Po raz kolejny na problem wydawania prasy przez jednostki samorządu terytorialnego zwrócił uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich. W piśmie do ministra kultury i dziedzictwa narodowego rzecznik wskazuje, że żaden z przepisów Konstytucji RP nie zakazuje JST wydawania własnych tytułów informacyjno-prasowych. Jednakże dla poszanowania wartości Konstytucji RP oraz systematyki jej przepisów, konieczna jest jej wykładnia w sposób zapewniający przede wszystkim odpowiednie gwarancje wolności prasy po stronie obywateli i społeczeństwa obywatelskiego. Jednostki samorządu terytorialnego jako elementy struktury władzy publicznej w sposób oczywisty nie korzystają w tym zakresie z tożsamego statusu. W szczególności jednostki samorządu terytorialnego nie są beneficjentami wolności prasy i innych środków społecznego przekazu (art. 14 Konstytucji).
Czytaj w LEX: Wydawanie gazet samorządowych w świetle europejskich gwarancji niezależności mediów >>
Wydawanie prasy przez JST powinno zostać uregulowane
RPO uważa, że z perspektywy ochrony konstytucyjnych praw i wolności - jeśli ustawodawca zdecydował się na dopuszczenie wydawania czy finansowania prasy lokalnej przez jednostki samorządu terytorialnego, konieczne jest szczegółowe uregulowanie ustawowe tego rodzaju, podobnie jak ma to miejsce w przypadku mediów publicznych na poziomie ogólnopolskim.
Tytuły wydawane przez JST powinny mieć gwarancje politycznej neutralności. W szczególności powinien istnieć zakaz kontroli redakcyjnej i treściowej przez organy jednostek samorządu terytorialnego.
Adresat prasy lokalnej powinien mieć pełną informację co do tego, czy i w jakim zakresie dany tytuł jest finansowany ze środków bezpośrednio lub pośrednio pochodzących od jednostki samorządu terytorialnego. Dlatego warto rozważyć wprowadzenie przepisów zapewniających transparentność finansowania takich tytułów prasowych.
Czytaj w LEX: Przedmiot prawa autorskiego w kontekście zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego >>
- Prace nad uregulowaniem prowadzonej przez jednostki samorządu terytorialnego działalności na rynku lokalnych tytułów prasowych są moim zdaniem konieczne dla zapewnienia poszanowania zasady równowagi i swobodnej konkurencji sił politycznospołecznych, będącej podstawą demokratycznego pluralizmu na poziomie lokalnej wspólnoty obywateli – wskazuje Marcin Wiącek w wystąpieniu do wicepremiera i prosi o ponowne rozważenie rekomendacji podjęcia tych prac.
Czytaj w LEX: Wydawanie gazet przez jednostki samorządu terytorialnego - wątpliwości konstytucyjne >>
MKiDN dostrzega problem
Piotr Gliński minister kultury i dziedzictwa narodowego dostrzega konieczność rozwiązania problemów poruszonych w piśmie przez Rzecznika Praw Obywatelskich.
Przyznaje, że do ministerstwa docierają informacje o negatywnych skutkach wydawania prasy przez jednostki samorządu terytorialnego dla rynku prasy lokalnej. Z informacji tych wynika, że konkurowanie z prasą wydawaną przez lokalne samorządy stało się uciążliwe dla lokalnych wydawców prasy szczególnie w okresie pandemii COVID-19 oraz po mającym miejsce w ostatnim czasie gwałtownym wzroście cen druku. Do MKiDN wpływają również listy wydawców prasy lokalnej z prośbą o wsparcie dla przedsiębiorców w trudnym dla nich czasie.
Minister przypomina, że w Radzie Unii Europejskiej trwają prace robocze nad projektem rozporządzenia Akt o Wolności Mediów. Wejście w życie rozporządzenia będzie oznaczało konieczność dokonania zmian w polskich ustawach regulujących sektor medialny więc także konieczność nowelizacji ustawy - Prawo Prasowe. Zgodnie z art. 2 projektu rozporządzenia definicja usługi medialnej ma objąć również publikacje prasowe, co przełoży się na konieczność ponownej weryfikacji przepisów Prawa Prasowego, które pomimo licznych nowelizacji, zostało uchwalone w 1984 r. Zasadniczym, deklarowanym celem projektowanego rozporządzenia jest ochrona wolności i pluralizmu mediów.
Czytaj w LEX: Czy wydawanie gazety samorządowej przez jednostki samorządu terytorialnego jest realizacją ich ustawowych zadań? >>
Zmiany przy okazji regulacji unijnych
Z odpowiedzi ministerstwa wynika, że w chwili obecnej trwają intensywne prace na poziomie grupy roboczej w Radzie UE i równolegle w Parlamencie, a zatem nie do końca jeszcze wiadomo, jaki będzie ostateczny kształt projektowego rozporządzenia. Podkreśla, że intencją unijnych projektodawców jest wprowadzenie zmian w zakresie ustawodawstwa prasowego we wszystkich państwach członkowskich UE.
MKiDN wskazuje, że analizuje możliwość połączenia kwestii wprowadzenia reguł wydawania prasy przez władze lokalne z ewentualnymi zmianami Prawa prasowego, w przypadku wejścia w życie nowych regulacji unijnych. Przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych, przy szerokim udziale organizacji branżowych, pozwoli na wypracowanie najlepszego rozwiązania w tej kwestii, które uwzględni również interes wydawców lokalnych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.