Zgodnie z postanowieniami art. 66 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – dalej zwana ustawą ocenową (Dz.U. z 2013 r., poz. 1235 z późn. zm.) raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru.

Natomiast zgodnie z postanowieniami art. 82 ust. 1 pkt lit. a przywoływanej ustawy ocenowej w decyzji określającej uwarunkowania środowiskowe realizacji przedsięwzięcia, w przypadku gdy z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika potrzeba wykonania kompensacji przyrodniczej - stwierdzenie konieczności wykonania tej kompensacji.


Na kanwie postanowień tych rozwiązań w praktyce może pojawić się co najmniej kilka wątpliwości interpretacyjnych. Po pierwsze nie określono bowiem jak daleko powinien posuwać się organ wydający decyzję środowiskową przy ustalaniu zakresu przewidzianych do realizacji działań kompensacji. Po drugie nie wiadomo, czy na tym etapie powinno już precyzyjnie wskazane ( np. przez wskazanie działki ewidencyjnej) miejsce wykonanie zadań kompensacyjnych oraz czy zachodzą podstawy domagania się od podmiotu zainteresowanego realizacją przedsięwzięcia legitymowania się tytułem prawnym do nieruchomości, na której przewidziana jest realizacja działań kompensacyjnych.

Dowiedz się więcej z książki
Decyzje środowiskowe
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 


Przystępując do rozwiązywania tego ostatniego problemu w pierwszej kolejności należy przypomnieć, że decyzja określająca uwarunkowania środowiskowe realizacji przedsięwzięcia wydawana jest co do zasady jeszcze przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia i z żadnego przepisu prawa nie wynika konieczność legitymowania się przez wnioskodawcę tytułem prawnym do nieruchomości, na której planowana jest realizacja przedsięwzięcia. Brak takiego wymagania jest w pełni zrozumiały i wynika z tego, że nie ma żadnej gwarancji, iż w praktyce będzie to możliwe. Może okazać się np. , że lokalizacja wybrana przez wnioskodawcę nie jest możliwa do zaakceptowania z punktu widzenia standardów ochrony środowiska.


W związku z tym na tym etapie ocena planowanego przedsięwzięcia co do zasady ma charakter koncepcyjny. Dlatego też z żadnego przepisu prawa nie wynika obowiązek posiadania tytułu prawnego (jego formą jest także zgoda właściciela na wykonanie określonych działań) do nieruchomości, na której planowane jest wykonanie działań kompensacyjnych. Nie ma bowiem żadnej pewności, że zostaną one zaakceptowane, a co za tym idzie, czy zaciąganie zobowiązania (bo taki charakter ma uzyskanie zgody właściciela nieruchomości) ma swoje racjonalne uzasadnienie. Wprowadzanie takiego wymagania na etapie prowadzenia postępowania wyjaśniającego pozostawałoby zresztą w sprzeczności z zasadami przeprowadzenia administracyjnego postępowania wyjaśniającego. Z jednej strony mogłoby być ono odebrane jako antycypacja przyszłego orzeczenia. Skoro bowiem organ domaga się przedstawienia zgody właścicieli nieruchomości, na których mają być wykonane już określone działania kompensacyjne to znaczy, że wyda decyzję pozytywną oraz akceptuje zakres kompensacji zaproponowanych przez autorów raportu.


@page_break@

Po drugie zgoda właścicieli nieruchomości na wykonanie na ich terenie określonych działań kompensacyjnych nie jest elementem stanu faktycznego, który sam w sobie mógłby stanowić podstawę do wydania decyzji odmownej, gdyż na tym etapie postępowania organy administracji oceniają jedynie czy określone rozwiązania będą stanowiły właściwą formę kompensacji oraz, czy są one wykonalne z punktu widzenia technicznego i przyrodniczego. Z tego punktu widzenia tytuł prawny do nieruchomości nie ma zaś żadnego znaczenia, gdyż jest to okoliczność wtórna mająca znaczenie dopiero na etapie realizacji przedsięwzięcia, co na etapie określania uwarunkowań środowiskowych jest zdarzeniem przyszłym i jeszcze niepewnym.

Po trzecie to wnioskodawca bierze na siebie ryzyko odpowiedzialności, czy będzie w stanie sprostać wymaganiom wynikającym z decyzji określającej uwarunkowania środowiskowe realizacji przedsięwzięcia. Jeżeli zatem uzna on, że określone warunki realizacji przedsięwzięcia (np. w zakresie działań kompensacyjnych) nie są wykonalne, to może odwołać się od decyzji. W sytuacji zaś gdy już po ustatecznieniu decyzji określającej uwarunkowania środowiskowe uzna, że z jakichś powodów nie może ona zostać wykonana (np. z powodu braku uzyskania zgody właściciela nieruchomości, na której przewidziana była realizacja działań kompensacyjnych), to w trybie art. 87 ustawy ocenowej wystąpi z wnioskiem o zmianę dotychczasowej decyzji w zakresie konkretnie wskazanego warunku realizacji przedsięwzięcia (w analizowanym przypadku określającego miejsce wykonania działań kompensacyjnych).

W takim przypadku argumentem przemawiającym za koniecznością uzyskania zgody właściciela nieruchomości, na której przewidziana jest realizacja działań kompensacyjnych nie jest także okoliczność, iż już po uzyskaniu decyzji środowiskowej organowi administracji może zabraknąć środków prawnych pozwalających na „wyegzekwowanie” obowiązków wynikających z decyzji środowiskowej. Z punktu widzenia teoretycznego takie obawy wydają się jednak nieuzasadnione. W takiej sytuacji decyzja będzie bowiem wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności. Zostaną w niej precyzyjnie określone warunki, które muszą być spełnione w związku z realizacją przedsięwzięcia. Dlatego też należy uznać, że w tej części do decyzji środowiskowej znajdować będą zastosowanie rozwiązania wynikające z art. 162 par. 2 K.p.a. zgodnie, z którym organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, uchyli decyzję, jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie.

Dowiedz się więcej z książki
Decyzje środowiskowe
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł




W związku z tym jeżeli podmiot realizujący przedsięwzięcie nie wywiąże się z obowiązków wynikających z decyzji środowiskowej, to będą zachodziły podstawy do jej uchylenia na podstawie przytoczonego rozwiązania. Uchylenie tej ostatniej decyzji będzie zaś uzasadniało wszczęcie postępowania zmierzającego do wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji stanowiącej podstawę realizacji przedsięwzięcia (jednej z wymienionych w art. 72 ust. 1 ustawy ocenowej).

Dlatego też podsumowując powyższe rozważania należy jednoznacznie stwierdzić, że na etapie prowadzenia postępowania w przedmiocie określenia uwarunkowań środowiskowych realizacji przedsięwzięcia nie ma żadnych podstaw do wzywania podmiotu zainteresowanego realizacją przedsięwzięcia do przedkładania zgód właścicieli nieruchomości, na których mają być wykonane działania kompensacyjne. Będą one musiały być uzyskane dopiero przed przystąpieniem do realizacji wynikających z decyzji środowiskowej działań kompensacyjnych.