Przyjęliśmy propozycje, które składają się na najbardziej rozbudowany w polskiej historii program opieki nad rodziną - powiedział premier Donald Tusk po czwartkowym posiedzeniu rządu poświęconym polityce rodzinnej.
Rząd zaproponował rozwiązania, które mają ułatwić gminom oraz osobom prywatnym zakładanie żłobków i klubów dziecięcych. Dzięki nowym przepisom ma się zwiększyć liczba instytucji opieki nad dziećmi do lat 3. Rodzice powinni mieć mniejsze problemy ze znalezieniem wolnych miejsc dla swoich pociech i szybciej wrócić do pracy.
Osiągnięcie takich efektów wymaga znowelizowania ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, która obowiązuje od kwietnia 2011 r. i stworzyła wprawdzie warunki do rozwoju zróżnicowanych form opieki nad małymi dziećmi, jednak w praktyce jej niektóre przepisy okazały się mało skuteczne.
Zgodnie z nowymi regulacjami, podmioty organizujące opiekę nad dziećmi do 3 roku życia będą mogły otrzymać z budżetu państwa do 80 proc. kosztów realizacji zadania. O dotację będą mogły ubiegać się nie tylko gminy, ale także inne podmioty: osoby fizyczne i prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Rozwiązanie takie ma ułatwić tworzenie nowych miejsc opieki dla maluchów i spowodować obniżenie opłat ponoszonych przez rodziców za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.
Zaproponowano poszerzenie katalogu podmiotów, które będą mogły zatrudnić dziennego opiekuna. Obecnie może on być zatrudniany tylko przez gminę (na umowę zlecenie). Niewiele osób skorzystało z takiej możliwości. Zgodnie z nowymi przepisami, opiekuna dziennego będą mogły zatrudnić także osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Jednocześnie podmioty zatrudniające dziennego opiekuna będą mogły otrzymać dotację celową z budżetu gminy na każde dziecko pozostające pod jego opieką. Obecnie takie dofinansowanie mogą otrzymać podmioty prowadzące żłobki lub kluby dziecięce.
W projekcie nowelizacji wskazano zamknięty katalog danych osobowych, które będzie można uzyskać od rodziców ubiegających się objęcie dziecka opieką w żłobku, klubie dziecięcym lub przez dziennego opiekuna.
Chodzi o następujące informacje: imię, nazwisko, datę urodzenia oraz numer PESEL dziecka; imiona, nazwiska oraz numer PESEL rodziców; adres zamieszkania rodziców i dziecka; adres poczty elektronicznej i numer telefonu rodziców; miejsce pracy rodziców (lub miejsce ich nauki w szkole lub szkole wyższej); dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka; dane o wysokości dochodów rodziców (będą wymagane w sytuacji, gdy rada gminy uzależni wysokość opłat ponoszonych przez rodziców od wysokości ich dochodów, a rodzic będzie się starał o uzyskanie ulgi w ponoszeniu opłat).
Dane te będą zbierane w formie oświadczenia lub zaświadczenia i będą mogły być przetwarzane. Chodzi m.in. o to, aby zapewnić właściwą opiekę dzieciom i szybki kontakt z opiekunem, np. w przypadku nagłej choroby lub wypadku.
Zaproponowano, aby wymagania lokalowe i sanitarne dotyczące żłobków i klubów dziecięcych zostały uregulowane w rozporządzeniu wydanym przez ministra pracy i polityki społecznej w porozumieniu z ministrem zdrowia. Chodzi o to, aby opinie i kontrole odnosiły się wyłącznie do wymagań zawartych w tych przepisach. Często bowiem inspektorzy sanitarni powołują się na zaostrzone przepisy, tak jakby żłobki nadal były zakładami opieki zdrowotnej. W rezultacie ich zalecenia zwiększają koszty funkcjonowania takich placówek, a w konsekwencji zniechęcają do tworzenia w nich nowych miejsc opieki.
Ponadto, po wejściu w życie nowych przepisów, prowadzenie działalności gospodarczej, polegającej na sprawowaniu opieki nad dziećmi do 3 roku życia – bez konieczności wpisu do rejestru żłobków lub klubów dziecięcych – zostanie skrócone do 31 sierpnia 2013 r. Jest to niezbędne ze względu na konieczność zapewnienia najwyższych standardów bezpieczeństwa w opiece nad maluchami.
Obecne regulacje pozwalają prowadzić taką działalność bez wpisu do rejestru do marca 2014 r. przez 3 lata. Jednocześnie podmioty prowadzące żłobki lub kluby dziecięce będą musiały w ciągu 3 miesięcy (od daty wejścia nowych rozwiązań w życie) przekazać wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta – informację o liczbie miejsc w tych placówkach w celu ich publikacji w rejestrze.
Przewidziano możliwość organizowania przez instytucje opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 wspólnej obsługi (administracyjnej, finansowej i organizacyjnej) z przedszkolami i innymi instytucjami oświatowymi (np. szkołami). W praktyce taka zmiana umożliwi wspólne zakupy, wspólną obsługę księgową i kadrową. Oznacza to obniżenie kosztów funkcjonowania żłobków, klubów dziecięcych.
Osoby prowadzące działalność rolniczą będą mogły zatrudniać nianie, za które z budżetu państwa opłacane są składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Obecnie rodzice–rolnicy nie mają takiej możliwości.
Postanowiono, że podmioty organizujące opiekę nad dziećmi będą mogły przeprowadzać procedurę rejestracji żłobka i klubu dziecięcego przez platformę ePUAP. Konieczny do tego wzór wniosku zostanie opublikowany w centralnym repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych.
Znowelizowane przepisy mają obowiązywać po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.