Sąd Rejonowy w Szamotułach rozpoznawał zażalenie Sieci obywatelskiej Watchdog Polska na zarządzenie stołecznej Prokuratury Okręgowej. Uznała ona, że stowarzyszenie nie jest pokrzywdzone nielegalnym przekazaniem w tzw. wyborach kopertowych na prezydenta danych wyborców Poczcie Polskiej S.A. i nie jest uprawnione do zaskarżenia postanowienia o umorzeniu postępowania dotyczącego ponad 130 wójtów i burmistrzów.
Czytaj: Nie będzie kar dla wójtów, którzy przekazali spisy wyborców Poczcie Polskiej
Głównym problemem była odpowiedź na pytanie, czy stowarzyszenie, które nie posiada własnych danych osobowych, może występować w obronie interesów obywateli, których dane osobowe są przetwarzane?
Wśród praktyków i teoretyków prawa ochrony danych osobowych zdania były podzielone.
Podstawa: Cele RODO
Na posiedzenie przed szamotulskim Sądem Rejonowym stawił się pełnomocnik stowarzyszenia Adam Kuczyński, radca prawny. W swoim wystąpieniu powoływał się na dotychczasowe orzecznictwo sądów, które uznawały stowarzyszenie za pokrzywdzonego, a więc podmiot uprawniony do kwestionowania umorzenia postępowania.
Powoływał się także na cele, jakie przyświecały uchwaleniu RODO oraz na brzmienie art. 51 ust. 4 Konstytucji RP. Sąd Rejonowy uchylił postanowienie prokuratora i podzielił argumentację stowarzyszenia. Nakazał dalsze procedowanie zażalenia na umorzenie postępowania.
Zagrożenie dla wszystkich
- Utrwalona wykładnia art. 107 ustawy o ochronie danych osobowych pozwala twierdzić, że nałożenie sankcji karnych za naruszenie niektórych przepisów odnoszących się do ochrony danych osobowych należy rozpatrywać nie tylko z perspektywy konkretnego człowieka, którego dane osobowe są przetwarzane w określonej sytuacji – przypomniał sąd.
Tak sformułowany przepis należy rozpatrywać nie tylko z perspektywy indywidualnej osoby zagrożonej naruszeniem, ale z perspektywy wszystkich osób potencjalnie zagrożonych nielegalnym przetwarzaniem.
- Stowarzyszenia Sieć Obywatelska Watchdog Polska działa na rzecz gwarancji praw obywateli, - co wydaje się nie być kwestionowane, uzyskało osobowość prawną, a w zakresie działania Stowarzyszenia mieści się podejmowanie kroków prawnych na rzecz zachowania wpraw i wolności obywatelskich – dodał sąd.
Sąd odrzucił pogląd prezentowany w piśmie z 29 czerwca 2023 r. sprowadzający się do stwierdzenia, że bez znaczenia dla oceny słuszności podjętej przez prokuratora decyzji jest to, że do statutowej działalności stowarzyszenia należą działania służące jawności życia publicznego i ochronie danych osobowych , gdyż działalność ta może być realizowana w rozmaity sposób i nie sposób uznać, że sam fakt takiego określenia zadań statutowych automatycznie oznacza przyznanie statusu pokrzywdzonego, w dowolnej sprawie karnej związanej z ochroną danych osobowych. Zarówno „automatyzm”, jak i „dowolność” nie mieszczą się w ocenie podejmowanych przez stowarzyszenie działań.
Co dalej ze sprawą?
Prokuratura Okręgowa w Warszawie będzie musiała przekazać do Sądu Rejonowego w Szamotułach zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania. Sąd Rejonowy będzie merytorycznie badał to zażalenie, w tym w szczególności argumenty dotyczące sprzeczności tzw. „ustawy abolicyjnej” z prawem Unii Europejskiej.
Chodzi o ustawę z 1 grudnia 2022 r. o zaniechaniu ścigania za niektóre czyny związane z organizacją wyborów prezydenckich zarządzonych na 10 maja 2020.
Ustawa wskazuje, że nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, o czyn popełniony w czasie obowiązywania stanu epidemii polegający na przekazaniu operatorowi pocztowemu, spisu wyborców w związku z zarządzonymi na dzień 10 maja 2020 r. wyborami Prezydenta RP. (art. 1)
Zgodnie z ustawą orzeczone prawomocnie za te czyny kary, środki karne, środki kompensacyjne oraz środki związane z poddaniem sprawcy próbie, niewykonane w całości lub w części, nie podlegają wykonaniu. Nie podlegają również wykonaniu orzeczone prawomocnie nieuiszczone w całości lub w części koszty postępowania. Skazania za te czyny ulegają zatarciu z mocy prawa, a wpis o skazaniu i warunkowym umorzeniu postępowania o te czyny usuwa się z Krajowego Rejestru Karnego. (art. 2 ust. 1)
Jeśli Sąd Rejonowy uwzględni zażalenie, to otworzy Watchdogowi ścieżkę do wniesienia aktu oskarżenia przeciwko ponad 130 wójtom i burmistrzom, którzy nielegalnie przekazali dane osobowe wyborców Poczcie Polskiej S.A.
Postanowienie Sądu Rejonowego w Szamotułach z 8 grudnia 2023 r., sygn. akt II Kp 272/23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
