Zarząd powiatu odwołał ze stanowiska dyrektora centrum kształcenia ustawicznego. W uzasadnieniu wskazano, że zachodzą szczególnie uzasadnione przypadki uniemożliwiające pozostawienie dyrektora na zajmowanym stanowisku. W wyniku postępowania wyjaśniającego komisja rewizyjna rady powiatu ustaliła rażąco błędną politykę kadrową w zakresie obsady funkcji wicedyrektorów CKU, znaczącą liczbę osób zatrudnionych na tym stanowisku w krótkim okresie – co zdaniem komisji świadczy dobitnie albo o złej ocenie dokonanej przez dyrektora w zakresie przydatności i predyspozycji kandydatów do pracy na tym stanowisku lub o nieumiejętności po stronie dyrektora współpracy z podwładnymi. Wskazano na brak konsultacji dyrekcji z nauczycielami w zakresie dokonywanych zakupów pomocy naukowych i uzupełnianiu księgozbiorów oraz na nieuzasadnione brakiem potrzeb dydaktycznych nieprzedłużenie umowy o pracę dotychczasowej nauczycielce biologii i zatrudnienie w to miejsce nowych, emerytowanych nauczycieli. Organ zauważył również fakt zatrudniania przez dyrektora osób spokrewnionych, zatrudnienie w podległej placówce męża oraz ujawnione w trackie oględzin dzienników lekcyjnych "przeróbki" wpisów potwierdzających fakt odbywania zajęć lekcyjnych – dotyczy to matematyki, której naucza dyrektor.

WSA po rozpoznaniu sprawy ze skargi dyrektora na uchwałę zarządu powiatu dotyczącą odwołania skarżącego ze stanowiska dyrektora szkoły, stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że podstawę prawną wydania uchwały stanowił art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) . Według tego przepisu organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 7, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Pojęcie "przypadki szczególnie uzasadnione" jest pojęciem ogólnym, niedookreślonym, lecz z pewnością nie dotyczy negatywnej oceny pracy i negatywnej oceny wykonywanych zadań przez nauczyciela, gdyż te okoliczności zostały unormowane w innym przepisie, tj. art. 38 ust. 1 pkt 1b ustawy o systemie oświaty . W judykaturze niekwestionowany jest pogląd, że przewidziana w tej normie prawnej regulacja jest instytucja wyjątkową, a w pojęciu "szczególnie uzasadnionych przypadków", stanowiących podstawę do odwołania nauczyciela z funkcji dyrektora, nie mieści się każde naruszenie prawa przez tę osobę. Odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego, w trybie określonym w zaskarżonej uchwale powinno mieć miejsce tylko wtedy, gdy dalsze kierowanie placówką oświatową przez nauczyciela stanowi istotne zagrożenia dla osiągnięcia jej celów lub z jakichkolwiek innych, obiektywnie ważnych względów jest nie do przyjęcia.

WSA przypomniał, że użyte w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty pojęcie "szczególnie uzasadnionych przypadków" winno być rozumiane wąsko i oznaczać takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, a konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności zachodzi ze względu na zagrożenie interesu publicznego. Naruszenie prawa przez dyrektora musi być na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, a stwierdzone uchybienia w pracy dyrektora mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły. W orzecznictwie sądów administracyjnych wielokrotnie podkreślano, iż akt odwołujący nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły powinien być odpowiednio uzasadniony. Oznacza to, iż ocena i uznanie organu, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze, a następnie zamierza odwołać go z tej funkcji nie mogą mieć charakteru dowolnego lub arbitralnego, lecz powinny być szczegółowo wywiedzione i umotywowane w uzasadnieniu podjętej uchwały. Istotne są przy tym wywody i argumentacja prawna zawarta bezpośrednio w uzasadnieniu podjętej uchwały. W przedmiotowej sprawie w uzasadnieniu uchwały brak jest wywodów i argumentacji prawnej, wskazania konkretnych przepisów prawnych, które skarżąca swoim postępowaniem naruszyła. Brak jest w tym dokumencie także wyjaśnienia, dlaczego działanie skarżącej należy uznać za szczególnie uzasadniony przypadek powodujący konieczność odwołania jej ze stanowiska dyrektora placówki. W konsekwencji Sąd stwierdził, że uzasadnienie to nie spełnia warunków prawidłowego uzasadnienia uchwały odwołującej dyrektora szkoły z tej funkcji.

WSA stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały. W odpowiedzi zarząd powiatu wniósł od wyroku skargę kasacyjną.

NSA rozpatrując skargę kasacyjną, stwierdził, iż w sprawie Sąd I instancji zastosował prawidłowo art. 147 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi  w związku z art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty . Artykuł 38 ust. 1 pkt 2 stanowi, że "w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, można odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia". W zaskarżonym wyroku Sąd przeprowadził prawidłową wykładnię przesłanki "szczególnie uzasadnionych przypadków" i zastosował do okoliczności sprawy. Przy ocenie zaistnienia takich przypadków ważkie znaczenie ma upływ czasu od okoliczności zaliczonych przez organ podejmujący uchwałę od ich wystąpienia. W uzasadnieniu uchwały powołano się na fakty, które miały miejsce od dnia 7 maja 2009 r. Uchwałę podjęto 17 czerwca 2010 r. Uwzględniając nawet datę podjęcia pierwszej uchwały o odwołaniu (22 maja 2010 r.) nie można tych okoliczności uznać za wypełniające stan faktyczny zapisany w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty   jeżeli organ ponad rok nie odwoływał dyrektora ze stanowiska. Szczególnie uzasadnione przypadki to przypadki uniemożliwiające pozostawienie dyrektora na zajmowanym stanowisku nawet do końca roku szkolnego. NSA podkreślił, iż brak szybkiej reakcji organu prowadzącego szkołę na postępowanie jej dyrektora w naturalny sposób osłabia, a nawet z upływem czasu znosi, możliwość odwołania z funkcji dyrektora na podstawie omawianego przepisu, przewidzianego dla przypadków wymagających natychmiastowego działania. Prawidłowa wykładnia art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty w zakresie odkodowania hipotetycznego stanu faktycznego czyni niezasadnym zarzut naruszenia art. 133 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi . Z faktów wynikających z ustaleń poczynionych 15 lutego 2010 r. w czasie przeprowadzonego audytu nie można wyprowadzić wystąpienia przypadku szczególnie uzasadniającego podjęcie uchwały 17
czerwca 2010 r.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)
Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)