Pytanie

Spółka z o.o. zawiera umowy o dzieło w euro i wypłaca wynagrodzenia w gotówce w euro. Na przykład umowa została zawarta dnia 1 czerwca 2012 r. więc do zaksięgowania dokumentu należało przeliczyć umowę po kursie z 31 maja 2012 r. (ostatniego ogłoszonego przez NBP), czyli 600 euro x 4,38 zł = 3070 zł. brutto do wypłaty netto 2628 zł. Jednak wypłacono gotówkę dnia 8 czerwca 2012 w wysokości 600 euro przeliczone po kursie średnim wynikającym z kasy 4,4348 czyli 2660,88 (brutto), a wypłacam przecież netto.
Jak prawidłowo zaksięgować wypłatę z kasy i wyliczyć zaliczkę PIT-4?
Powstają różnice kursowe na kwocie zaliczki oraz kwoty do wypłaty netto.
Czy będzie prawidłowo jeśli umowy nie będę księgować tylko rachunek w kasie wyliczony po kursie wynikającym z kasy i obliczoną na tej podstawie zaliczką na PIT-4?

Odpowiedź

Skoro tylko kwota netto wypłacana jest w walucie obcej a zaliczka na podatek dochodowy w złotych polskich, to od tej części wynagrodzenia, która przypada na zaliczkę podatnik nie wyznacza różnic kursowych.

Uzasadnienie

Podatnik podatku dochodowego, który wybrał tzw. podatkową metodę wyznaczania różnic kursowych powinien definiować i rozliczać je w sposób przewidziany w art. 15a ust. 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej u.p.d.o.p.

W powołanych powyżej regulacjach ustawodawca podatkowy zamieścił zamknięty katalog przypadków, w których powstają różnice kursowe oraz wskazał w jaki sposób winny one być ustalane.

Zgodnie z dyspozycją tych przepisów dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:
1) przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
2) poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
3) otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5,
4) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni,
5) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

O ujemnych różnicach kursowych można mówić w analogicznych sytuacjach jak zostały opisane powyżej, ale gdy przy zastosowaniu tak zdefiniowanych metod podatnik poniesie stratę ekonomiczną.

Jak widać, w odniesieniu do kosztów różnice kursowe powstają jedynie wówczas gdy podatnik nie tylko ponosi koszt w walucie obcej ale również dokonuje zapłaty w innej walucie niż złoty polski. Jeżeli zatem w analizowanej sytuacji podatnik w walucie obcej wypłaca jedynie kwotę netto (po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy) a zaliczka na podatek dochodowym wypłacana jest w złotych polskich, to moim zdaniem od tej części wynagrodzenia, która przypada na zaliczkę podatnik w ogóle nie wyznacza różnic kursowych.

Odnosząc się do zasad rozliczania kosztu ponoszonego z tytułu wypłaty wynagrodzenia na podstawie umowy o dzieło należy przypomnieć, że na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 57 u.p.d.o.p. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 i 6, art. 13 pkt 2 i 4-9 (m.in. umowy o dzieło i zlecenia) oraz art. 18 (prawa majątkowe) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - u.p.d.o.f., świadczeń pieniężnych z tytułu odbywania praktyk absolwenckich a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy. Koszty umowy o dzieło można więc ująć w kosztach uzyskania przychodów dopiero w dacie wypłaty wynagrodzenia - tutaj z kasy.

Uważam, że właśnie ten dzień powinien być uznany za dzień poniesienia kosztu (całego - czyli brutto), a co za tym idzie przy rozliczaniu kosztu należałoby zastosować kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego. Ten sam kurs zostanie zastosowany na potrzeby wyznaczenia zaliczki na podatek dochodowy wykonawcy dzieła (zob. art. 11b ust. 1 u.p.d.o.f. ), ale - o czym było już wyżej - różnice kursowe należy wyznaczyć tylko od kwoty netto (wypłata wykonawcy dzieła).

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego

Przywołane akty prawne:

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.)

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. Nr 361 z późn. zm.)