Sąd Rejonowy w Koninie powziął wątpliwość, czy w aktualnym stanie prawnym, po zmianach wprowadzonych ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego umorzenie postępowania w sytuacji, gdy cofnięte zostało zażalenie na postanowienie rozpoznawane w ramach tzw. zażalenia poziomego, a więc przez inny skład sądu pierwszej instancji, następuje w składzie trzech sędziów, czy też w składzie jednego sędziego?
Stan faktyczny przedstawiał się następująco: Sąd I instancji uregulował w formie zabezpieczenia tymczasowego kontaktów wnioskodawców - a byli to dziadkowie z wnuczkami i córką. Określono dni tygodnia i miejsce zamieszkania matki.
W systemie LEX znajdziesz zagadnienie powiązane z tym artykułem:
Zażalenie w postępowaniu cywilnym
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
To zagadnienie zawiera:
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
Pełnomocnik wnioskodawców złożył zażalenia na to postanowienie. Następnie pełnomocnik cofnął to zażalenie.
Jeden sędzia orzeka?
Sąd Rejonowy, odnosząc się do orzecznictwa Sądu Najwyższego, zauważył, że rozpoznawanie sprawy w niewłaściwym składzie może doprowadzić do nieważności postępowania. Następnie stwierdził, że decyzja w przedmiocie umorzenia postępowania zażaleniowego po skutecznym cofnięciu wniesionego zażalenia, jako w istocie formalna i nie będąca efektem in meritum „rozpoznania” zażalenia, powinna być uzewnętrzniona w procesowej postaci postanowienia wydanego przez jednego sędziego. Jednak, w obecnym stanie prawnym nie wydaje się to być aż tak oczywiste.
„Ustawą o zmianie k.p.c.” zmieniono art. 397 k.p.c., nadając mu nowe brzmienie, a co dla przedmiotowych rozważań istotne, wyeliminowano z jego treści wyjątki, dotąd wprost wskazane, w których sąd rozpoznający zażalenie wydawał postanowienie w składzie jednego sędziego (art. 397 par. 2 k.p.c. w dotychczasowym brzmieniu). Może to, zdaniem Sądu Rejonowego, dostarczać podstaw do popierania argumentacji, że eliminacja tych wyjątków, przy braku wskazania wprost innych lub tych samych w ramach nowelizacji tego przepisu, oznacza, iż aktualnie w ramach postępowania zażaleniowego wyłączono całkowicie orzekanie sądu w składach innych niż skład trzyosobowy.
Czytaj też: Skład sądu w postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia >
Problem zażaleń poziomych
Sędziowie mają wątpliwości, czy zażalenie w sprawach o kontakty rodzica, dziadka z dzieckiem powinny być rozpoznawane przez inny skład tego samego sądu (tzw. „zażalenia poziome”), czy też przez sąd II instancji
Jeszcze w marcu 2020 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości w sprawie wątpliwości prawnych, jakie powstają w sprawach o wykonywanie kontaktów.
Obecnie, po zmianie przepisów, która weszła w życie 7 listopada 2019 r., sędziowie mają wątpliwości, czy zażalenie, składane w takich sprawach, powinno być rozpoznawane przez inny skład tego samego sądu (tzw. „zażalenia poziome”), czy też przez sąd II instancji. Sąd Okręgowy w Poznaniu przedstawił zagadnienie prawne w tej sprawie Sądowi Najwyższemu.
Rzecznik Praw Obywatelskich uznał, że minister, dysponując prawem inicjatywy legislacyjnej, może doprowadzić do zmiany przepisów i w sposób jednoznaczny wskazać, który sąd jest właściwy do rozpoznania zażaleń.
MS: Nie ten sam sąd
W kwietniu 2020 r. wpłynęła odpowiedź Anny Dalkowskiej, ówczesnej podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Według resortu właściwym do rozpoznania zażalenia na takie postanowienia jest sąd drugiej instancji, a nie ten sam sąd w innym składzie.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w tej sytuacji 25 stycznia 2022 roku podjął uchwałę, zgodnie z którą postępowanie wywołane zażaleniem na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie zabezpieczenia umarza sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów (art. 741 par. 2 k.p.c.).
Sygnatura akt III CZP 72/21 (teraz III CZP 4/22) uchwała SN z 25 stycznia 2022 r..
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
