1. W zakresie pojęcia "sąd" o jakim mowa w art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego można umieścić również Trybunał Konstytucyjny.
  2. Skorzystanie przez organ administracji publicznej z uprawnienia określonego w art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego każdorazowo wymaga uzasadnienia przesłanek uznania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego jako zagadnienia wstępnego w danej sprawie.


Prezydent miasta zawiesił postanowieniem na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności (Dz. U. z 2005 r. Nr 175, poz. 1459 ze zm.) postępowanie w sprawie przekształcenia w prawo własności prawa użytkowania wieczystego nieruchomości. Jako podstawę zawieszenia wskazano istnienie zagadnienia wstępnego w postaci rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny o zgodności z Konstytucją przepisów ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wprowadzających bonifikaty.

Z zażaleniem na to postanowienie wystąpili skarżący, domagając się merytorycznego rozpoznania ich wniosku o przekształcenie, mimo zaskarżenia przepisu do Trybunału Konstytucyjnego.

SKO uchyliło postanowienie organu I instancji w całości. W ocenie organu odwoławczego w sprawie nie wystąpiły przesłanki do zastosowania art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego Rozstrzygnięcie sprawy nie jest bowiem uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego, a żaden przepis Kodeksu postępowania administracyjnego , nie przewiduje możliwości zawieszenia postępowania administracyjnego z uwagi na postępowanie prowadzone przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Sprawa trafiła do WSA w Gliwicach. Również zdaniem WSA ustawodawca nie upoważnił organu administracyjnego do zawieszenia prowadzonego postępowania z uwagi na toczące się postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Od powyższego wyroku gmina wniosła skargę kasacyjną do NSA.

NSA rozpatrując skargę, stwierdził, iż w rozpoznawanej sprawie zasadniczym powodem oddalenia przez Sąd I instancji skargi gminy na postanowienie SKO, którym uchylone zostało postanowienie prezydenta miasta o zawieszeniu postępowania na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego było stwierdzenie przez sąd administracyjny, że ww. przepis nie uprawnia do zawieszenia postępowania administracyjnego z uwagi na toczące się postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym. Z poglądem takim, zdaniem Sądu nie można się zgodzić. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) Trybunał Konstytucyjny jest organem władzy sądowniczej powołanym do badania zgodności z Konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych oraz wykonywania innych zadań określonych w Konstytucji. Przez pojęcie władzy sądowniczej rozumieć należy powierzenie wyodrębnionym organizacyjnie strukturom państwowym możliwości orzekania, rozstrzygania sporów, ale także kontroli działań innych organów państwa z Konstytucją. W Polsce zgodnie z Konstytucją RP władzę sądowniczą sprawują sądy - Sąd Najwyższy, sądy powszechne, wojskowe i administracyjne oraz trybunały - Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu. NSA podkreślił, iż przez użycie w art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego pojęcia "sąd" rozumieć także Trybunał Konstytucyjny. Ustawa - Kodeks postępowania administracyjnego nie definiuje pojęcia "sądu". Dokonując wykładni w tym zakresie należy zatem uwzględniać przepisy konstytucji RP oraz ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, które sytuują Trybunał Konstytucyjny w granicach władzy sądowniczej, powołanej przede wszystkim do rozstrzygania spraw. Trybunał Konstytucyjny, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy orzeka, czyli rozstrzyga w wymienionych w nim sprawach, co oznacza, że przepis art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego stanowiący o rozstrzygnięciu zagadnienia wstępnego przez inny sąd, należy odnosić także do Trybunału. Podkreślić też trzeba, że przepis art. 97 § 1 pkt 4 nie zawęża pojęcia "sądu" ze względu na tryb rozpoznawania, charakter spraw, czy zakres orzekania. Wydaje się, że jest to dodatkowy argument przemawiający za tym, iż w zakresie pojęcia "sąd" o jakim mowa w art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego można umieścić również Trybunał Konstytucyjny. Wbrew stwierdzeniom Sądu I instancji takiej oceny nie podważa regulacja art. 145a § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego Ma rację skarga kasacyjna twierdząc, że wznowienie postępowania na podstawie art. 145a § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego ma miejsce w sytuacji, gdy w toku postępowania administracyjnego nie wystąpiło zagadnienie wstępne, a więc zagadnienie, którego rozstrzygniecie pozostawało w bezpośrednim związku przyczynowym z rozstrzygnięciem konkretnej sprawy administracyjnej.

W rozpoznawanej sprawie, jak wcześniej podkreślono, zaskarżony wyrok oparty został na uznaniu, iż niedopuszczalne było zawieszenie postępowania administracyjnego w sprawie, w związku ze skargą wniesioną do Trybunału Konstytucyjnego, bowiem w takiej sytuacji art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego nie mógł w ogóle być stosowany. Kwestionując taki pogląd co do zasady, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza jednocześnie, iż skorzystanie przez organ administracji publicznej z uprawnienia określonego w art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego każdorazowo wymaga uzasadnienia przesłanek uznania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego jako zagadnienia wstępnego w danej sprawie. WSA w Gliwicach ponownie rozpoznając sprawę winien zatem ocenić, czy w konkretnej sprawie skarga skierowana do Trybunału Konstytucyjnego pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowym z rozpoznawaną sprawą. Tylko bowiem w takim przypadku będzie można mówić o tym, iż mamy do czynienia z zagadnieniem wstępnym w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego W sytuacji przeciwnej przepis art. 97 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania administracyjnego nie może znaleźć zastosowania.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)

zobacz orzeczenie:
Wyrok NSA w Warszawie z dnia 19 lutego 2010 r., sygn. akt I OSK 578/09