Sprawa dotyczyła radnego, który będąc jednocześnie rolnikiem, zawarł z gminą umowy dzierżawy działek rolnych, stanowiących jej własność. Rada gminy stwierdziła wygaśnięcie mandatu radnego w związku z naruszeniem przez niego ustawowego zakazu łączenia mandatu z prowadzeniem działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy.

Problemem, którym WSA wyjaśnił w toku należało rozstrzygnąć w sprawie było to, jakie przepisy miały zastosowanie do wygaśnięcia mandatu skarżącego. Czy - jak to przyjęła rada gminy - przepisy ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2003 r. , nr 159, poz.1547 ze zm.), czy - jak twierdził radny – przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz.112).


WSA ustalił, iż wybory, w których wybrano skarżącego na radnego odbyły się na podstawie przepisów Ordynacji wyborczej. W dniu 5 stycznia 2011 r. uchwalony został Kodeks wyborczy oraz ustawa – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 113 ze zm.). W myśl art. 1 ustawy wprowadzającej Kodeks wyborczy wszedł w życie z dniem 1 sierpnia 2011 r. Z datą tą traci moc Ordynacja wyborcza. W ustawie wprowadzającej ustalono, że Kodeks wyborczy stosuje się do wyborów zarządzonych po dniu wejścia ustawy w życie oraz kadencji rozpoczętych po przeprowadzeniu tych wyborów, natomiast do wyborów zarządzonych przed dniem wejścia w życie Kodeksu wyborczego stosuje się przepisy dotychczasowe. Przepisy te dotyczyły wyborów samorządowych, wyborów do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego, na Prezydenta RP. Kolejne ust. 3 i 4 art. 16 odnoszą się jedynie do organów samorządu terytorialnego. Ust. 3 stanowi, że do nowych, przedterminowych i uzupełniających wyborów organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego przeprowadzanych w trakcie kadencji, w czasie której Kodeks wyborczy wszedł w życie, stosuje się przepisy dotychczasowe, czyli przepisy Ordynacji wyborczej.

Zatem w ocenie WSA do rozpoczętych kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego mają nadal zastosowanie przepisy dotychczasowe, tj. Ordynacja wyborcza, czyli że do wygaśnięcia mandatu i stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego stosuje się odpowiednie przepisy tej ustawy. Z art. 190 ust. 2 w zw. z art. 190 ust. 1 pkt 2a Ordynacji wyborczej wynika, że wygaśnięcie mandatu radnego w przypadku naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności stwierdza rada w drodze uchwały, najpóźniej w 3 miesiące od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu.

Ponadto radny twierdził, że jego sytuacja nie wyczerpuje znamion art. 24 f 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , bowiem zgodnie z ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej rolnik uprawiający ziemię nie jest przedsiębiorcą i nie prowadzi działalności gospodarczej. WSA rozpatrując sprawę nie zgodził się z takim stanowiskiem. Zdaniem sądu prowadzenie gospodarstwa rolnego przez radnego z wykorzystaniem wydzierżawionych od gminy gruntów rolnych, będących mieniem gminy, w której radny uzyskał mandat, jest prowadzeniem działalności gospodarczej, o której mowa w art. 24f ust. 1  ustawy o samorządzie gminnym . Zatem stanowisko rady gminy wyrażone w zaskarżonej uchwale jest zgodne z prawem - skarżący wbrew dyspozycji art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym prowadzi działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, co pociąga za sobą skutek w postaci wygaśnięcia mandatu radnego zgodnie z art. 190 ust. 1 pkt 2a Ordynacji wyborczej. Początek prowadzenia przez radnego działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, to dzień zawarcia przez niego z gminą umów dzierżawy. Od tego dnia należy liczyć termin trzymiesięczny na podjęcie uchwały o stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu przez radę gminy – podkreślił WSA w Gdańsku.

Na podstawie: Wyrok WSA w Gdańsku z 30 października 2012 r., sygn. akt III SA/Gd 667/12, nieprawomocny

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)