Samorząd architektów może domagać się nazwisk osób sporządzających projekty

Samorząd architektów ma ustawowy obowiązek ujawniania osób niewłaściwie wykonujących zawód architekta i niedopuszczenia do wykonywania zawodu przez osoby spoza izby. Takiej weryfikacji samorząd może dokonać uzyskując stosowne informacje od starosty. Zatem rada izby architektów ma prawo ubiegać się o listę nazwisk osób sporządzających projekty architektoniczne uznał WSA w Kielcach.

Okręgowa rada izby architektów domagała się od starosty udzielenia informacji polegającej na wyszczególnieniu chronologicznym wszystkich decyzji o pozwoleniu na budowę z podaniem nazwy i adresu inwestycji oraz nazwiska i przynależności do izby autorów części architektonicznej projektów dla pozwoleń na inwestycje, w których występuje projekt zagospodarowania lub część architektoniczna.

Starosta odmówił jednak udostępnienia takiej informacji, uzasadniając to niewykazaniem przez wnioskodawcę szczególnego interesu publicznego.

W odwołaniu od decyzji rada izby architektów stwierdziła, że istnieje "szczególny interes publiczny" niezbędny dla uzyskania żądanych informacji. Interes ten istnieje wówczas, gdy uzyskanie określonych informacji mogłoby mieć znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania państwa oraz innych ciał publicznych, a w konsekwencji przyczyniłoby się do usprawnienia funkcjonowania tych organów. Podkreśliła, że zgodnie z art. 17 ust. 1 Konstytucji ustawowo powierzone zostało samorządowi architektów sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu architekta (zawodu zaufania publicznego ) w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Służyć to ma zapewnieniu bezpieczeństwa i zdrowia ogółu obywateli oraz ich interesów majątkowych powierzanych projektantom- architektom w toku procesu budowlanego. Zatem działanie izby jako podmiotu realizującego zadania publiczne, jest działaniem w interesie publicznym - ma znaczenie dla potencjalnie dużego kręgu adresatów. Przeniesienie na izby architektów części zadań i uprawnień administracji publicznej w zasadniczy sposób odróżnia je np. od związków zawodowych, które realizują wyłącznie własny interes faktyczny.

WSA rozpatrując sparawę zwrócił uwagę, iż samorządy zawodowe z reguły są powołane do realizacji celów publicznych, a nie tylko społecznych. Pewne zawody, takie jak: lekarz, prawnik czy architekt, mają istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania państwa. By nadzór nad tymi zawodami uczynić sprawniejszym i bardziej skutecznym, powołano samorządy zawodowe, którym państwo przekazało szereg swoich kompetencji władczych. O tym, że samorządy zawodowe działają w interesie publicznym świadczy art. 17 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym samorządy zawodowe reprezentują osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawują pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego określonego ustawą oraz działają dla ochrony powyższego interesu. Powyższy zapis konstytucji przesądza o tym, że zawód architekta jest jednym z zawodów zaufania publicznego, a zadania nałożone na skarżącego przepisami art. 8 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r., Nr.5, poz. 42 ze zmianami) realizują interes publiczny i służą jego ochronie.

WSA podkreślił, iż samorząd architektów ma ustawowy obowiązek ujawniania osób niewłaściwie wykonujących zawód architekta i niedopuszczenia do wykonywania zawodu przez osoby spoza izby. Okręgowa izba architektów może powyższej weryfikacji dokonać uzyskując stosowne informacje od starosty i następnie może to wykorzystać informując organ architektoniczno – budowlany, które osoby nie mają uprawnień do sporządzania projektów, a mimo to projekty te zostały zatwierdzone.

Na podstawie:
Wyrok WSA w Kielcach z 16 maja 2013 r., sygn. akt II SA/Ke 165/13, nieprawomocny