SA: Sędzia pozwany przez skazanego może orzekać w jego sprawie

Skierowanie pozwu o ochronę dób osobistych przeciwko sędziemu przez prawomocnie skazanego przestępcę, nie podważa bezstronności sędziego. Gdyby w takich sprawach stosować automatyzm, oskarżeni i skazani zyskaliby nieograniczone narzędzie do blokowania toczących się z ich udziałem postępowań - orzekł Sąd Apelacyjny w Krakowie w sprawie odmowy odroczenia kary.

Przed Sądem Apelacyjnym w Krakowie toczy się postępowanie odwoławcze zainicjowane zażaleniami skazanego Grzegorza T. oraz jego obrońców, wniesionymi na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie. Kara łączna wynosiła 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo przywłaszczenia.

Czytaj: SN: Nie konflikt interesów a odmowa orzekania z neosędziami wyłącza sędziego>>

W jego toku skazany złożył wnioski o zbadanie bezstronności i niezawisłości sędziego oraz o wyłączenie sędziego referenta wylosowanego do rozpoznania zażaleń – tj. sędziego Andrzeja. S.. Do rozpoznania tych wniosków wylosowano sędziego Tomasza  S.

Argumentem uzasadniającym wyłączenie było złożenie przeciw sędziemu Tomaszowi S. (i innym sędziom Sądu Apelacyjnego w Krakowie) pozwu w postępowaniu cywilnym, co wedle wnioskodawcy aktualizuje normę procesową z art. 41 par. 1 k.p.k.

WZORY DOKUMENTÓW:

• Postanowienie o odmowie wyłączenia sędziego >
• Postanowienie o wyłączeniu sędziego na podstawie art. 41 par. 1 k.p.k. >
• Wniosek o wyłączenie sędziego ze względu na okoliczności mogące wywoływać uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności w sprawie >
• Wniosek o wyłączenie sędziego z uwagi na wątpliwości co do jego bezstronności, zgłoszony po otwarciu przewodu sądowego >
• Wniosek o wyłączenie prokuratora z uwagi na wątpliwości co do jego bezstronności >

Istotą pozwu przeciwko sędziemu była niezgoda skazanego z treścią niekorzystnego dlań orzeczenia w sprawie karnej, wydanego przez Sąd Apelacyjny w Krakowie, w którego składzie znajdował się ten sędzia – co wprost wynika z pozwu.

Sąd Apelacyjny stwierdził, że wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie. Stosownie do regulacji z art. 41 par. 1 k.p.k., sędzia podlega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość, co do jego bezstronności w danej sprawie.

Spór cywilny ze skazanym

Wywołanie sporu cywilnoprawnego postępowania karnego niewątpliwie może być tego rodzaju okolicznością. Sąd Apelacyjny orzekł, że z samego faktu wykreowania sporu cywilnoprawnego pomiędzy sędzią, a stroną postępowania karnego nie wynika, że jego obiektywizm w sprawach postępowania wykonawczego będzie zawsze zagrożony.

Zdaniem Sądu, wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie musi być uzasadniona konkretnymi okolicznościami. Trudno natomiast przyjąć, że wystarczającym argumentem przemawiającym za brakiem bezstronności sędziego będzie jedynie fakt poczucia pokrzywdzenia wnioskodawcy - dodał sąd II instancji.

PROCEDURA krok po kroku: Wyłączenie sędziego (ławnika) z mocy postanowienia sądu - w trakcie trwania rozprawy >

PROCEDURA krok po kroku: Wyłączenie sędziego (ławnika, referendarza sądowego) z mocy postanowienia sądu - poza rozprawą >

Realna możliwość uwzględnienia powództwa

Po drugie, nie wystarczy tu sama dopuszczalność drogi sądowej, albowiem w ocenie sądu orzekającego w przedmiocie wniosku obrońcy, musi zachodzić dodatkowa przesłanka w postaci realności uwzględnienia powództwa (co najmniej w części).

Gdyby w takich sprawach stosować automatyzm, oskarżeni i skazani zyskaliby nieujarzmione narzędzie do blokowania toczących się z ich udziałem postępowań. Istnieje domniemanie (wzruszalne), zgodnie z którym sędziowie są wolni od uprzedzeń i od stronniczości, zatem nie ma uprzedzeń do stron bądź przedmiotu, o którym orzekają.

W realiach tej sprawy wnioskodawca nie wykazał, aby doszło do zawisłości sporu cywilnego, choć to na nim spoczywa ciężar wykazania zasadności wniosku.

Czytaj też: Wyłączenie sędziego od orzekania w sprawie wyłączonej do odrębnego rozpoznania - LINIA ORZECZNICZA >

Czytaj też: Modlitwa sędziego lub przysięgłych podczas procesu jako przedmiot zarzutu odwoławczego w postępowaniu karnym w świetle praktyki orzeczniczej sądów USA >>>

SA wskazał, że nie sposób zaś mówić o bezprawności działania, polegającego na wyrokowaniu w sprawie karnej, przez powołany do tego z mocy ustawy sąd. Wydawanie takich rozstrzygnięć jest wpisane w istotę wykonywania funkcji sędziego, zaś działalność procesowa jest oparta na przepisach prawa. Osoby prawomocnie skazane za przestępstwo nie mogą zatem podważać ustaleń wyroku skazującego, na drodze cywilnoprawnej

Odróżnić przy tym należy potencjalny delikt zaistniały w związku z postępowaniem (np. znieważenie uczestnika postępowania przez sędziego w toku rozprawy) od okoliczności stanowiących istotę tego postępowania i przejawiających się w brzmieniu wydawanych w jego toku rozstrzygnięciach.

Wreszcie nie sposób uznawać, aby w opinii publicznej skierowanie pozwu przeciwko sędziemu, przez prawomocnie skazanego przestępcę podważał jego bezstronność . Przeciwnie – w oczach obiektywnego, racjonalnego i przeciętnie inteligentnego obserwatora, działania takie byłyby raczej odbierane jako kolejna próba uniknięcia odpowiedzialności lub odłożenia w czasie momentu jej poniesienia.

Sygnatura akt II AKo 174/22,  postanowienie z 10 stycznia 2023 roku

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.