W obowiązującym stanie prawnym brak jest przepisów określających tryb wyrażenia zgody na uchylenie immunitetu Rzecznikowi Praw Obywatelskich i prezesowi NIK, a także GIODO i Rzecznikowi Praw Dziecka.
Jak podkreśla główny legislator Senatu Szymon Giderewicz, zgody Sejmu - według nowelizacji - wymaga każde pozbawienie wolności RPO i prezesa NIK. Tymczasem przewidziana nowa procedura zakłada możliwość złożenia wniosku o zgodę jedynie na zatrzymanie lub aresztowanie tych osób. A więc przynajmniej na poziomie ustawowym – jest procedurą niepełną - uważa legislator Senatu..
„Pomieszanie” pojęć konstytucyjnych i ustawowych w nowelizacji ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich może budzić wątpliwości - stwierdza Giderewicz.
Co więcej - przepis ustawy nowelizowanej o Rzeczniku Praw Obywatelskich definiuje „zatrzymanie” jako „wszelkie formy pozbawienia lub ograniczenia wolności osobistej przez organy stosujące przymus. Eksperci stawiają więc pytania: co kryje się pod pojęciem „aresztu”, który też przecież formą pozbawienia wolności przez organ stosujący przymusu? Czy pod określeniem „pozbawienia wolności" mieści się jedynie wymagające odrębnej zgody, tymczasowe aresztowanie i zatrzymanie rozumiane jako wszelkie formy pozbawienia wolności przez organy stosujące przymus, czy też inne, sposoby pozbawienia wolności (np. pozbawienie wolności przez organy niestosujące przymusu).
Zgodnie z Konstytucją Prezes NIK i RPO nie mogą być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięci do odpowiedzialności karnej ani pozbawieni wolności. A poseł (senator) nie może być bez zgody Sejmu (Senatu) pociągnięty do odpowiedzialności karnej, ani zatrzymany czy aresztowany.
W przypadku Prezesa NIK i Rzecznika Praw Obywatelskich Konstytucja nie przewiduje możliwości wyrażenia zgody na zatrzymanie lub aresztowanie. Instytucja immunitetu Prezesa NIK i Rzecznika Praw Obywatelskich, na poziomie konstytucyjnym, uregulowana jest w tożsamy sposób jak instytucja immunitetu sędziowskiego (art. 181 Konstytucji). Praktyka dotycząca immunitetu sędziowskiego każe przyjąć, że zakaz pozbawienia wolności, o którym mowa w art. 181 Konstytucji oznacza, zakaz rozumiany przede wszystkim jako zakaz zatrzymania (aresztowania), bez zgody sądu dyscyplinarnego (Sejmu). Dlatego konieczne są tu poprawki - podsumowuje Szymon Giderewicz, główny legislator Senatu.
Sejm uchwalił opiniowaną ustawę na 14 posiedzeniu 18 marca 2016 r. , która była projektem poselskim. Teraz nowelę rozpatrzy Senat. Ustawa wejdzie w życie w 14 dni od publikacji.
Ekspert senacki: luki w procedurze pozbawienia wolności RPO i prezesa NIK
Pomieszanie pojęć konstytucyjnych i ustawowych w nowelizacji ustawy dotyczącej uchylania immunitetu RPO, prezesa NIK i posłów może budzić wątpliwości - stwierdza główny legislator Senatu.