Notariat świętuje swoje 20-lecie

Bezpieczeństwo czy ryzyko? Polskie dylematy szybkiego rozwoju - dwadzieścia lat odrodzonego notariatu polskiego to temat konferencji zorganizowanej w poniedziałek w Warszawie przez Krajową Radę Notarialną. Zdaniem uczestników jubileuszowego spotkania, przez minione 20 lat notariat dobrze wypełnił swoją misję. Jednak Lech Borzemski, prezes Krajowej Rady Notarialnej mówi o potrzebie zmian w prawie, by notariusze mogli pracować w bardziej stabilnych warunkach. Protestuje też przeciwko nieprzemyślanym zmianom dotyczącym kształcenia adeptów do tego zawodu.

W konferencji na Zamku Królewskim wzięli udział przedstawiciele wszystkich instytucji związanych z wymiarem sprawiedliwości – m.in. prezes Trybunału Konstytucyjnego Andrzej Rzepliński i I prezes Sądu Najwyższego Stanisław Dąbrowski - oraz reprezentanci innych samorządów prawniczych.
Z posłaniem do notariuszy wystąpił minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski, a minister z Kancelarii Prezydenta Krzysztof Łaszkiewicz przeczytał list od prezydenta RP Bronislawa Komorowskiego.
Konferencja, obok wystąpień okolicznościowych, poświęcona też była dyskusji o generalnych problemach, społecznych, ekonomicznych i etycznych, związanych z wykonywaniem zawodu notariusza. Np. socjolog  prof. Paweł Śpiewak w swoim wystąpieniu mówił o „cywilizacji ryzyka i zaufaniu społecznym", etyk prof. Jacek Hołówka analizował problem: „kłamstwo a wprowadzanie w błąd", a ekonomistka dr Hanna Wasilewska-Trenkner  szukała odpowiedzi na pytanie, czy ograniczenie ryzyka zwiększa bezpieczeństwo w obrocie gospodarczym.
- Dwadzieścia lat temu ustawodawca uznał, że wolny i silny notariat jest potrzeby gospodarce rynkowej - mówiła w swoim wystąpieniu profesor Uniwersytetu Łódzkiego i notariusz, Małgorzata Król. Jej zdaniem polski notariat spełnił podstawione przed nim zadanie. - Udało się dzięki temu zapewnić bezpieczeństwo obrotu prawnego w Polsce, w warunkach szybkiego rozwoju gospodarcego i burzliwych przemian ustrojowych - stwierdziła.
Nawiązując do dorobku i obecnej sytuacji polskiego notariatu, prezes Krajowej Rady Notarialnej Lech Borzemski stwierdził, że polscy notariusze nigdy nie zawiedli zaufania Państwa, które powierzyło im część swoich zadań i obowiązków. - Nigdy też nie uchybiliśmy obowiązującym nas zasadom. Po 20 latach pracy notariatu w obecnym kształcie, Polska jest państwem bezpiecznego obrotu prawnego - mowił prezes KRN. Lech Borzemski wskazywał jednak na konieczność zmian w regulacjach dotyczących notariatu. Jego zdaniem nieuzasadnione są niedawne zmiany dotyczące naboru na aplikacje, propozycje zmierzające do uproszczenia i skrócenia drogi do zawodu, jak również regulacje dotyczące zasad rozmieszczania kancelarii notarialnych na terenie kraju. - Jeśli w niedługiej przyszłości nie nastąpią odpowiednie zmiany legislacyjne, notariat może mieć problemy z właściwym pełnieniem swojej roli - podsumował.
*********************

Działalność notariuszy oraz samorządu notarialnego w Polsce reguluje ustawa z 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie (tekst jednolity Dz.U.08.189.1158 z zm.). Ustrój notariatu w Polsce jest podobny do ustroju notariatu w innych krajach prawa łacińskiego (systemy prawne oparte na zasadach wywodzących się z prawa rzymskiego). Ustrojowe  zasady działania samorządu notarialnego wynikają z art. 17 ust.1 Konstytucji RP. Zgodnie z tym artykułem samorząd zawodowy,  reprezentujący osoby wykonujące zawód zaufania publicznego, sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem tego zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
Notariusze tworzą samorząd notarialny.  Obejmuje on izby notarialne oraz Krajową Radę Notarialną. Samorząd notarialny działa na podstawie wyżej wymienionej ustawy Prawo o notariacie. Izby notarialne oraz Krajowa Rada Notarialna są jednostkami organizacyjnymi samorządu. Izbę notarialną stanowią notariusze prowadzący kancelarię w okręgu sądu apelacyjnego, przy czym siedzibą izby notarialnej jest siedziba sądu apelacyjnego. Przynależność notariuszy do samorządu jest obowiązkowa.