Sprawa dotyczyła uznania kwoty kosztów zastępstwa procesowego za kwotę netto. Chodziło o adwokata prowadzącego kancelarię adwokacką. Adwokat jest czynnym podatnikiem VAT. W ramach świadczonych usług prawnych podpisał umowę na wykonywanie obsługi prawnej spółki z o. o. Na mocy zawartej umowy za świadczenie tych usług ustalono wynagrodzenie ryczałtowe w stałej kwocie powiększone o 23 proc. VAT. Spółka dokonuje również zwrotu zasądzonych kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu sądowym i egzekucyjnego po ich wyegzekwowaniu od dłużnika. Zwrot kosztów zastępstwa następuje po wystawieniu faktury na spółkę. Adwokat fakturując na spółkę zwrot kosztów zastępstwa procesowego lub egzekucyjnego w kwocie zasądzonej, dolicza 23 proc. VAT.

Adwokat zapytał fiskusa czy postępuje prawidłowo wystawiając fakturę obejmującą kwotę stanowiącą równowartość zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego lub ustalonych przez komornika kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym, powiększoną o 23 proc. VAT. Jego zdaniem tak, ponieważ umowa określa zasady wynagrodzenia adwokata poprzez zapłatę kwoty ryczałtu powiększoną o należny podatek VAT. Analogiczne zasady stosowane są też przez niego do otrzymywanych kosztów zastępstwa w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym. Adwokat podkreślił, że zastępstwo w postępowaniu egzekucyjnym i sądowym oraz wynagrodzenie z nim związane stanowi odpowiednio świadczenie usługi i cenę należną za wskazaną usługę. Zgodnie z ustawą o VAT ta cena stanowi podstawę opodatkowania, zatem jest ceną netto, którą należy powiększyć o należny podatek VAT.

Fiskus się nie zgodził. Uznał, że w sytuacji braku odmiennego uregulowania w postanowieniach zawartej umowy cywilnoprawnej dotyczącej wysokości wynagrodzenia z tytułu kosztów zastępstwa procesowego, wynagrodzenie z tytułu kosztów zastępstwa procesowego winno być potraktowane, jako kwota brutto, tj. zawierająca podatek o towarów i usług. A umowa podpisana ze spółką na świadczenie usług zawiera uregulowania dotyczące wysokości wynagrodzenia za obsługę prawną. Natomiast niezależnie od tego postanowienia, zgodnie z umową, w razie reprezentowania zleceniodawcy przed sądem, zleceniobiorcy przysługuje wynagrodzenie zasądzone na rzecz zleceniodawcy od strony przeciwnej albo Skarbu Państwa tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Powyższe postanowienie dotyczy również zwrotu kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym przez komornika, a także zwrotu kosztów przyznanych zleceniodawcy w postępowaniu przed innym organem, niż wymienione. Według fiskusa ww. umowa nie zawiera postanowień, z których wynikałoby, że zasądzone koszty zastępstwa procesowego lub ustalonych przez komornika stanowią kwotę netto, którą należy powiększyć o podatek VAT. Zatem zwrot kosztów zastępstwa procesowego lub ustalonych przez komornika, które otrzymuje adwokat, jest kwotą brutto, tj. kwotą, która zawiera kwotę podatku VAT.

Okoliczność, że kwestia wynagrodzenia podstawowego oraz wynagrodzenia dodatkowego wynika z jednej umowy nie może determinować, że zasady określone dla opodatkowania wynagrodzenia podstawowego mają odpowiednie zastosowanie do zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego lub ustalonych przez komornika kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym, skoro – jak wynika z umowy – w powyższym zakresie nie ma stosownych uregulowań w umowie.

Fiskus uznał więc, że adwokat, powiększając o 23 proc. VAT wartość zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego lub ustalonych przez komornika kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym, postępuje nieprawidłowo.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 10 marca 2016 r., sygn. IPTPP1/4512-597/15-4/MW, LEX nr 301723

Dowiedz się więcej z książki
VAT. Komentarz 2016
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł