W uchwale rada gminy wyraziła zgodę na sprzedaż prawa do emisji CO2. Jako podstawę prawną uchwały rada gminy wskazała art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , w związku z art. 24 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 281, poz. 2784 z późn. zm.).
Jednak w ocenie organu nadzoru żaden powszechnie obowiązujący przepis, w tym powołany w podstawie prawnej uchwały art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , nie upoważnia rady gminy do podjęcia przedmiotowej uchwały. W świetle art. 18 ust. 1 ustawy do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Przepis ten formułuje ustawową zasadę domniemania kompetencji przysługujących gminie na rzecz rady gminy. Zasada ta ma zapobiec sporom kompetencyjnym, jakie mogą powstać między organami gminy. Artykuł 18 ust. 1 będzie miał zastosowanie wtedy, gdy przepis szczególny upoważnia gminę do działania, nie wskazując jednocześnie, który z organów gminy: rada czy wójt, jest w tej sprawie kompetentny. Zdaniem organu nadzoru z powołanej regulacji nie można wywodzić uprawnienia rady gminy do podjęcia uchwały w każdej sprawie, która w opinii rady należy do jej właściwości. Stanowisko organu nadzoru znajduje oparcie w orzecznictwie sądów administracyjnych, gdzie utrwalony jest pogląd, że ogólna norma kompetencyjna, zawarta w art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , nie może stanowić podstawy do podjęcia przez radę gminy uchwały. Uprawnienie to musi wynikać z przepisu szczególnego, np. art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym . Jak stanowi art. 24 ustawy o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji prowadzący instalację objętą systemem, któremu przyznano uprawnienia do emisji w krajowym planie, może wykorzystać lub sprzedać te uprawnienia po uzyskaniu zezwolenia. Powołany wyżej przepis nie zawiera upoważnienia dla rady gminy do wyrażenia zgody na sprzedaż przyznanych gminie uprawnień do emisji CO2.
Wojewoda przypomniał, iż rada gminy podejmuje działania tylko wtedy, gdy ustawa wyraźnie to przewiduje. Przekazanie określonych spraw z zakresu gospodarowania mieniem do kompetencji rady gminy jest bowiem wyjątkiem, który musi być interpretowany ściśle i nie może prowadzić do swobodnego przejmowania przez radę do rozstrzygania w drodze uchwały spraw, które nie należą do jej kompetencji. W opinii wojewody oznacza to, że rada gminy jest uprawniona wyłącznie do określania zasad gospodarowania mieniem gminy, natomiast samo gospodarowanie należy do kompetencji wójta (art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym ). Gospodarowanie mieniem komunalnym jest pojęciem szerokim, które pozwala wójtowi na samodzielne działanie i podejmowanie wszystkich koniecznych decyzji gospodarczych co do mienia gminy bez konieczności uzyskiwania zgody czy też opinii rady gminy z wyjątkiem spraw, które zostały wyraźnie zastrzeżone do kompetencji rady, wymienionych w art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym .
Wojewoda uznał, iż kwestia zbycia praw do emisji CO2 nie należy do spraw zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji rady gminy. Wyłącznie uprawnionym do zbycia prawa majątkowego będzie zatem wójt jako organ wykonawczy gminy gospodarujący mieniem komunalnym. Podejmowanie przez radę gminy uchwały w sprawie, która mieści się w kompetencjach Wójta określonych w art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym , jest działaniem z istotnym naruszeniem prawa. Podejmowanie przez radę gminy czynności, które należą do sfery wykonawczej stanowi także naruszenie konstytucyjnej zasady podziału organów gminy na stanowiące i wykonawcze (art. 169 ust. 1 Konstytucji RP).
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)