Za nieprawidłowości uznaje się jakiekolwiek naruszenie przepisu prawa wspólnotowego, wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie Unii Europejskiej w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego. Słusznie organ przyjął, że do nałożenia korekty nie jest wymagane wystąpienie konkretnej szkody finansowej i udowodnienie jej wysokości. Wystarczającym w tym zakresie jest bowiem wykazanie naruszenia prawa, które mogło, ale nie musiało i faktycznie nawet nie doprowadziło do uszczuplenia środków unijnych.

Polska może stracić część dotacji z UE >>>

Według art. 98 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 "Państwo członkowskie dokonuje korekt finansowych wymaganych w związku z pojedynczymi lub systemowymi nieprawidłowościami stwierdzonymi w operacjach lub programach operacyjnych. Korekty dokonywane przez państwo członkowskie polegają na anulowaniu całości lub części wkładu publicznego w ramach programu operacyjnego.

Państwo członkowskie bierze pod uwagę charakter i wagę nieprawidłowości oraz straty poniesione przez fundusze." Natomiast nieprawidłowości to - w myśl art. 2 pkt 7 rozporządzenia - "jakiekolwiek naruszenie przepisu prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego".

Na tle powyższych uregulowań, jak to zasadnie wskazano w zaskarżonej decyzji, Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 27 października 2014 r., sygn. akt II GPS 2/14, podjął uchwałę, w której stwierdzono, że ustalenie i nałożenie korekty finansowej, o której mowa w art. 26 ust. 1 pkt 15a ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.

Dowiedz się więcej z książki
Zamówienia publiczne. Orzecznictwo sądów okręgowych w latach 2010-2015 z komentarzem
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 

Ocena Sądu

Porównanie przesłanek korekty, określonych ogólnie w art. 98 ust. 2 w związku z art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 i szczegółowo w umowie wzorcowej z przesłankami zwrotu środków przyznanych umową o dofinansowanie projektu, wskazanymi w art. 207 ust. 1 u.f.p. (m.in. wykorzystanie środków z naruszeniem obowiązujących procedur), uzasadnia twierdzenie, że korekta i zwrot dotyczą tego samego stanu faktycznego - tych samych nieprawidłowości popełnionych przez określonego beneficjenta w związku z realizacją przez niego projektu objętego dofinansowaniem.

W związku z tymi naruszeniami podmiot przyznający dofinansowanie dokonuje korekty (wylicza kwotę podlegającą "potrąceniu" z przyznanego dofinansowania) i domaga się jej zwrotu. Dalej NSA podkreślił, że w świetle ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju podstawę dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej stanowi umowa zawierana pomiędzy instytucją zarządzającą a beneficjentem pomocy.

Podstawa prawna nałożenia korekty finansowej w PZP >>>

Ustalenie i nałożenie korekty finansowej przez instytucję zarządzającą (pośredniczącą lub wdrażającą) jest jedynie etapem dochodzenia zwrotu kwoty ustalonej korektą, poprzedzającym postępowanie administracyjne w tej sprawie, wszczęte na podstawie art. 207 ust. 9 u.f.p.

W postępowaniu administracyjnym o zwrot należności nieprawidłowo pobranych, ustalenia dotyczące korekty stanowią element stanu faktycznego tej sprawy.

Taka konstatacja jednoznacznie przesądza o tym, że wystarczające jest podanie przepisów u.f.p. jako materialno-prawnej podstawy decyzji o zwrocie środków.

Odnosząc się do argumentów skargi, kwestionujących zasadność żądania zwrotu kwoty orzeczonej decyzją należy stwierdzić, że w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalone jest stanowisko, że wykorzystanie środków z naruszeniem procedur, powodujące obowiązek ich zwrotu w rozumieniu art. 207 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych ma miejsce w sytuacji naruszenia warunków wskazanych w postanowieniach umowy o dofinansowanie oraz Wytycznych w sprawie kwalifikowalności wydatków, które nakładają na beneficjentów obowiązek wydatkowania dofinansowania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Istotne jest, że w szeregu postanowieniach umowy istnieje bezpośrednie odwołanie do przepisów prawa, które Beneficjent obowiązany jest stosować przy realizacji projektu finansowanego z udziałem środków europejskich.

Uwaga

W przypadku stwierdzenia naruszenia przez Beneficjenta procedur udzielania zamówień publicznych, wspólnotowych lub/i przepisów ustawy Prawo Zamówień Publicznych, Instytucja Zarządzająca ustala i nakłada korektę finansową zgodnie z zaleceniami określonymi przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w dokumencie pt. Wymierzanie korekt finansowych za naruszenie prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE - (tzw. Taryfikator) wraz z załącznikiem "Wskaźniki procentowe do obliczania wartości korekty finansowej za naruszenia przy udzielaniu zamówień publicznych, współfinansowanych ze środków funduszy UE". Jednocześnie, beneficjent podpisując przedmiotową Umowę, wyraża zgodę na zastosowanie przez Instytucję Zarządzającą ww. dokumentów.

Brak implementacji dyrektyw zamówieniowych grozi korektami finansowymi >>>

Konkluzja

Wymierzanie korekt finansowych za naruszenie prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE oraz stanowiący załącznik do tego dokumentu tzw. "Taryfikator" opiera się na dokumencie Komisji Europejskiej pn. "Wytyczne dotyczące określania korekt finansowych dla wydatków współfinansowanych z Funduszy Strukturalnych oraz Funduszu Spójności w przypadku nieprzestrzegania przepisów dotyczących zamówień publicznych". Wytyczne te odwołują się do pojęcia "nieprawidłowości" m.in. w rozumieniu art. 2 pkt 7 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006. Wskazano w nich, że "celem korekt finansowych jest doprowadzenie do sytuacji, w której 100% wydatków objętych wnioskiem o współfinansowanie z funduszy strukturalnych będzie zgodne z regulacjami krajowymi i wspólnotowymi, mającymi zastosowanie w danym przypadku".

Według wytycznych, konkretnemu naruszeniu przepisu dyrektyw wspólnotowych w sprawie zamówień publicznych przypisano odpowiedni wskaźnik procentowy korekty, tym samym więc przyjęto, że dane naruszenie potencjalnie zawsze powinno być uznawane za mające wpływ na budżet Wspólnoty.

Przy ocenie decyzji Instytucji Zarządzającej orzekającej o zwrocie dofinansowania rolą sądu jest zatem stwierdzenie, czy doszło do naruszenia przepisów prawa, które beneficjent był zobowiązany stosować przy realizacji projektu.