Izba Dyscyplinarna uniewinnia radcę prawnego, bo była ofiarą dwóch interpretacji

Na radcy prawnym odbiło się wprowadzenie do obrotu prawnego skargi nadzwyczajnej. Od kwietnia 2018 r., gdy zaczęła obowiązywać, ukształtowały się dwie linie orzecznicze w Sądzie Najwyższym. W spór interpretacyjny dostała się radca prawny i zapłaciła za to karą upomnienia. Izba Dyscyplinarna SN jednak dostrzegła niespójność i uniewinniła pełnomocniczkę obwinioną o brak sumienności.

Radca prawny z Wrocławia Elżbieta K.. padła można rzecz - ofiarą dwóch różnych interpretacji przepisów o skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia ( art. 424 kpc).

Szybka zmiana prawa

Wedle tego przepisu można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.

Czytaj: Skarga nadzwyczajna nie wyklucza skargi do Strasburga

Tak też uczyniła Elżbieta K.. ; złożyła skargę do Izby Cywilnej SN, ale nie nadmieniła w niej dlaczego nie korzysta ze skargi nadzwyczajnej. Izba Cywilna skargę z art. 242 kpc odrzuciła, a klient poskarżył się do Okręgowej Izby Radców Prawnych na radcę, która - jego zdaniem nie dochowała należytej staranności. Pech chciał, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku została złożona w trzy tygodnie po wejściu w życie nowej instytucji skargi nadzwyczajnej, 4 kwietnia 2018r.

Kolizja interpretacyjna

Izba Cywilna SN uznaje, że wprowadzenie skargi nadzwyczajnej, która weszła w życie 4 kwietnia 2018 roku powoduje kolizję i wyklucza istniejącą wcześniej w prawie skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.  Skarżący ma bowiem obowiązek wykazania, że uchylenie zaskarżonego orzeczenia nie jest możliwe także w drodze skargi nadzwyczajnej. W efekcie obywatele, którzy tego nie uczynili, muszą się liczyć, że ich skargi będą odrzucane.

Czytaj: Skarga nadzwyczajna w kolizji ze skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem>>

 Sama instytucja skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w Izbie Cywilnej nie ma racji bytu.

Inaczej jest natomiast w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN. Tam skargi o skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia są merytorycznie rozpoznawane.

Dwie instancje karzą upomnieniem

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny 6 maja 2018 r. uznał winę radcy prawnego i stwierdził naruszenie przez nią art. 6 i 12 Zasad Etyki Radcy Prawnego. Przepisy te mówią o zachowaniu należytej staranności przy świadczeniu pomocy prawnej. "Zobowiązany jest wykonywać czynności zawodowe sumiennie oraz z należytą starannością uwzględniającą profesjonalny charakter działania"- stanowi art. 12.

Sąd I instancji uznał, że obwiniona tego wymogu nie spełniła, gdyż powinna złożyć wniosek do jednego z uprawnionych podmiotów, aby zainicjował skargę nadzwyczajną. Ukarał więc radcę upomnieniem.

Wyższy Sąd Dyscyplinarny przy Krajowej Izbie Radców Prawnych 6 listopada 2019 r. utrzymał w mocy orzeczenie, poprawił jednak błąd pisarski i podstawę prawną.

Od tego orzeczenia obwiniona złożyła kasację do Izby Dyscyplinarnej SN. Zarzuciła w niej przede wszystkim błędną interpretację art. 242 (1) kpc, art. 64 ust.1 ustawy o radcach prawnych i stwierdziła, że jej zachowanie nie jest deliktem dyscyplinarnym.

SN uchyla dwa orzeczenia

Kasacja okazała się zasadna. Izba Dyscyplinarna uchyliła dwa wyroki sądów samorządu radcowskiego jako sprzeczne z prawem i uniewinniła Małgorzatę P od zarzucanych jej czynów.

Jak wyjaśniał sędzia sprawozdawca Tomasz Przesławski  radca prawny w tym wypadku nie złamała w sposób oczywisty przepisów procedury cywilnej. według art. 424 (1) kpc można także żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych.

Zdaniem Izby Dyscyplinarnej nie jest konieczne wniesienie skargi nadzwyczajnej przed wniesieniem skargi o stwierdzenie niezgodności  z prawem prawomocnego orzeczenia.

- Radca prawny był uprawniony do odmiennej interpretacji przepisów kodeksowych. Nie może odpowiadać dyscyplinarnie za błędy interpretacyjne - powiedział sędzia Przesławski i dodał, że w kontekście dwóch różnych linii orzeczniczych Izby Pracy i Izby Cywilnej nie można zarzucać pełnomocnikowi braku staranności - dodał.

Sygnatura akt II DO 20/20, wyrok z 21 września 2020 r.

Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna - Nr 3/2020 >>