Źródłem informacji na temat potrzeb socjalnych powinna być w szczególności lokalna strategia rozwiązywania problemów społecznych. Dodatkowe reguły przyznania świadczeń wynikające z braku środków mogą być ustalane zarządzeniami wewnętrznymi kierownika ośrodka pomocy społecznej.


Zaspokajanie potrzeb lokalnej społeczności jest bez wątpienia uwarunkowane posiadanymi przez gminę środkami pieniężnymi. W sytuacji, gdy wszystkie potrzeby nie mogą być zaspokojone, organ pomocy społecznej powinien dokonać ich hierarchizacji. To ośrodek pomocy społecznej powinien mieć najlepsze rozeznanie co do problemów występujących na obszarze jego działania. Rozpoznanie to powinno zatem stanowić kluczową wytyczną.


Informacje na temat lokalnych potrzeb wynikają także ze strategii rozwiązywania problemów społecznych. Zawiera ona w szczególności diagnozę sytuacji społecznej, prognozę zmian w zakresie objętym strategią, określenie celów strategicznych projektowanych zmian, kierunków niezbędnych działań, sposobu realizacji strategii oraz jej ram finansowych, wskaźników realizacji działań.
 

Na podstawie powyższych informacji kierownik ośrodka pomocy społecznej może w drodze zarządzenia wewnętrznego ustalić dodatkowe reguły przyznawania świadczeń w ramach władzy dyskrecjonalnej. Odgrywają one szczególną rolę w sytuacji, w której organ nie dysponuje odpowiednimi środkami na zaspokojenie wszystkich zgłoszonych potrzeb. Wówczas za pośrednictwem tych aktów wprowadza się dodatkowe bardziej restrykcyjne reguły ich przyznawania. Jednakże akty te nie mogą stanowić podstawy prawnej wydania decyzji, nie mają bowiem mocy powszechnie obowiązującej. Jest to również powód ich negatywnej oceny przez doktrynę. Akty te w gruncie rzeczy wyznaczają sytuację adresata świadczeń, a ponadto znajdują pierwszeństwo zastosowania przed przepisami ustawy. Mimo ich krytycznej oceny, należy dostrzec jednak ich pozytywną stronę - pozwalają one zapewnić w praktyce realizację zasady równości oraz umożliwiają wsparcie osobom znajdującym się w rzeczywiście najtrudniejszej sytuacji.

Opracowano na podstawie fragmentów poradnika „Pomoc społeczna” (Pomoc społeczna w pytaniach i odpowiedziach), autor: Iwona Sierpowska