Z dniem 28 czerwca 2013 roku weszła w życie ustawa z dnia 10 maja 2013 roku o zmianie ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 746).

Przedmiotowa zmiana została ujęta w tekście jednolitym ustawy z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej opublikowanym w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 18 lipca 2013 roku pod poz. 1144.

W wyniku nowelizacji rozszerzono katalog wyjątków od zasady efektywnego wykonywania pracy w okresie co najmniej 6 miesięcy w danym roku kalendarzowym, jako warunku uzyskania dodatkowego wynagrodzenia rocznego.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 2 ust. 3 ustawy ,,Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadkach:
1) nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej);
2) zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące;
3) powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej;
4) rozwiązania stosunku pracy w związku z:
a) przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
b) przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,
c)likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,
d) likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją;
5) podjęcia zatrudnienia:
a) w wyniku przeniesienia służbowego,
b) na podstawie powołania lub wyboru,
c) w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
d) w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
e) po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej;
6) korzystania:
a) z urlopu wychowawczego,
aa) z urlopu macierzyńskiego,
ab) z dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
ac) z urlopu ojcowskiego,
ad) z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
ae) z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
b) z urlopu dla poratowania zdrowia,
c) przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego;
6a) korzystania z urlopu rodzicielskiego;
7) wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika”.


Dodane w art. 2 w ust. 3 w pkt 6 lit. aa-ae są wynikiem realizacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 lipca 2012 roku (sygn. akt P 59/11). Przywołanym wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ,,sposób ukształtowania art. 2 ust. 3 ustawy, a więc przepisu, który określa katalog wyjątków od zasady efektywnego wykonania pracy w okresie co najmniej 6 miesięcy w danym roku kalendarzowym, jako warunku uzyskania dodatkowego wynagrodzenia rocznego, ma charakter niepełny z uwagi na brak uwzględnienia przez ustawodawcę nakazu zapewnienia szczególnej pomocy władz publicznych matkom przed i po urodzeniu dziecka. Brak ten, przejawiający się w pominięciu okresu urlopu macierzyńskiego, jako umożliwiającego nabycie prawa do tzw. trzynastej pensji, w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego w danym roku, skutkuje koniecznością stwierdzenia niezgodności kwestionowanego art. 2 ust. 3 ustawy z art. 32 ust. 1 w związku z art. 71 ust. 2 Konstytucji”.


Ocenę kwestionowanego ww. przepisu ustawy Trybunał Konstytucyjny oparł na podstawie art. 32 ust. 1 Konstytucji ,,Wszyscy są wobec prawa równi, Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne’’ oraz art. 71 ust. 2 Konstytucji ,,Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz publicznych, której zakres określa ustawa”. Uznając, że ,,Skoro zatem ustawodawca przewiduje dla pewnej grupy pracowników lepsze traktowanie w porównaniu do innych, w zakresie przysługującym im świadczeń stanowiących element wynagrodzenia za pracę, to nie ulega wątpliwości, że w ramach tak ukształtowanego wyjątku powinien – w pierwszej kolejności – uwzględnić sytuację prawną tych pracownic, które są objęte zakresem podmiotowym szczególnej pomocy z art. 71 ust. 2 Konstytucji”.


Wprowadzone w przedmiotowej ustawie zmiany spowodowały, że pracownikom jednostek sfery budżetowej, którzy nie przepracowali u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym a korzystali z prawa do urlopu macierzyńskiego, z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, z urlopu ojcowskiego, z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, począwszy za rok 2012.