Leszek Korzeniowski (PO), przedstawiając sprawozdanie komisji rolnictwa i rozwoju wsi oraz komisji ds. UE z prac nad projektem, powiedział, że zmiany budziły wiele kontrowersji i napięć, ale są oczekiwane przez polską wieś. "Te obrady przebiegały dość burzliwie (...), ale temat jest taki, który budzi wiele wątpliwości" - zauważył.

Czytaj: Rządząca koalicja szuka sposobu na ograniczenie handlu ziemią>>>

Poinformował, ze komisja pozytywnie zaopiniowała projekt, złożono siedem wniosków mniejszości. "Głównym celem tej ustawy jest zabezpieczenie polskiej ziemi przed wykupem (...) przez cudzoziemców i niektórych +Polaków z Marszałkowskiej+" - powiedział. Wskazał, że celem zmian jest też poprawa struktury gospodarstw rolnych, przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji oraz zapewnienie prowadzenia działalności rolniczej przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach. "Uważam, że cel, który został założony przed tą ustawą jest spełniony" - powiedział.

Podobne cele projektu wskazał Janusz Dzięcioł z PO. Dodał, że nowe regulacje powierzają Agencji Nieruchomości Rolnych bardziej aktywną niż dotąd rolę realizatora polityki państwa w zakresie gospodarki ziemią. Według niego nowe przepisy mają przeciwdziałać rozdrobnieniu gospodarstw rolnych. Według Dzięcioła na przewidziane w projekcie zmiany czekają rolnicy i polskie rolnictwo. "Oczekuje się, że ustawa przyspieszy przemiany agrarne i ograniczy nabywanie ziemi przez osoby nieuprawnione" - mówił.

Negatywnie projekt ocenił Krzysztof Jurgiel z PiS. Według niego nie spełnia on wymagań techniki legislacyjnej oraz narusza spójność systemową. "Ta ustawa nie blokuje spekulacyjnego obrotu ziemią" - podkreślił. Według niego zmiany nie zabezpieczają przed wykupem ziemi ani przez cudzoziemców, ani przez innych rolników, jeżeli wskazane w projekcie podmioty np. ANR, czy sąsiedzi nie skorzystają z przysługującego im prawa pierwokupu ziemi. Jurgiel mówił, że krytycznie o projekcie wypowiedziało się też Biuro Analiz Sejmowych.

Stanisław Kalemba z PSL powiedział, że zgodnie z projektem grunty zasobów ANR i w obrocie prywatnym będą przede wszystkim powierzane na powiększanie i tworzenie gospodarstw rodzinnych. "Dajemy kolejną szansę gospodarstwom rodzinnym" - mówił Kalemba. Podkreślił, że projekt przewiduje korzystne rozwiązania dla rolników, dlatego poparły go organizacje rolnicze. "Jak są jeszcze wątpliwości prawne (...), to projekt będzie procedowany w Senacie, tam będzie możliwość poprawienia go" - powiedział. Według Kalemby zmiany są dobrym krokiem do zabezpieczenia obrotu nieruchomościami rolnymi przed spekulacją i koncentracją.

"Ta ustawa nie zabezpiecza polskiej ziemi przed niczym" - ocenił Romuald Ajchler z SLD. Według niego zabezpieczenie polskiej ziemi rolnej przed spekulacją przewidywała poprawka PiS, która zakazuje sprzedaży ziemi przez 5 lat. Zdaniem Ajchlera zmiany przygotowano na kolanie po to, by Kalemba mógł przypisywać sobie w kampanii wyborczej obronę polskiej ziemi przez obcokrajowcami. Ajchler mówił, że ustawa dyskryminuje na przykład spółdzielnie rolne - ich członkowie nie będą mogli sprzedawać ziemi spółdzielniom, do których należą, ponieważ ANR będzie miała prawo pierwokupu. "Ta ustawa jest szkodliwa dla polskiej wsi" - mówił Ajchler. Poinformował o złożeniu poprawek do projektu i wniosku o jego odrzucenie.

Krzysztof Popiołek (ZP) zwrócił uwagę, że przepisy ograniczające wykup ziemi rolnej należało wprowadzić znacznie wcześniej. Poseł mówił o kwitnącym handlu ziemi na tzw. słupa. Według niego na ukróceniu tego procederu rządzącym nie zależało. Popiołek podkreślił, że obcokrajowców stać na to, aby kilkakrotnie przebić ceny, jakie może za ziemię zaoferować polski rolnik. Popiołek nazwał projekt biurokratycznym knotem. "Nasz klub parlamentarny zajmie stanowisko w głosowaniu" - poinformował.

Wcześniej w środę połączone sejmowe komisje rolnictwa i ds. UE odrzuciły wszystkie poprawki opozycji do ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, które nie zyskały akceptacji rządu.

Posłom PiS nie udało się wprowadzić poprawki przewidującej pięcioletnie moratorium na sprzedaż ziemi w Polsce ani poprawki, która nakładałaby na ANR obowiązek wykonywania prawa pierwokupu. Tym samym w projekcie został zapis, że ma ona takie prawo, a nie obowiązek.

Projekt ustawy złożył w Sejmie Kalemba, b. minister rolnictwa. Rząd poparł go po wprowadzeniu szeregu istotnych zmian przygotowanych przez resort rolnictwa. W środę Kalemba zgłaszał poprawki do projektu, wynikające m.in. z ustaleń pomiędzy premier Ewą Kopacz a Solidarnością Rolników Indywidualnych. Komisje przyjęły te poprawki.

1 maja 2016 r. skończy się obowiązujący od 2004 r. okres ochronny i obcokrajowcy będą mogli kupować w Polsce ziemię rolną bez specjalnego pozwolenia MSW. Projekt ma uniemożliwić spekulacyjny obrót ziemią. Ma też zapobiec rozdrobnieniu ziemi pomiędzy zbyt wielu właścicieli, np. przez dziedziczenie przez wszystkich spadkobierców. Preferowane mają być gospodarstwa rodzinne - zapewniające utrzymanie całym rodzinom. Przewidziano też zakaz nabywania gruntów dla osób i firm posiadających łącznie powyżej 300 ha oraz 10-letni zakaz obrotu ziemią zakupioną od ANR pod rygorem wysokich kar.

Ziemię będą mogli kupić tylko ci, którzy będą ją uprawiać, jeśli od 5 lat mają meldunek w gminie lub gminie sąsiedniej. Ponadto projekt przewiduje kontrolę środków przeznaczonych na zakup ziemi. Formułuje też wymagania dot. m.in. kwalifikacji zawodowych, jakimi muszą wykazać się kupujący ziemię. Oświadczenia mają podlegać odpowiedzialności karnej. (PAP)