Spółka z o.o., której 100% udziałowcem jest Miasto, ma na swoim majątku sieci wodociągowo-kanalizacyjne leżące na terytorium Gminy. Spółka zamierza je wydzierżawić Gminie, która będzie zaspokajała potrzeby swoich mieszkańców w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Spółka zamierza ustalić minimalną kwotę dzierżawy (za przysłowiową złotówkę).

Czy należy rozpoznać czynsz dzierżawny we właściwej wysokości i opodatkować go jako nieodpłatne świadczenie dla celów podatkowych?
Jeżeli tak, to jakie kryteria przyjąć do wyceny, jeżeli na rynku lokalnym nie ma takich usług?

Jak podatkowo będzie wyglądała ta operacja w Gminie?

Odpowiedź

Skoro transakcja jest dokonana pomiędzy podmiotami powiązanymi, należałoby wyznaczyć przychód w wartości rynkowej świadczenia.

Uzasadnienie

Udzielając odpowiedzi na pytanie czytelnika należy w pierwszej kolejności wskazać, że inaczej niż to jest w przypadku zbycia rzeczy lub praw, jeżeli kwota należna z tytułu wykonania usługi jest znacznie niższa od wartości rynkowej takiego świadczenia, organ podatkowy nie ma uprawnienia do doszacowania przychodu podatkowego. To oznacza, że w takiej sytuacji przychodem świadczącego jest kwota należna. Jednak w analizowanej sytuacji umowa ma być zawarta przez podmioty powiązane. To oznacza, że na podstawie art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) organ podatkowy może wyznaczyć dochód i podatek bez uwzględnienia warunków wynikających z powiązania. Aby uniknąć takiego szacowania podatnik powinien ustalić warunki rynkowe (tj. wziąć pod uwagę rynkowość świadczeń - co w przypadku dzierżawy sieci wodociągowo - kanalizacyjnej, jest niezwykle trudne i najczęściej wyznaczane jest, chociaż nie ma to wprost żadnego uzasadnienia prawnego, w oparciu o odpisy amortyzacyjne) lub wykazać, iż taka cena świadczeń jest uzasadniona okolicznościami (po przekroczeniu progów ustawowych) poprzez dokumentację podatkową właściwą dla transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Gmina uzyskując świadczenie znacznie poniżej jego wartości rynkowej będzie zobligowana do wykazania przychodu z tytułu otrzymania częściowo odpłatnego świadczenia.

Uwagi

Gdyby organ podatkowy szacował dochód wówczas zastosuje metodę:
1) porównywalnej ceny niekontrolowanej;
2) ceny odprzedaży;
3) rozsądnej marży ("koszt plus").

Jeżeli nie będzie możliwe zastosowanie metod wymienionych powyżej, stosuje się metody zysku transakcyjnego.

Gdyby umowa była zawarta pomiędzy podmiotami niepowiązanymi, wówczas po stronie świadczącego nie wystąpi ryzyko, że organ podwyższy przychód; obecnie w odniesieniu do usług (inaczej niż przy zbyciu prawa lub dostawie towaru) świadczonych na rzecz podmiotu innego niż powiązany, nie istnieje żadna podstawa do "doszacowania" przychodu po stronie świadczącego. Inaczej jest u nabywcy - tutaj może wystąpić przychód z tytułu częściowo odpłatnego świadczenia. Dodatkowo należy wskazać, że gdyby organ wykazał pozorność odpłatności za czynność i uznał, iż faktycznie jest ona nieodpłatna, wówczas odpisy amortyzacyjne nie mogłyby być zaliczane do kosztów podatkowych.