Brak szczegółowych zasad nadawania przydziałów mobilizacyjnych w obronie cywilnej

Nadal brakuje szczegółowych zasad nadawania przydziałów mobilizacyjnych w obronie cywilnej

Minął prawie rok od uchwalenia ustawy z dnia 5 grudnia 2024 roku o ochronie ludności i obronie cywilnej. Mimo tego nadal nie obowiązuje rozporządzenie w sprawie nadawania i uchylania przydziałów mobilizacyjnych obrony cywilnej. Oznacza to, że wojewodowie nie są w stanie właściwie procedować w tych sprawach i tym samym rekrutować personelu obrony cywilnej - pisze dr Jarosław Dolny.

Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej przewidziała powstanie korpusu obrony cywilnej, który ma obejmować personel obrony cywilnej oraz krajową rezerwę obrony cywilnej (art. 125 ust. 2 ustawy). Korpus ten można scharakteryzować jako formację powołaną do ochrony ludności cywilnej przed zagrożeniami wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw. Należy podkreślić, że z chwilą wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny system ochrony ludności staje się obroną cywilną.

Przeczytaj także: W czasie pokoju państwo nie potrzebuje ochotników do służby w obronie cywilnej

Kto ma należeć do personelu obrony cywilnej

Do personelu obrony cywilnej mają należeć:

osoby, którym nadano przydział mobilizacyjny obrony cywilnej;
osoby powołane do służby w obronie cywilnej w drodze naboru ochotniczego;
członkowie krajowej rezerwy obrony cywilnej powołani do służby w obronie cywilnej;
funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej.

Korpusem obrony cywilnej zarządza minister właściwy do spraw wewnętrznych

W odniesieniu do personelu w pierwszej kolejności wymieniono osoby, którym nadano przydział mobilizacyjny. Przydział ten to imienne wyznaczenie osoby do realizacji zadań obrony cywilnej w organie lub podmiocie obrony cywilnej, zgodnie z wymaganiami kwalifikacyjnymi i jej doświadczeniem oraz predyspozycjami niezbędnymi do realizacji tych zadań (art. 3 pkt 5 powyższej ustawy). W art. 134 ustawy przytoczonej ustawy wskazano, komu może być nadany taki przydział, m.in. osobie zatrudnionej w urzędzie obsługującym organ ochrony ludności lub obrony cywilnej (np. w urzędzie gminy).

Organem właściwym do nadawania takich przydziałów jest zasadniczo wojewoda, który nadaje przydział z własnej inicjatywy lub na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa, po uzgodnieniu z właściwym miejscowo szefem wojskowego centrum rekrytacji. Nadanie wskazanego przydziału nie ma charakteru ostatecznego, gdyż możliwe jest jego uchylenie (fakultatywne i obligatoryjne) w określonych przypadkach (art. 136 ustawy).

Szczegóły miały znaleźć się w rozporządzeniu

W ustawie w art. 140 przewidziano upoważnienie do wydania przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem obrony narodowej rozporządzenia, które określi m.in. sposób i tryb prowadzenia Ewidencji Obrony Cywilnej, nadawania i uchylania przydziałów mobilizacyjnych obrony cywilnej i powoływania do służby w obronie cywilnej, wzór wniosku o nadanie przydziału mobilizacyjnego obrony cywilnej.

Tego rozporządzenia nadal nie ma w polskim porządku prawnym, więc nie jest znany szczegółowy tryb nadawania i uchylenia przydziałów mobilizacyjnych. Nie jest znany też wzór wniosku o nadanie takiego przydziału. W przestrzeni publicznej trudno znaleźć informacje na temat etapu prac nad tym rozporządzeniem.

Oznacza to, że organy (zasadniczo wojewodowie) nie są w stanie właściwie procedować w tych sprawach i tym samym rekrutować personel obrony cywilnej.

Taki stan rzeczy uważam za wielce niepożądany i niebezpieczny. W obliczu coraz trudniejszej sytuacji geopolitycznej Polski i trwającej wojny hybrydowej Rosji z Zachodem, państwo polskie powinno budować skuteczny potencjał wojska i korpusu obrony cywilnej. Ostatnie akty dywersji ze strony Rosji przemawiają za jeszcze większym zintensyfikowaniem działań obronnych państwa polskiego. Wszelkie przeszkody prawne w tym zakresie powinny być natychmiast eliminowane. Natomiast z niewiadomych przyczyn istotny akt wykonawczy do ustawy nadal nie obowiązuje, co może paraliżować funkcjonowanie systemu ochrony ludności (obrony cywilnej).

dr Jarosław Dolny – doktor nauk prawnych, wykładowca Wyższej Szkoły Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu, radca prawny, wieloletni pracownik administracji publicznej (administracji samorządowej i rządowej)

Przedsprzedaż