Kwestia jest bardzo interesująca i do tej pory nie rozważana przez Sąd Najwyższy. Problem powstał, gdy niepełnosprawna Violetta W. ukończyła 16 lat.
Odebranie świadczenia
Jej matce odebrano prawo do zasiłku pielęgnacyjnego. Decyzję podjął Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności, który ocenił w listopadzie 2014 r., że po przekroczeniu przez osobę niepełnosprawną 16 lat nie jest już dzieckiem. A wobec tego stosuje się przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i ocenia stopień niepełnosprawności. Natomiast nie wymagana jest w takim wypadku opieka osoby dorosłej w procesie edukacji, rehabilitacji i leczeniu.
Dwie instancje odmawiają zasiłku
Wojewódzki Zespół d.s. Orzekania o Niepełnosprawności w Łodzi, jako organ II instancji potwierdził tę ocenę.
Z decyzją nie zgodziła się matka dziewczynki. Wystąpiła więc do sądu pracy o zmianę wskazań o ustaleniu stopnia niepełnosprawności (na podstawie art. 6b ust. 3 pkt. 8 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Według tego przepisu "w orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji"
Jednak sądy obu instancji oddaliły powództwo. Skoncentrowały się na stwierdzeniu, że osoba niepełnosprawna po ukończeniu 16 roku życia nie jest dzieckiem i współudział matki nie jest konieczny do kontynuowania przez nią edukacji i leczenia. Dziewczyna jest zdolna do samodzielnego poruszania się po mieście i korzystania z komunikacji.
Prawo też w innych aktach
Sprawa Violetty W. została zaskarżona skarga kasacyjną do Sądu Najwyższego. Pełnomocnik skarżącej stwierdza w niej, że obowiązek szkolny ustalony jest do 18 roku życia. Podobnie obowiązek alimentacyjny wobec dzieci trwa do końca edukacji, tj do 25 lat. Niedopuszczalne jest ponadto wywodzenie braku prawa z aktu niższego rzędu tj. z rozporządzenia.
Sąd Najwyższy zgodził się z tą argumentacją. Uchylił wyrok Sądu Okręgowego z 22 października 2015 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
!6-latek to też dziecko
- Następstwem orzeczenia przez zespół ds. orzekania jest pozbawienie świadczenia pielęgnacyjnego , które przyznaje się osobom nie podejmującym zatrudnienia z powodu opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem - powiedział sędzia Zbigniew Myszka. Dodał tez, że sądy niepotrzebnie odnosiły się do rozporządzenia i jednego przepisu w celu ustalenia definicji "dziecka", bez uwzględniania innych regulacji np. kodeksu rodzinnego i opiekuńczego czy ustawy emerytalnej.
Sądy miały obowiązek określenia wskazań odnoszących się do opiekuna dziewczynki. SN podkreślił, że orzeczenie o ustaleniu stopnia niepełnosprawności powinno zawierać ustalenie co do obecności opiekunki dziecka bez względu na wiek niepełnosprawnego.
Sygnatura akt I UK 73/16, wyrok z 8 lutego 2017 r.
