Przedmiotem sporu była uchwała związku międzygminnego dotycząca ustalenia wysokości składek gminy na 2011 r. Gmina zwróciła uwagę, iż nie jest już członkiem związku międzygminnego od 1 stycznia 2010 r. i w związku z tym kwestionowała możliwość nakładania na nią jakichkolwiek opłat przez organy związku. W skardze do WSA gmina wskazała na naruszenie ustawy o samorządzie gminnym i Konstytucji RP poprzez narzucenie jej w drodze administracyjno-prawnej obowiązku ponoszenia ciężarów finansowych związanych z funkcjonowaniem związku, do którego już nie należy. Oddalając skargę gminy Sąd I instancji powołał się na to, że art. 49 ust. 1  ustawy o samorządzie gminnym  , ma tylko ograniczone zastosowanie do związków komunalnych, bo gmina ponosi odpowiedzialność w granicach wniesionego wkładu oraz jest obowiązana do pokrywania strat poniesionych przez związek. Ponadto przyjął, że zasada ograniczenia odpowiedzialności gminy za zobowiązania związku międzygminnego nie dotyczy również innych zobowiązań związku (np. z tytułu spłaty kredytów) jeśli istnieje ważna podstawa prawna pozwalająca związkowi na domaganie się pokrycia tych zobowiązań w formie składek.

W skardze kasacyjnej gmina wskazała ponownie zarzut naruszenia art. 67 ust. 2 pkt 7 ustawy o samorządzie gminnym, kwestionując zasadność obciążania jej składkami w drodze uchwały związku. W uzasadnieniu gmina podkreśliła, że kwestie odpowiedzialności za inwestycje, które stanowią cel istnienia związku, są zagadnieniami cywilnoprawnymi a spory dotyczące rozliczeń pomiędzy związkiem gmin a uczestniczącą w nim gminą z tytułu ponoszenia kosztów działalności związku są sprawami cywilnymi, podlegającymi rozpoznaniu przez sądy powszechne.

NSA rozpatrując sprawę przyznał rację gminie. Uznał, iż powstałe w wyniku uchwał związku międzygminnego spory majątkowe pomiędzy gminą, która wystąpiła ze związku międzygminnego a tym związkiem, mają charakter cywilnoprawny, a tym samym do ich rozpoznania właściwe są sądy powszechne. Wynika to z charakteru tych sporów, a wprost przesądza o tym przepis art. 8 ust. 2b  ustawy o samorządzie gminnym , stanowiący, iż spory majątkowe wynikłe z porozumień o których mowa w ust. 2 i 2a oraz w art. 74, rozpatruje sąd powszechny i przepis art. 64 ust. 5 tejże ustawy , w myśl którego do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym .


Na podstawie: Postanowienie NSA z 29 maja 2012 r., sygn. akt II OSK 671/12, prawomocne

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)