Zehudin B. obywatel Bośni i Hercegowiny (z kartą pobytu w Polsce) w lutym 2009 r. złożył wniosek o przyznanie polskiej emerytury.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił Zehudinowi B. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca - zdaniem ZUS - nie udowodnił do 1 stycznia 1999 r. żadnego okresu zatrudnienia w Polsce w takim charakterze.
Zehudin B. złożył odwołanie od tej decyzji, twierdząc, że przepracował w hucie 18 lat i 2 miesiące na terenie byłej Jugosławii ( obecnie Bośnia i Hercegowina). Powoływał się na międzynarodową umowę o zabezpieczeniu emerytalnym podpisaną przez Polskę z jego ojczystym krajem.
Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 30 września 2010 roku. Sąd uznał tez, ze ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy. Sąd ustalił, że skarżący miał 26 letni staż pracy, w tym 24 lata to były okresy składkowe zagraniczne. Pozostały okres to staż ubezpieczeniowy w Polsce.
Umowa międzynarodowa stanowi, że przy uwzględnianiu prawa do świadczeń będą brane pod uwagę okresy ubezpieczenia i okresy zrównane z okresami zatrudnienia na obszarze obu umawiających się stron (art. 4). Jeśli przyznanie świadczenie jest uwarunkowane pracą przez określony czas.
Sąd ocenił, że wymóg przebycia pewnego okresu w określonym zatrudnieniu wskazany w tym przepisie prowadzi do jego uwzględniania również wtedy, gdy miał miejsce na obszarze jednej ze stron. Co więcej wspomniana konwencja nakazuje traktować obywateli obu stron w sposób równy.
Apelację od tego wyroku złożył ZUS i sąd II instancji postawił dwa pytania prawne Sądowi Najwyższemu. Jedno z nich dotyczyło związania sądu polskiego zaświadczeniem uprawnionej instytucji Bośni i Hercegowiny potwierdzającym wykonywanie pracy w szczególnych warunkach.
Drugie pytanie brzmiało, czy w razie nie związania, czy do oceny charakteru pracy sąd stosuje przepisy prawa miejsca jej wykonywania czy przepisy polskie ( rozporządzenie RM z 7 lutego 1983 r. o wieku emerytalnym pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).
Sąd Najwyższy postanowił odmówić podjęcia uchwały. Zdaniem Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych odpowiedź na te pytania nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Najistotniejszą kwestią jest fakt, że wnioskodawca nie przepracował sześciu miesięcy w trudnych warunkach w Polsce, o których mowa w art. 9 ust. 3 umowy, który odnosi się do charakteru pracy.
Zgodnie z tym przepisem obywatel Polski, jak również i Bośni i Hercegowiny musiałby przepracować 6 miesięcy w szczególnych warunkach w państwie będącym stroną tej konwencji. Staż pracy musi być połączony ze stażem w trudnych warunkach, aby uzyskać wcześniejszą emeryturę ( wymogi z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).
Zaś co do zaświadczenia wydanego przez stronę umowy, to powinno być ono respektowane przez organy ZUS, a także sąd.
A zatem odpowiedź na zadane pytania nie jest potrzebna.
Sygnatura akt III UZP 6/15, postanowienie z 2 lipca 2015 r.
SN: praca w hucie za granicą nie zawsze uprawnia do wcześniejszej emerytury
Obywatel Polski, jak również i Bośni i Hercegowiny musiałby przepracować sześć miesięcy w szczególnych warunkach w państwie będącym stroną międzynarodowej konwencji oraz spełniać warunki określone w polskiej ustawie, aby przejsć na wcześniejsza emeryturę - stwierdził Sąd Najwyższy.