Polskie prawo przewiduje, że podejrzanego podczas zatrzymania należy niezwłocznie i w zrozumiały sposób poinformować o przyczynach zatrzymania i przysługujących mu prawach, takich jak prawo do skorzystania z pomocy adwokata. Nie przewiduje jednak formy i szczegółowego zakresu tej informacji. Pewną poprawę sytuacji zatrzymywanych może przynieść implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2012/13/UE z 22 maja 2012 r. w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym (Dz.U.UE.L.12.142.1).
Dyrektywa ta precyzuje, że osoby zatrzymane muszą zostać poinformowane o swoich prawach w formie pisemnej. W skład pouczenia muszą wchodzić informacje o:
- prawie dostępu do obrońcy,
- wszelkich uprawnieniach do bezpłatnej porady prawnej i warunkach jej uzyskania,
- prawie do informacji dotyczących oskarżenia,
- prawie do tłumaczenia ustnego i pisemnego,
- prawie do odmowy składania wyjaśnień.
Zatrzymany będzie mógł nie tylko zapoznać się z treścią pouczenia, ale także zatrzymać je przy sobie przez cały okres pozbawienia wolności.
Dyrektywa reguluje także prawo bezpłatnego dostępu zatrzymanego i jego obrońcy do materiałów sprawy. Ewentualna decyzja o odmowie dostępu musi być podejmowana przez organ sądowy lub przynajmniej podlegać kontroli sądowej. Warto przypomnieć, że w obecnym stanie prawnym, to prokuratorowi przysługuje uprawnienie do odmowy zgody na udostępnienie akt, zaś na zarządzenie prokuratora zażalenie przysługuje do prokuratora bezpośrednio przełożonego.
Państwa członkowskie, w tym Polska, zobowiązane są wprowadzić przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania dyrektywy w terminie do 2 czerwca 2014 r.
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line