Jednym z najpoważniejszych problemów w prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce jest brak możliwości skutecznego i szybkiego egzekwowania długów. W praktyce od wielu lat nic się w tym zakresie nie zmienia, mimo niedawnej dużej nowelizacji ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, która w założeniu miała znacząco usprawnić odzyskiwanie długów przez wierzycieli. Fatalne dane dotyczące braku efektywności egzekucji komorniczej w Polsce wynikają z ankiety przeprowadzonej wśród przedsiębiorców przez Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewiatan. Mimo niedawnych zmian w prawie w tej kwestii, firmy skarżą się na to, co do tej pory, czyli na bardzo niską jakość i efektywność egzekucji komorniczej.


Ankietowani przez Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewiatan przedsiębiorcy potwierdzają przede wszystkim rażąco niską skuteczność egzekucji komorniczej. Ich zdaniem tylko 15-20% postępowań kończy się wyegzekwowaniem zadłużenia. Zdarzają się wyjątki - są komornicy posiadający skuteczność prowadzonych egzekucji na poziomie 40, a nawet 50 %. Zdaniem PKPP Lewiatan dowodzi to zarówno tego, jak efektywna może być praca komornika i jednocześnie faktu, jak nieudolnie prowadzone są postępowania w zdecydowanej większości kancelarii komorniczych.

W ocenie przedsiębiorców istotnym problemem egzekucji komorniczej w Polsce jest koncentrowanie się na pobieraniu wszelkich możliwych opłat egzekucyjnych od wierzycieli, zamiast na egzekwowaniu ich od dłużnika. Wprowadzenie w ostatniej nowelizację ustawy o komornikach sądowych i egzekucji dodatkowych obciążeń finansowych dla wierzycieli i brak powiązania tych obciążeń z efektywnością pracy komorników to niewątpliwie czynniki demotywujące do skutecznego działania. Nawet w wypadku, jeśli egzekucja okaże się nieskuteczna, to i tak komornicy uzyskają od wierzyciela zwrot wszelkich możliwych kosztów oraz dodatkowo opłatę stałą za poszukiwanie majątku, która zapewnia im dodatkowy dochód.

Jak wynika z zebranych ankiet, wierzyciel egzekwujący wierzytelność na poziomie około 1500 zł ponosi koszty egzekucji na poziomie około 150 zł. Zgodnie z wynikami badania, średnio co piąta sprawa kończy się wyegzekwowaniem zadłużenia, tak więc wierzyciel musi ponieść bezzwrotne koszty egzekucyjne czterech spraw x 150 zł = 600 zł, by w jednej udało się wyegzekwować zadłużenie w wysokości 1500 zł. Dodatkowo w opisanym przypadku wierzyciel musi pokryć koszty sądowe – minimum ok. 200 zł (4 x min. 47 zł) koszty pracowników, koszty pełnomocnika, itp. (przy mniejszych kwotach relacje poniesionych kosztów do ściągniętych kwot są jeszcze mniej korzystne).

Te proporcje skutecznie zniechęcają wierzycieli do dochodzenia należności na drodze sądowej i w efekcie poprzez egzekucję komorniczą. Zarazem tłumaczą fakt, dlaczego tak wielu przedsiębiorców preferuje dochodzenie należności za pośrednictwem firm windykacyjnych, działających bez opłat stałych, wyłącznie na prowizji od ściągniętych kwot lub po prostu sprzedaż złych długów.

Kolejnym problemem egzekucji komorniczej jest czas jej trwania. W opinii przedsiębiorców ponad 85% egzekucji trwa powyżej 12 miesięcy. W sprawach, które rokują na skuteczne zakończenie, pierwsze wpłaty wpływają na rachunki wierzycieli średnio po 6 miesiącach od daty skierowania wniosku egzekucyjnego. Przyczyn tego stanu wierzyciele upatrują w niewytłumaczalnie niskiej liczbie komorników w stosunku do ilości spraw kierowanych do egzekucji oraz istniejących zaległościach w prowadzonych sprawach. Wielu spośród komorników odmawia przyjmowania spraw spoza rewiru, mimo że zezwala na to znowelizowana ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Jako podstawa do odmowy przyjęcia spraw spoza rewiru podawane najczęściej są właśnie zaległości w prowadzonych sprawach, a odmowy przyjmowania spraw spoza rewiru dotyczą większości izb komorniczych. Za najgorsze izby komornicze pod względem współpracy wierzyciele prawie jednogłośnie wymienili izby gdańską i katowicką. Ogólna ocena współpracy z komornikami, dokonana przez wierzycieli jest bardzo niska - w skali od 1 do 5, oscyluje w granicach 2 punktów.

Analiza przeprowadzona przez PKPP Lewiatan potwierdza, że reforma systemu egzekucji komorniczej w Polsce jest niezbędna. Aby poprawić efektywność egzekucji i skrócić czas jej trwania, niezbędne jest zdecydowane zwiększenie liczby komorników, dopuszczenie młodych, dynamicznych osób do zawodu oraz stworzenie warunków do uczciwej konkurencji wśród komorników. W ocenie przedsiębiorców ankietowanych przez PKPP Lewiatan tylko uczciwa konkurencja może zmienić mentalność całego środowiska i zapoczątkować zmiany w podejściu komorników do wykonywania tego zawodu. Ankietowani przez PKPP Lewiatan przedsiębiorcy podkreślają, że są zdumieni tym, jak niewiele przez ostatnie kilkanaście lat zrobiło Ministerstwo Sprawiedliwości, by poprawić jakość i efektywność egzekucji komorniczej w naszym kraju.