Czy gospodarstwo pomocnicze może startować w przetargu organizowanym przez jego jednostkę macierzystą?

Zaznaczam, iż jednostce macierzystej (wojewódzkiej samorządowej jednostce oragnizacyjnej) bardziej zależy na jawności, konkurencyjności i otwartości udzielenia zamówienia, niż na powierzeniu wykonania zamówienia własnej jednostce (kierownik gospodarstwa upoważniony jest do składania oświadczeń woli, w zakresie praw i obowiązków o charakterze majątkowym).

Odpowiedź

Gospodarstwo pomocnicze nie może brać udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, które prowadzone jest przez jego jednostkę macierzystą. W takim bowiem przypadku nie jest spełniony warunek istnienia dwóch stron umowy, czy też innymi słowy mówiąc, warunek istnienia dwóch odrębnych podmiotów prawnych, pozwalających na zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego. W świetle definicji nie są bowiem zamówieniami zlecenia udzielane wewnątrz danego podmiotu przez jednostkę organizacyjną innej jednostce organizacyjnej.

Uzasadnienie

Zgodnie z ustawową definicją zawartą w art. 2 pkt 13 ustawy - Prawo zamówień publicznych , przez zamówienie publiczne należy rozumieć umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Do zawarcia umowy niezbędne jest zatem istnienie dwóch niezależnych podmiotów prawa, które są zdolne do zawarcia tejże umowy. W jednym z orzeczeń ETS wskazał, że jeżeli umowa zostaje zawarta pomiędzy organem lokalnym a osobą z prawnego punktu widzenia inną niż organ lokalny, to mamy do czynienia z zamówieniem. ETS zwrócił również uwagę, że odstąpienie od stosowania dyrektyw jest możliwe jedynie w przypadku, gdy istnieją ścisłe powiązania organizacyjne pomiędzy formalnie odrębnymi podmiotami prawa (zob. Orzeczenie C-107/98 Teckal).

W świetle powyższego, oczywiste jest, że jednostka budżetowa może udzielić zamówienia własnemu gospodarstwu pomocniczemu bez zachowania konkurencyjnej procedury wynikającej ustawy p.z.p. Gospodarstwa pomocnicze są bowiem tworzone i likwidowane przez kierownika jednostki budżetowej, który to określa przedmiot działalności gospodarstwa, wyodrębniony z zakresu działalności jednostki budżetowej, a także wskazuje składniki majątkowe przydzielone gospodarstwu przez jednostkę budżetową. Zwrócić należy również uwagę, że gospodarstwo pomocnicze dokonuje sprzedaży usług na rzecz macierzystej jednostki według kosztów własnych, a w przypadku likwidacji gospodarstwa, jego należności i zobowiązania przejmuje macierzysta jednostka budżetowa.

Z powyższego wynika zatem, że:
1. pomiędzy gospodarstwem pomocniczym, a jednostką budżetową zachodzą ścisłe powiązania organizacyjne,
2. można wykazać stosunek podległości pomiędzy gospodarstwem a jednostką macierzystą.

To zaś przesądza o braku obowiązku stosowania przepisów ustawy - Prawo zamówień publicznych .

Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.)