Odpowiedź eksperta pochodzi z programu LEX Zamówienia Publiczne.

Zamawiający może zrezygnować z udzielenia zamówienia publicznego korzystając z instytucji unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Zamówienia sektorowe ustawodawca potraktował jako szczególny tryb udzielania zamówień publicznych na gruncie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych dalej p.z.p. W treści przepisów dotyczących tego rodzaju zamówień ustawodawca wskazał, które z regulacji związanych z klasycznymi trybami nie dotyczą zamówień sektorowych. Wykluczenie to nie objęło instytucji unieważnienia postępowania, której postanowienia stosować należy także do zamówień sektorowych, należących do kategorii zamówień publicznych zdefiniowanych w art. 2 p.z.p.

Katalog przesłanek wymienionych w art. 93 p.z.p. stanowiących przyczynę unieważnienia postępowania ma charakter zamknięty (uchwała SN z 27 stycznia 2005 r., III CZP 78/04). P.z.p. nie przewiduje bowiem innych przesłanek unieważnienia, poza wskazanymi w omawianym przepisie i powinny być one traktowane jako wyjątkowy sposób zakończenia postępowania. Wystąpienie chociaż jednej z nich oznacza zaistnienie po stronie zamawiającego obowiązku unieważnienia postępowania, czyli zastosowania nadzwyczajnego środka zakończenia postępowania.

Zamawiający nie ma też prawa, nie naruszając przepisów p.z.p., unieważnić postępowania, jeżeli nie wykaże, iż zachodzą przesłanki określone we wskazanych przepisach (wyrok KIO z dnia 22 października 2008 r. KIO/UZP 1088/08). Zatem na gruncie p.z.p. unieważnienie postępowania z innych przyczyn niż wskazane w zamkniętym katalogu stanowi naruszenie obowiązujących norma prawa. Skoro celem każdego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jest osiągnięcie efektu finalnego w postaci podpisania umowy z wykonawcą, który przedstawił najkorzystniejszą ofertę to "nie jest możliwe unieważnienie postępowania bez wskazania wystąpienia istotnej przyczyny, zwłaszcza w sytuacji, gdy cel ten jest możliwy do osiągnięcia, a jedynie nie ma woli do zawarcia umowy." - G. Czaban. "Orzecznictwo zespołu arbitrów może powodować utratę środków unijnych", Inwestor Publiczny, nr 1/2007, s. 8).

Zamawiający powinien także w sposób ścisły stosować przesłanki unieważnienia jako wyjątek od zasady, że celem postępowania jest zawarcie umowy z wykonawcą. Jak wskazała KIO w wyroku z 31 marca 2010 r. (KIO/UZP 315/10): "Niewątpliwie nadużycie instytucji unieważnienia postępowania przez zamawiającego stanowi rażące naruszenie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Wszakże sam fakt ogłoszenia postępowania lub przekazania wykonawcom zaproszenia do składania ofert i złożenie w danym postępowaniu oferty nie podlegającej odrzuceniu przez wykonawcę niepodlegającego wykluczeniu z postępowania powinno poskutkować zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego".

Konstrukcja omawianego art. 93 p.z.p. wskazuje, że ustawodawca nie określił terminu w jakim zamawiający może unieważnić postępowanie. Pozwala to na skorzystanie z instytucji unieważnienia do momentu zawarcia umowy z wykonawcą, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza. Tym bardziej więc istnieje taka możliwość po przesłaniu ogłoszenia o zamówieniu i jego opublikowaniu, a z taką sytuacją mamy do czynienia w pytaniu. Pamiętać przy tym należy, że unieważnienie postępowania z przyczyn leżących po stronie zamawiającego może ze sobą nieść określone konsekwencje prawne. W świetle art. 93 ust. 4 p.z.p. wykonawcom, którzy złożyli oferty niepodlegające odrzuceniu, przysługuje wówczas roszczenie o zwrot uzasadnionych kosztów uczestnictwa w postępowaniu, w szczególności kosztów przygotowania oferty. W związku z okolicznością, że unieważnienie postępowania następuje z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, odwołujący może skierować postępowanie o odszkodowanie na drogę sądową. Do uzasadnionych kosztów uczestnictwa w postępowaniu zaliczyć można np. koszty przygotowania oferty, koszty jej doręczenia, koszty próbek, dojazdu odwołującego na otwarcie ofert.