W dniu 8 kwietnia 2010 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 81, poz. 529; dalej jako ustawa ). Ta, budząca dość duże kontrowersje, nowelizacja wprowadza daleko idące ograniczenia w dopuszczalności używania oraz sprzedaży wyrobów tytoniowych. Z punktu widzenia gmin, istotne znaczenie będzie miał znowelizowany art. 5 ustawy . Wprowadza on ustawowy zakaz palenia wyrobów tytoniowych:
1) na terenie zakładów opieki zdrowotnej i w pomieszczeniach innych obiektów, w których są udzielane świadczenia zdrowotne,
2) na terenie jednostek organizacyjnych systemu oświaty, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, o których mowa w przepisach o pomocy społecznej,
3) na terenie uczelni,
4) w pomieszczeniach zakładów pracy innych niż wymienione w pkt 1 i 2,
5) w pomieszczeniach obiektów kultury i wypoczynku do użytku publicznego,
6) w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych,
7) w środkach pasażerskiego transportu publicznego oraz w obiektach służących obsłudze podróżnych,
8) na przystankach komunikacji publicznej,
9) w pomieszczeniach obiektów sportowych,
10) w ogólnodostępnych miejscach przeznaczonych do zabaw dzieci,
11) w innych pomieszczeniach dostępnych do użytku publicznego.

Za złamanie powyższego zakazu ustawodawca przewidział karę grzywny do 500 zł.

Jednocześnie utrzymano w mocy upoważnienie zawarte w ust. 4 art. 5 ustawy przewidujące, iż rada gminy może ustalić, w drodze uchwały, dla terenu gminy inne niż wymienione w ust. 1 miejsca przeznaczone do użytku publicznego jako strefy wolne od dymu tytoniowego. Niedopuszczalnym jednak jest powtarzanie w aktach prawa miejscowego uregulowań ustawowych. Wprowadzenie takich zapisów skutkować będzie bowiem stwierdzeniem nieważności przez wojewodę w trybie nadzoru art. 91 ustawy o samorządzie gminnym . Kwestią sporną pozostaje, czy już wydane uchwały ustanawiające strefy wolne od dymu tytoniowego pozostają w mocy. Upoważnienie ustawowe (art. 5 ust. 4 ustawy) nie uległo bowiem zmianie, w przeciwnej sytuacji uzasadnione byłoby uchylenie aktów wykonawczych wydanych na jego podstawie. Niemniej, jeżeli katalog miejsc wymienionych w akcie prawa miejscowego, w których zabronione jest palenie wyrobów tytoniowych, pokrywa się lub jest węższy od ustawowego, uchwała rady gminy stanie się bezprzedmiotowa.

Należy zwrócić również uwagę na dodany art. 5a, gdzie w ust. 3 przewidziano, iż właściciel lub zarządzający może wyznaczyć palarnię:
1) w domach pomocy społecznej lub domach spokojnej starości,
2) w hotelach,
3) w obiektach służących obsłudze podróżnych,
4) na terenie uczelni,
5) w pomieszczeniach zakładów pracy,
6) w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych.

Zarządzającym zakładem pracy jest również wójt (burmistrz, prezydent miasta) jako kierownik urzędu gminy (art. 33 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym ). Tym samym to jemu przysługuje uprawnienie do wyznaczenia palarni w urzędzie gminy/miasta. Analogiczna sytuacja będzie miała miejsce w stosunku do starostów i marszałków województw jako kierowników podległych im urzędów. Znowelizowana ustawa określa palarnie jako wyodrębnione konstrukcyjnie od innych pomieszczeń i ciągów komunikacyjnych pomieszczenie, odpowiednio oznaczone, służące wyłącznie do palenia wyrobów tytoniowych zaopatrzone w wywiewną wentylację mechaniczną lub system filtracyjny w taki sposób, aby dym tytoniowy nie przenikał do innych pomieszczeń. W ustawie nie zamieszczono jednak żadnych szczegółowych wymogów technicznych pomieszczenia. W związku z tym należy sięgnąć do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.). Przepisy regulujące tworzenie i korzystanie z palarni zawarto w §§40-42. Pomocny może również tekst załącznika 1 do uzasadnienia do projektu ustawy (druk sejmowy nr 1030). Na zarządzającym obiektem ciąży również obowiązek umieszczenia informacji o zakazie palenia tytoniu pod groźbą grzywny w wysokości do 2000 zł.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 15 listopada 2010 r. z wyjątkiem art. 1 pkt 6, których wchodzi w życie po upływie 2 lat od dnia ogłoszenia, tj. 15 maja 2012 r.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 81, poz. 529)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)


Pisaliśmy o tym również:
Palenie szkodzi zdrowiu... a od dzisiaj także zawartości portfeli