem do szpitala (to można ustalić z umowy o pracę, którą też należy dołączyć jako dowód). W takim zaświadczeniu powinny być uwzględnione wszystkie dodatki do wynagrodzenia podstawowego.
W przypadku renty na zwiększone potrzeby należy wskazać precyzyjnie jakie kwoty będą potrzebne w związku z rehabilitacją. Jednakże należy zadbać o zaświadczenie, że pacjent wymaga konkretnej ilości zabiegów w miesiącu. Zaświadczenie wydać może rehabilitant lub lekarz kierujący na rehabilitacje. Cena zabiegów wynika z oferty jaką należy uzyskać od placówki specjalistycznej. Rehabilitanta można również powołać na świadka w sprawie.
Przegląd spraw sądowych w kontekście najczęściej spotykanych błędów medycznych czytaj tutaj>>
Koszt leków i wizyt szacujemy sami. Załączamy jedynie do pisma faktury jakie już ponieśliśmy np. w związku z zakupem leków i opatrunków i na wizyty lekarskie zaznaczając, że takie potrzeby będą realizowane w każdym miesiącu.
Wysokość renty na zwiększone potrzeby w związku z kosztami opieki uzasadniamy powołując świadków – członków rodziny. Osoby te zeznają ile czasu dziennie poświęca rodzina na opiekę nad poszkodowanym.
Wykazanie, że doszło do zawinionego działania po stronie sprawcy
Samo udowodnienie potrzeb nie jest wystarczające. Musimy wykazać zawinione działanie po stronie szpitala. Należy więc wskazać w związku z jakim działaniem lub zaniechaniem szkoda powstała. Ta część bywa najtrudniejsza i wymaga analizy dokumentacji medycznej i odpowiedzi na pytanie, które z działań w zakresie procesu leczenia miało związek z powstaniem szkody i jej rozmiarem.
Dobrze posłużyć się w takim przypadku opinią specjalisty, co jest rzeczą niezmiernie trudną, ale są na rynku firmy specjalizujące się w pisaniu opinii prawno-medycznych. W opinii takiej znaleźć się powinno wskazanie błędu i jego skutku w postaci szkody. Mając wykazane zawinione nieprawidłowości po stronie szpitala i szkodę oraz znając potrzeby poszkodowanej osoby, możemy formułować wniosek o zabezpieczenie renty lub kosztów leczenia.
Komentarz praktyczny dotyczący błędów medycznych i lekarskich czytaj tutaj>>
Ciężar dowodu – kto udowadnia, a kto tylko uprawdopodabnia
W postępowaniu zabezpieczającym dochodzi do przerzucenia ciężaru dowodu na sprawcę (szpital). Co do zasady w takim postępowaniu poszkodowany nie udowadnia okoliczności, na które się powołuje, lecz je wyłącznie uprawdopodabnia. Uprawdopodobnienie wymaga mniejszego wysiłku, jednak nie oznacza to, że strona poszkodowana może ograniczyć się wyłącznie do zgłoszenia roszczeń we wniosku o zabezpieczenie. Faktycznie musi załączyć odpowiednie pisma (np. orzeczenie ZUS, faktury zakupu leków, oferty itd.) , lub zgłosić świadków oraz wykazać prawdopodobieństwo winy po drugiej stronie.
Po przeprowadzeniu czynności uprawdopodabniających przez poszkodowanego, druga strona jeśli chce skutecznie spowodować oddalenie wniosku o zabezpieczenie, musi udowodnić brak swojej odpowiedzialności (nie wystarczy tu zaprzeczenie w piśmie potrzebny jest dowód na okoliczność braku winy) lub udowodnić brak potrzeb po stronie poszkodowanego (co jest niezmiernie trudne).
Błędy medyczne: Nie musi zapaść wyrok, by pacjent otrzymał pieniądze na rehabilitację czytaj tutaj>>
Podsumowanie
Postępowanie zabezpieczające daje dużo korzyści, bo w krótkim czasie poszkodowany może w dużo prostszy sposób uzyskać zabezpieczenie i korzystną sytuację wyjściową do negocjacji ze sprawcą szkody (szpitalem), dla którego ponoszenie comiesięcznych opłat staje się już dużym problemem, uzasadniającym ugodę.
Jeśli takiej ugody brak, poszkodowany pacjent powinien wnieść pozew. Zaczyna jednak proces z silnej pozycji procesowej, bowiem orzeczenie o zabezpieczeniu oznacza, że roszczenia pacjenta według sądu są zasadne.
Jarosław Witkowski, radca prawny i prezes Fundacji Pomocy Ofiarom Błędów Medycznych
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
