TK rozpozna dzisiaj problem szkody wyrządzonej przez wydanie orzeczenia niezgodnego z prawem

Dzisiaj, tj 27 paźdizernika Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną dotyczącą odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.

Skarżący wystąpił do sądu z roszczeniem o odszkodowanie przeciwko Skarbowi Państwa za szkodę wyrządzoną mu przez wydanie prawomocnego wyroku. Sąd Okręgowy zobowiązał w nim skarżącego do świadczenia na rzecz przeciwnika procesowego ponad 48 tys. zł, nadając  wyrokowi klauzulę wykonalności, a ten wystąpił przeciwko skarżącemu na drogę postępowania egzekucyjnego. Od tego orzeczenia skarżący wniósł do Sądu Najwyższego skargę kasacyjną, która została uwzględniona. SN uchylił bowiem prawomocne orzeczenie Sądu Okręgowego w tej części, w jakiej stanowiło podstawę do wydania tytułu wykonawczego i egzekucji ponad 48 tys. zł i przekazał sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania. W efekcie Sąd Okręgowy odrzucił wniosek restytucyjny przeciwnika procesowego o zwrot powyższej kwoty jako niedopuszczalny, uznając, że został wniesiony po terminie. W międzyczasie jednak komornik sądowy wyegzekwował z majątku skarżącego jako dłużnika kwotę ponad 10 tys. zł, z czego około 7,6 tys. zł przekazał do depozytu sądowego, ponad 1,9 tys. zł – na rachunek wierzyciela, a 469,49 zł zarachował na poczet egzekucji. Skarżący zażądał od Skarbu Państwa naprawienia szkody o wartości 2.411,08 zł, tj. kwoty przekazanej wierzycielowi i kosztów egzekucji. Sąd I instancji powództwo uwzględnił w całości, a na skutek apelacji Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, Sąd Apelacyjny oddalił powództwo. Uznał, że brak jest cechy niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i w efekcie – brak jest szkody.
 

  Andrzej Kidyba
  Spółki z udziałem Skarbu Państwa a Skarb Państwa

Zdaniem A.P., zaskarżony art. 4171 § 2 kodeksu cywilnego jest  niezgodny z art. 77 ust. 1 konstytucji. Jak podkreśla skarżący, powyższa norma prawna pojmowana jest tak, że niezgodność z prawem musi polegać na oczywistej i rażącej obrazie prawa, nie budzącej żadnej wątpliwości. Jak podkreśla skarżący, z takim rozumieniem „orzeczenia niezgodnego z prawem” nie zgadza się część przedstawicieli piśmiennictwa. Twierdzą, że każda decyzja lub orzeczenie niezgodne z prawem, bez względu na stopień owej niezgodności, jeżeli spowodowały szkodę pozostającą w związku przyczynowym z naruszeniem prawa, stanowią źródło roszczenia odszkodowawczego.
Kolejnym problemem, który ujawnił się na przykładzie sprawy skarżącego jest, czy sąd cywilny rozpoznający roszczenie przeciwko Skarbowi Państwa może samodzielnie badać, ustalać i oceniać, czy prawomocne orzeczenie sądowe jest niezgodne z prawem w sytuacji, gdy skarżący dysponował wyrokiem SN,  uwzględniającym jego skargę kasacyjną.