Tradycyjnie, zgodnie z ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 z nóź. zm.) [Kodeks wyborczy, Kodeks] głosowanie w najbliższych wyborach do Parlamentu Europejskiego [PE], które najprawdopodobniej zostaną zarządzone na niedzielę, 25 maja br. będzie przeprowadzone w stałych obwodach, utworzonych na podstawie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21. Poz. 113 z późn. zm.) oraz w obwodach odrębnych, które zostaną utworzone (najpóźniej na 35 dni przed dniem wyborów) na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta) [wójt] w drodze uchwały, przez radę gminy (art. 12 Kodeksu).

Elementem, na który warto zwrócić uwagę jest zmiana zasad wyznaczania siedziby obwodowej komisji wyborczej [OKW]. Przepisy uchylonych ordynacji wyborczych, obowiązujących przed wejściem w życie Kodeksu wyborczego, pozwalały wyinterpretować (ordynacje wyborcze nie regulowały tego zagadnienia na wprost), że wyznaczenie siedziby OKW pozostawało w kompetencji wójta gminy. Ponadto przepisy nie ustalały terminu granicznego, umożliwiającego zmianę siedziby.

Podstawowa „innowacyjność” przepisów Kodeksu, dotyczących tworzenia obwodów, polega na przekazaniu kompetencji ustalania siedziby OKW do właściwości rady gminy. Kodeks (np. w art. 43 § 4, art. 156 § 2 i § 3 i 4) nie pozostawia wątpliwości, że przez siedzibę OKW należy rozumieć konkretny lokal, w konkretnym budynku, pod określonym adresem, w którym odbywa się głosowanie wyborców z danego obwodu.

Zgodnie z Kodeksem, wójt, przedkładając wnioski w sprawie zmian siedzib OKW, jest zobowiązany dokonać tego w takim terminie, aby rada gminy mogła podjąć uchwałę najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów. Uchwała taka podlega wszystkim rygorom związanym z podaniem do publicznej wiadomości, w tym w BIP, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z późn. zm.), ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym jak również procedurze skargowej.

Wyborcom, w liczbie co najmniej 15, przysługuje prawo wniesienia skargi do właściwego komisarza wyborczego, w terminie 5 dni od daty podania ich do publicznej wiadomości. Komisarz wyborczy rozpoznaje sprawę w ciągu 5 dni i wydaje postanowienie; od postanowienia nie przysługuje środek prawny (Art. 13a).

Nie należy również zapominać, że zainteresowani (wyborcy), na podstawie art. 13a § 4 Kodeksu, mają prawo zgłaszać wójtowi na piśmie propozycje zmian siedzib OKW, na co najmniej 55 dni przed dniem wyborów. Przedłożone propozycje zmian wójt ma obowiązek niezwłocznie upublicznić poprzez zamieszczenie w biuletynie informacji publicznej gminy.

Z punktu widzenia organizacji wyborów, ten nadmierny formalizm co do siedzib OKW może budzić wątpliwości. Przede wszystkim Kodeks wyborczy nie przewiduje dokonania zmiany siedziby OKW po upływie wyznaczonego dla rady terminu, nawet w sytuacjach nagłych, nieprzewidzianych typu: katastrofa budowlana, pożar, klęska żywiołowa itp. Otwarte pozostaje pytanie (interpretacja), czy w takich przypadkach do zmiany siedziby komisji mają zastosowanie przepisy art. 17 Kodeksu. Jeżeli tak - zmian w tym zakresie będzie dokonywał właściwy komisarz wyborczy. Jeżeli nie, mamy sytuację patową.

Aktualną definicję siedziby OKW powinna uwzględnić, w sposób formalny, Państwowa Komisja Wyborcza w wydawanych uchwałach. Np. brzmienie § 3 uchwały z dnia 9 maja 2011 r. w sprawie wzorów pieczęci okręgowych i obwodowych komisji wyborczych powołanych w celu przeprowadzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. Nr 35, poz. 416), niepotrzebnie zobowiązuje do wskazania na pieczęci, siedziby OKW. Co prawda PKW, skorygowała wymogi dotyczące pieczęci w kolejnej swojej uchwale z dnia 13 czerwca 2011 r. w sprawie wytycznych dla okręgowych komisji wyborczych, dotyczących przyjmowania zgłoszeń i rejestracji list kandydatów na posłów w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i kandydatów na senatora w wyborach do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. Nr 63, poz. 600) wyjaśniając, że prawidłowa pieczęć powinna zawierać: nazwę komisji wyborczej, numer i jej siedzibę – miejscowość. Nie wydaje się jednak prawidłowe, gdy ten sam organ, w dwóch wydanych na podstawie tej samej ustawy aktach normatywnych, tę samą kwestię reguluje w różny sposób.

Funkcja jaką pełni pieczęć nie wymaga podawania na niej pełnego adresu komisji. Umieszczenie obok nazwy komisji numeru obwodu oraz miejscowości (konkretnej wsi lub miasta) spowoduje (tak jak było to dotychczas), że będzie ona niepowtarzalnie, wystarczająco identyfikować dany obwód głosowania. Wprowadzenie takiej praktyki rozwiąże również problemy czysto techniczne. Na (gumowej) powierzchni koła o średnicy 25 mm nie jest możliwe
zamieszczenie czytelnie zbyt długiego tekstu.