Gmina może prowadzić inwestycje na wydzierżawionym terenie, jeżeli zostaną spełnione jednocześnie następujące przesłanki:
1) inwestycja będzie realizacją zadań własnych gminy oraz
2) nie będzie naruszała praw dzierżawcy wynikających z danej umowy dzierżawy.

Uzasadnienie

Dzierżawa (prawo dzierżawy, umowa dzierżawy) jest instytucją prawa cywilnego. Zgodnie z definicją dzierżawy zawartej w art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c.- istotą dzierżawy jest zobowiązanie się wydzierżawiającego w drodze umowy do: oddania dzierżawcy rzeczy do użytku i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz (który może być zastrzeżony w pieniądzu lub świadczeniu innego rodzaju albo w ułamkowej części pożytku - art. 693 § 2 k.c.).

Z przywołanej regulacji wynika, iż przez umowę dzierżawy wydzierżawiającemu nie przysługuje pełne władztwo nad rzeczą (władanie jak właściciel), lecz prawo do wykonywania jednostkowych atrybutów prawa własności - tu: używanie rzeczy i pobieranie pożytków, istotnych dla umowy dzierżawy.

W konsekwencji należy uznać, iż właściciel rzeczy oddanej w dzierżawę może wykonywać swoje prawo własności względem rzeczy wydzierżawianej, o ile nie narusza to praw uprawnionego z umowy dzierżawy (dzierżawcy). Nadto, zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 5 k.c. właściciel nie może czynić z przysługującemu mu prawa (własności) użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawionego nie jest bowiem uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony prawnej.

Natomiast w myśl art. 167 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.) - dalej u.f.p. - wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach. Zakres działania gminy obejmuje wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym zalicza się sprawy dotyczące:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;
4) lokalnego transportu zbiorowego;
5) ochrony zdrowia;
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych;
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego;
8) edukacji publicznej;
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych;
11) targowisk i hal targowych;
12) zieleni gminnej i zadrzewień;
13) cmentarzy gminnych;
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego;
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej;
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej;
18) promocji gminy;
19) współpracy z organizacjami pozarządowymi;
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Podkreślenia przy tym wymaga, iż wszelkie wydatki dokonywane przez gminę są wydatkami publicznymi i w związku z tym na mocy art. 35 ust. 3 u.f.p., powinny być dokonywane w sposób celowy, oszczędny z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z przekazanych nakładów.

Konkludując, jeżeli gmina na wydzierżawianym przez siebie terenie będzie prowadziła inwestycje w zakresie jej zadań własnych i nie będzie to jednocześnie naruszało praw dzierżawcy danego terenu - brak jest przeszkód natury prawnej do prowadzenia takiej inwestycji.


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)